************

Bất chấp những cảnh cáo liên tục của quốc tế và các cuộc thương lượng trong hậu trường với Hamas để đạt thỏa thuận ngừng bắn, Israel vẫn duy trì kế hoạch tấn công quy mô lớn vào Rafah, nơi mà hơn một triệu người tị nạn Palestine vẫn bị mắc kẹt.

Đăng ngày: 15/02/2024 - 11:14

2 phút

Thủ tướng Benjamin Netanyahu hôm qua 14/02 tuyên bố trên Telegram rằng quân đội Israel sẽ chiến đấu đến khi giành thắng lợi hoàn toàn, có nghĩa là chiến sự sẽ diễn ra dữ dội ở Rafah, sau khi thường dân được sơ tán khỏi khu vực này.

Kế hoạch của Israel đang làm dấy lên sự phản đối ngày càng nhiều của cộng đồng quốc tế. Sau khi Hoa Kỳ, đồng minh chủ yếu của Israel, tuyên bố phản đối một chiến dịch tấn công Rafah mà không « bảo đảm » an toàn cho thường dân, đến lượt Úc, Canada và New Zeland đã lên tiếng cảnh báo chính phủ Netanyahu về chiến dịch « tai họa » ở Rafah.

Trong cuộc điện đàm hôm qua với lãnh đạo chính phủ Israel, tổng thống Pháp Emmanuel Macron đã nhấn mạnh các chiến dịch quân sự của Israel tại Gaza « phải chấm dứt », vì « những thiệt hại về con người và tình hình nhân đạo không thể chấp nhận được nữa », theo phủ tổng thống Pháp.

Trong ngày 14/02, Israel đã mở các cuộc không kích vào miền nam Liban, để trả đũa vụ Hazbollah bắn rốc-két làm một lính Israel thiệt mạng. Các cuộc oanh kích này đã làm ít nhất 9 người thiệt mạng, theo chính quyền Liban.

Thông tín viên Paul Khalifeh tại Beyrouth cho biết thêm chi tiết :

Máy bay Israel bắn phá dữ dội vào 5 - 6 khu vực ở biên giới, trúng vào các khu dân cư và gây thiệt hại đáng kể. Lực lượng không quân cũng thực hiện một loạt cuộc tập kích vào vùng núi, được biết đến là nơi đặt căn cứ của Hezbollah, cách mặt trận 35 km về phía bắc.

Các máy bay còn tiến xa hơn về phía bắc, đánh vào khu vực được Hezbollah sử dụng để phóng drone, nằm ở phía đông Saida, thành phố lớn thứ 3 của Liban. Máy bay Israel cũng bay xuống thấp trên bầu trời Beyrouth và khu vực Kesrouan, nơi có đa số dân theo đạo Thiên Chúa, cách thủ đô 20 km về phía bắc. Sự leo thang chưa từng có này xảy ra sau vụ Hezbollah oanh kích thành phố Safed và các khu vực khác ở miền bắc Israel vào sáng thứ Tư.

Tất cả những sự kiện này xảy ra một ngày sau bài phát biểu của Hassan Nasrallah, thủ lĩnh Hezbollah, khẳng định cuộc chiến trên mặt trận Liban - Israel sẽ chỉ dừng lại khi cuộc tấn công vào Gaza chấm dứt.

Phản ứng trước căng thẳng bùng lên hôm thứ Tư này, một trong những thủ lĩnh chính của Hezbollah Hachem Safieddine đã tuyên bố « sẽ đáp trả » các cuộc tập kích của Israel.

***************

Tân tổng tư lệnh quân đội Ukraina, tướng Oleksandre Syrsky, hôm qua, 14/02/2024, đánh giá tình hình trên chiến trường « cực kỳ phức tạp » do « thiếu cả quân lính lẫn đạn dược ». Cùng lúc tại Washington, Cố vấn An ninh Quốc gia Nhà Trắng thúc giục Hạ Viện nhanh chóng thông qua gói viện trợ quân sự 60 tỷ cho Kiev, vì « kho đạn dược của Ukraina đang cạn dần ».

Đăng ngày: 15/02/2024 - 10:54Sửa đổi ngày: 15/02/2024 - 11:04

3 phút

Phát biểu trước khi khai mạc hội nghị NATO tại Bruxelles, tổng thư ký Liên Minh Bắc Đại Tây Dương, Jens Stoltenberg, cũng báo động « tình trạng thiếu đạn dược đã bắt đầu được cảm nhận trên chiến trường vào lúc những người lính can đảm của Ukraina tiếp tục đương đầu với sức mạnh quân sự của Nga »

Trong chuyến thị sát tình hình đầu tiên, tân tổng tư lệnh Ukraina Oleksandre Syrsky đã cùng với bộ trưởng Quốc Phòng Roustem Oumerov đến Avdiika và Koupiansk, hai điểm nóng tại miền Đông. Trên mạng Telegram, tướng Syrsky khẳng định « lực lượng chiếm đóng của Nga tiếp tục tăng quân », những người lính Ukraina đang « làm tất cả những gì trong khả năng để ngăn cản quân thù tiến sâu vào lãnh thổ và đang cố thủ ở các đường phòng tuyến, (…) giới hạn tối đa những tổn thất ». Ông nhìn nhận quân đội Ukraina đang gặp khó khăn trước các đợt tấn công của Nga ở các mặt trận miền Đông và tình hình tại đây « cực kỳ phức tạp », do từ tháng 10/2023 Nga ồ ạt oanh kích và mở chiến dịch tái chiếm các thành phố ở miền đông Ukraina.

Trái ngược với toàn cảnh đen tối đó, tại khu vực Biển Đen, Ukraina ghi được một số chiến thắng cụ thể. Thông cáo của Bộ tổng tham mưu quân đội Ukraina hôm 14/02/2024 cho hay « các lực lượng vũ trang cùng với một số đơn vị quân báo đã phá hủy tàu đổ bộ Cesar Kounikov của Nga ». Tính đến ngày 06/02/2024, theo quân đội Ukraina, « khoảng một phần ba tàu chiến của Nga ở Biển Đen » đã bị vô hiệu hóa từ khi Nga đưa quân xâm lược Ukraina.

Hãng tin Pháp AFP ghi nhận tại Matxcơva, trong cuộc họp báo hôm qua, phát ngôn viên của tổng thống Vladimir Putin từ chối bình luận về tin trên. Bộ Quốc Phòng Nga cũng giữ « im lặng ».

Ukraina được đặt trong tình trạng báo động

Sáng nay, 15/02/2024, Kiev thông báo « khẩn cấp » điều thêm một lữ đoàn đến tăng viện cho Avdiika, nơi mà tình hình được cho là « hết sức khó khăn », do quân Nga đang « tìm cách bao vây thành phố này ». Cùng lúc, Ukraina ban hành lệnh báo động sau khi có tin « một toán oanh tạc cơ của Nga đã cất cánh từ phi trường Olenya, vùng Mourrmansk, miền đông bắc nước Nga ». Trong phi đội này có nhiều chiến Tupolev Tu-95MS và được cho là đang bay « hướng về thủ đô Kiev ». Lệnh báo động đã được dỡ bỏ hai giờ sau đó.

Ngoài ra, phóng viên của AFP đã ghi nhận « nhiều vụ nổ » trong khu vực gần thủ đô Kiev, ở Zaporijjia, miền nam Ukraina và Lviv, miền tây. Còn trên lãnh thổ Nga, chính quyền vùng Koursk sát biên giới với Ukraina sáng nay thông báo một kho xăng đã bốc cháy trong đêm do bị drone Ukraina tấn công.

**********

Tiểu ban Nhân quyền của Nghị viện Liên hiệp Châu Âu (EU) hôm 14/2 thảo luận về cơ chế giám sát việc thực hiện Điều khoản Nhân quyền trong các hiệp định với nước ngoài, trong đó nêu bật tình trạng vi phạm nhân quyền ở Việt Nam như là trường hợp điển hình.

Trong hội thảo về các công cụ và cơ chế thực hiện điều khoản nhân quyền trong các thỏa thuận của EU với các nước đối tác, các nghị viên thuộc Tiểu ban Nhân quyền đã thảo luận với các chuyên gia về các chính sách của EU, bao gồm các nghiên cứu điển hình về tình hình vi phạm nhân quyền ở Việt Nam, Ethiopia và Tunisia.

Trong thông cáo đưa ra ngay sau phiên họp, tiểu ban này tuyên bố đã phát hiện ra khoảng cách giữa các quy định pháp lý của EU đối với các chính sách đối ngoại và việc thực thi hiệu quả điều khoản nhân quyền với các quốc gia đối tác, trong đó có Việt Nam.

“Xem xét tính hiệu quả của các đề xuất nâng cấp các điều khoản nhân quyền trong các hiệp định của EU với Việt Nam, Ethiopia và Tunisia, ba quốc gia có tình hình nhân quyền xấu đi trong những năm gần đây”, thông cáo viết.

“Tại Việt Nam, cuộc đàn áp xã hội dân sự ngày càng gia tăng và chính phủ tiếp tục đàn áp các quyền dân sự và chính trị cơ bản”, Tiến sĩ Narin Idriz, nhà nghiên cứu cao cấp thuộc Viện T.M.C. Asser ở Hà Lan, phát biểu tại phiên thảo luận được Nghị viện EU tường thuật trực tiếp.

Bà Gaelle Dusepulchre, phó chủ tịch của tổ chức phi chính phủ Liên đoàn Quốc tế Nhân quyền (FIDH), phát biểu rằng cơ chế hiện tại chưa hiệu quả để giám sát việc thực thi Hiệp định Thương mại Tự do giữa EU và Việt Nam (EVFTA), trong đó có yêu cầu đảm bảo nhân quyền và quyền của người lao động.

“FIDH không tin rằng các cơ chế hiện có có đủ khả năng để đảm bảo việc thực hiện đúng đắn các cam kết nhân quyền”.

Bà Dusepulchre hiện là Phó Chủ tịch Nhóm Tư vấn Nội địa (DAG) của EU cho việc thực thi EVFTA.

Các chuyên gia và các nghị viên kết luận rằng việc giám sát và thực thi các điều khoản nhân quyền của EU chưa đạt hiệu quả, vẫn theo thông cáo.

VOA đã liên lạc Bộ Ngoại giao Việt Nam và đề nghị họ cho ý kiến về buổi hội thảo này của Tiểu ban Nhân quyền thuộc Nghị viện EU, nhưng chưa được phản hồi.

Hiệp định EVFTA, được EU và Việt Nam ký vào ngày 30/6/2019 và chính thức có hiệu lực vào ngày 1/8/2020, bao hàm không chỉ các quy định về thương mại theo nghĩa rộng, mà cả các quy định về quyền con người. Trong đó, EVFTA yêu cầu tôn trọng các quy định về nhân quyền là một nguyên tắc cốt lõi.

Có thế mạnh là một thị trường chung rộng lớn gồm 27 quốc gia thành viên, EU là một trong những đối tác thương mại có ảnh hưởng lớn nhất trên thế giới và luôn gắn các giá trị về nhân quyền, phát triển bền vững trong các chính sách kinh tế đối ngoại.

“Chúng ta có triển vọng bước vào một thế giới đa cực, nơi các cấu trúc cạnh tranh và hợp tác mới sẽ được thiết lập. Do đó, một trong những nhiệm vụ quan trọng nhất của EU trong những năm tới là phát triển các chính sách đối ngoại theo mục tiêu và theo cam kết quốc tế của chúng tôi, trước hết là bảo vệ một trật tự dựa trên luật lệ đa phương, thực hiện công bằng xã hội và nhân quyền”, ông Udo Bullmann, Chủ tịch Tiểu ban Nhân quyền EU đưa ra nhận định trong thông cáo.

Cuối buổi thảo luận, các nghị viên và các chuyên gia đưa các khuyến nghị về cách thực thi và giám sát việc thực hiện điều khoản nhân quyền.

Họ yêu cầu rằng các kết quả của các cơ quan giám sát phải dễ tiếp cận và minh bạch; các nhóm DAG nên có thẩm quyền rộng hơn để tập trung vào trọng tâm nhân quyền cụ thể; cần thiết lập một cổng thông tin giải quyết khiếu nại mới và riêng biệt; cũng như cần có sự tham gia tích cực với các tổ chức xã hội dân sự.

Như VOA đã đưa tin, hồi tháng 4/2023, phái đoàn gồm 6 nghị viên của Tiểu ban Nhân quyền Nghị viện EU có chuyến công du đến Việt Nam và sau đó đưa ra nhận định bày tỏ “quan ngại sâu sắc về tình hình nhân quyền ngày càng tồi tệ ở Việt Nam”.

Thông cáo của các nghị viên EU đặc biệt quan ngại về không gian dành cho xã hội dân sự bị thu hẹp, việc lạm dụng “các quy định mơ hồ” của Bộ Luật Hình sự để đàn áp những tiếng nói phản biện, sách nhiễu các nhà hoạt động, đàn áp về quyền tự do ngôn luận, đặc biệt là trong không gian trên mạng, và quyền tự do tôn giáo và tín ngưỡng.

Chính quyền Việt Nam từ trước đến nay bác bỏ các cáo buộc vi phạm nhân quyền, cho rằng nước này tôn trọng các quyền căn bản của con người, chỉ bắt giam và xét xử “những ai vi phạm pháp luật”.

Mỹ đã thu thập được thông tin tình báo rất nhạy cảm về vũ khí chống vệ tinh của Nga, thông tin này được chia sẻ trong những tuần gần đây với các quan chức cấp cao của chính phủ Mỹ, theo 4 người đã được báo cáo tóm tắt. Họ không được phép bình luận công khai và cho hay loại vũ khí của Nga vẫn chưa hoạt động được.

Thông tin tình báo nêu trên làm nảy sinh một lời cảnh báo khẩn cấp nhưng mơ hồ hôm thứ Tư 14/2 từ người đứng đầu Ủy ban Tình báo Hạ viện, là dân biểu thuộc đảng Cộng hòa, ông đã thúc giục chính quyền Biden giải mật thông tin về điều mà ông gọi là mối đe dọa nghiêm trọng đến an ninh quốc gia.

Dân biểu Mike Turner không nêu ra chi tiết về bản chất của mối đe dọa và chính quyền của ông Biden cũng từ chối nói về vấn đề này. Nhưng một số nhà lập pháp hàng đầu, bao gồm cả Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson, đều đề nghị không nên quá hoảng hốt.

Một phụ tá trong quốc hội nói rằng ông này được biết là mối đe dọa có liên quan đến vũ khí chống vệ tinh được Nga triển khai trong không gian. Loại vũ khí như vậy có thể gây nhiều nguy hiểm tới các vệ tinh của Mỹ.

Người phụ tá giấu tên nói rằng vẫn chưa rõ liệu vũ khí của Nga có khả năng hạt nhân hay không, nhưng cho rằng có mối lo ngại về điều đó.

Theo các quan chức Mỹ nắm thông tin tình báo nêu trên, mối đe dọa mà ông Turner đánh động hiện vẫn chưa phải là thứ vũ khí có thể hoạt động rồi. Một trong số họ nói thêm rằng các quan chức tình báo coi mối đe dọa là đáng kể nhưng nó không đáng gây ra sự hoảng sợ.

Ông Turner đã ra tuyên bố kêu gọi chính quyền giải mật thông tin để Mỹ và các đồng minh có thể thảo luận cởi mở về cách ứng phó.

Chủ tịch Hạ viện Johnson nói rằng ông không được phép tiết lộ thông tin mật, mặc dù vậy, ông nói với các phóng viên tại Điện Capitol: “Chúng tôi chỉ muốn đảm bảo với mọi người rằng đang có bàn tay vững vàng cầm lái. Chúng tôi đang giải quyết vấn đề này và không cần phải lo lắng”.

Ủy ban Tình báo Thượng viện cho hay họ đã và đang theo dõi vấn đề này.

Nhật Bản bất ngờ rơi vào suy thoái hồi cuối năm ngoái, mất danh hiệu nền kinh tế lớn thứ ba thế giới vào tay Đức.

Một số nhà phân tích cảnh báo về một đợt suy thoái nữa trong quý này do nhu cầu yếu ở Trung Quốc, tiêu dùng ở mức thấp và hoạt động sản xuất tại một bộ phận của hãng ô tô Toyota bị đình trệ, tất cả những điều này cho thấy con đường phục hồi kinh tế của Nhật đầy thách thức.

Yoshiki Shinke, nhà kinh tế điều hành cấp cao tại Viện nghiên cứu Dai-ichi Life, nói: “Điều đặc biệt đáng chú ý là mức tiêu dùng và mức chi vốn đều thấp, mà đó là những trụ cột chính của nhu cầu trong nước”.

“Nền kinh tế sẽ tiếp tục thiếu động lực trong thời điểm hiện tại và không có động lực tăng trưởng chính”, vẫn lời của nhà kinh tế.

Dữ liệu của chính phủ hôm thứ Năm 15/2 cho thấy tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của Nhật Bản giảm 0,4% trong khoảng thời gian từ tháng 10 đến tháng 12/2023 so với cùng kỳ năm trước đó, sau khi đã giảm 3,3% trong quý trước, trái với các dự đoán về mức tăng 1,4%.

Về lý thuyết, có định nghĩa cho rằng hai quý suy giảm liên tiếp thường được coi là bị suy thoái.

Trong khi nhiều nhà phân tích vẫn kỳ vọng Ngân hàng Trung ương Nhật Bản sẽ loại bỏ dần gói kích thích tiền tệ khổng lồ trong năm nay, giờ đây, những số liệu yếu ớt kể trên có thể làm người ta hoài nghi về dự báo của ngân hàng cho rằng lương bổng tăng lên sẽ củng cố cho tiêu dùng và giữ lạm phát ở mức mục tiêu 2%.

Stephan Angrick, nhà kinh tế cấp cao tại Moody's Analytics, nói: “Hai lần giảm GDP liên tiếp và ba lần giảm liên tục về nhu cầu trong nước là tin xấu, ngay cả khi các con số cuối cùng có thể còn được điều chỉnh lại chút xíu”.

“Điều này khiến ngân hàng trung ương khó có thể biện minh cho việc tăng lãi suất dù chỉ 1 lần, nói gì đến tăng lãi suất vài lần liên tiếp”, vẫn lời của Stephan Angrick.

************

Nhật Bản đón lứa heo biến đổi gene phục vụ ghép tạng đầu tiên

Lứa heo đầu tiên biến đổi gene nhằm phát triển nội tạng để cấy ghép cho người của Nhật Bản vừa chào đời hôm 11-2.

Theo đó, việc vượt qua ranh giới loài để "cấy ghép dị chủng" được kỳ vọng sẽ dẫn tới loại thuốc cấy ghép mới.

Theo báo Mainichi ngày 14-2, các cơ sở nghiên cứu và tổ chức y tế tại Nhật Bản đặt mục tiêu sớm bắt đầu thử nghiệm cấy ghép trên khỉ, và bắt đầu thử nghiệm lâm sàng trên người vào năm 2025.

Nhật Bản cho ra đời lứa heo biến đổi gene đầu tiên phục vụ ghép tạng

Công ty liên doanh PorMedTec Co. (trụ sở tại Kawasaki, tỉnh Kanagawa), một công ty con của Đại học Meiji, đã sử dụng tế bào từ heo biến đổi gene được nhập khẩu từ Công ty công nghệ sinh học eGenesis (Mỹ) để cho ra heo con nhân bản.

Thông thường, cơ thể con người sẽ có phản ứng thải trừ mạnh mẽ đối với các cơ quan nội tạng cấy ghép có nguồn gốc từ các loài khác.

Nhưng các tế bào của những con heo biến đổi gene này đã được thay thế bằng 10 gene liên quan để ngăn chặn phản ứng này.

Bên cạnh đó, khoảng 50 gene đã được bất hoạt nhằm loại bỏ các nguy cơ đối với cơ thể con người do gene từ heo.

Các nhóm nghiên cứu tại các trường đại học và cơ sở y tế tại Nhật Bản có kế hoạch ghép thận của lứa heo biến đổi gene lên khỉ đuôi dài để quan sát thời gian sống sót của các con khỉ này, cũng như khả năng hoạt động bình thường của các nội tạng cấy ghép. Các nhóm nghiên cứu cũng kỳ vọng việc thử nghiệm lâm sàng trên con người.

Vào năm 2022 tại Mỹ, một bệnh nhân mắc bệnh tim đã được ghép tim từ heo. Chức năng tim của người này cho thấy sự hồi phục, nhưng ông qua đời hai tháng sau đó không rõ nguyên nhân.

Vào tháng 9-2023, thế giới có trường hợp ghép tim heo thứ hai cũng tại Mỹ. Bệnh nhân này cũng qua đời gần sáu tuần sau đó.

Cùng loại heo biến đổi gene vừa chào đời ở Nhật Bản, nhiều con khỉ được ghép thận từ loại heo này được ghi nhận có thời gian sống sót hơn hai năm. Kết quả trên được công bố trên tạp chí khoa học Nature của Anh.

**********

(Reuters) - Nga ngừng đóng góp hàng năm vào ngân sách của Hội đồng Bắc Cực. Theo ngoại trưởng Nga được hãng thông tấn RIA trích dẫn ngày 14/02/2024, Nga sẽ chỉ đóng góp trở lại khi nào tổ chức này « hoạt động thực sự » với tất cả các thành viên. Sự hợp tác giữa các nước phương Tây và Nga về Bắc Cực bị gián đoạn sau khi Matxcơva gây chiến ở Ukraina cách đây hai năm. Ngày 21/02 tới, Quốc Hội Nga cũng sẽ bỏ phiếu để rút nước này khỏi Tổ chức An ninh và Hợp tác châu Âu - OSCE.

(AFP) - Colombia xuất khẩu 700 triệu bông hoa cho Lễ Tình yêu. Ngày 13/04/2024, bộ trưởng Nông Nghiệp Colombia cho biết chủ yếu số hoa trên được xuất sang thị trường Mỹ. 700 triệu bông hoa tương đương với 15% số hoa xuất khẩu hàng năm của nước trồng hoa lớn nhất châu Mỹ và là nhà cung cấp lớn thứ hai trên thế giới, sau Hà Lan. Colombia có ngày Lễ Tình yêu riêng vào tháng 09 và Ngày của Mẹ vào tháng 05.

(AFP) - Seoul cho biết BắcTriều Tiên phóng nhiều tên lửa hành trình. Quân đội Hàn Quốc, hôm nay 14/02/2024, thông báo đã phát hiện một số tên lửa hành trình không xác định trên vùng biển phía đông bắc Wonsan vào khoảng 09:00 hôm nay (12:00 GMT) và cơ quan tình báo Mỹ-Hàn đang tiến hành phân tích chi tiết vụ việc. Hành động này của Bình Nhưỡng nằm trong khuôn khổ hàng loạt vụ thử tên lửa trong năm nay đi kèm với những lời lẽ ngày càng hung hãn từ phía nhà lãnh đạo Kim Jong Un.

(Reuters) - Tàu Nga bị drone Ukraina tấn công ở Hắc Hải. Trang mạng Ukrainska Pravda, hôm nay 14/02/2024, đưa tin các drone của hải quân Ukraina đã tấn công và làm hư hại một tàu đổ bộ của Nga ngoài khơi bán đảo Crimée. Theo dân biểu Ukraina Oleksi Hontcharenko, con tàu bị tấn công là Caesar Kounikov, con tàu đặc biệt tham gia vào cuộc chiến tranh Nga-Gruzia năm 2008.

*************

Hôm nay, 14/02/2024, tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan đến Cairo, thủ đô Ai Cập gặp đồng nhiệm Abdel Fattah Al Sissi. Đây là lần đầu tiên một nguyên thủ quốc gia Thổ Nhĩ Kỳ đến thăm Ai Cập sau bốn thập niên gần như đoạn tuyệt bang giao.

Đăng ngày: 14/02/2024 - 12:54

2 phút

Theo lịch trình nghị sự, hai nguyên thủ sẽ trao đổi về quan hệ song phương cũng như các hồ sơ khu vực nóng bỏng, như chiến sự ở dải Gaza, một chủ đề mà hai nước có lập trường gần gũi. Chuyến công du Ai Cập của nguyên thủ Thổ Nhĩ Kỳ đánh dấu một sự hòa giải vì lợi ích chung của cả hai nước.

Từ Istanbul, thông tín viên đài RFI, Anne Andlauer tường thuật :

« Cách nay 5 năm, Recep Tayyip Erdogan đã thề "không bao giờ" gặp Abdel Fattah Al Sissi. Ông xem đồng nhiệm Ai Cập là "kẻ đảo chính", là "bạo chúa" vì đã lật đổ tổng thống Mohamed Morsi, xuất thân từ phe Huynh Đệ Hồi Giáo hồi năm 2013.

Chuyến thăm Cairo lần này cho thấy một lần nữa chính sách cực kỳ thực dụng của ông. Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ kể từ giờ cho rằng để tác động đến thế cân bằng tại vùng Địa Trung Hải và Trung Đông, Thổ Nhĩ Kỳ phải phối hợp với Ai Cập.

Tại Đông Địa Trung Hải, Ankara mong muốn ký kết với chính quyền Cairo một thỏa thuận phân định ranh giới lãnh hải, và điều này sẽ cho phép củng cố vị thế của Thổ Nhĩ Kỳ trong các cuộc tranh chấp với Hy Lạp và Chypre.

Thổ Nhĩ Kỳ hy vọng tiến các quân cờ trong các dự án khí đốt, những dự án mà Ai Cập có một tầm ảnh hưởng lớn. Ankara còn nghĩ đến Libya đang muốn hợp tác với chính quyền Cairo để tìm kiếm một giải pháp chính trị.

Rồi còn có những lợi ích kinh tế : Bị suy yếu do lạm phát, kinh tế Thổ Nhĩ Kỳ cần xuất khẩu để bổ sung dự trữ ngoại tệ của mình. Bất chấp một thập niên căng thẳng, Ai Cập vẫn là đối tác thương mại chính của Thổ Nhĩ Kỳ ở châu Phi. Khối lượng trao đổi hàng hóa đã tăng gấp đôi từ đầu tiến trình xích lại gần vào năm 2020.

Để đúc kết sự hòa giải, Thổ Nhĩ Kỳ vừa đồng ý bán drones chiến đấu cho Ai Cập. »

*********

Hôm 14/2, một nhóm các chuyên gia Liên Hiệp Quốc bày tỏ quan ngại về sự an toàn của một nhà hoạt động Việt Nam đang bị cầm tù, người đang tuyệt thực vì “điều kiện giam giữ tồi tệ”; đồng thời, họ kêu gọi Hà Nội ngừng kết án và ngược đãi những người bảo vệ nhân quyền.

Trong một thông cáo đăng trên cổng thông tin của Văn phòng Cao ủy Nhân quyền LHQ (OHCHR), 10 chuyên gia nhân quyền nêu bật hoàn cảnh của luật sư kiêm nhà bảo vệ nhân quyền môi trường Đặng Đình Bách, người mà họ cho rằng đang tuyệt thực lần thứ ba trong trại giam.

Các chuyên gia bày tỏ: “Chúng tôi vô cùng lo ngại về sự an toàn và sức khỏe của [...] ông Bách. Ngoài sự phân biệt đối xử trong trại giam, còn có thông tin cho rằng ông Bách đã bị tấn công và đánh đập khi bị giam giữ”.

Ông Bách, nhà hoạt động lên tiếng về nạn ô nhiễm môi trường và sinh kế của người dân bị đe dọa bởi các dự án điện than và các ngành công nghiệp gây ô nhiễm khác, bị bắt vào tháng 6/2021 và bị kết án 5 năm tù vì tội “trốn thuế”.

Các chuyên gia nhấn mạnh: “Chúng tôi bày tỏ mối quan ngại sâu sắc về tác động đáng sợ mà việc ngược đãi và tước đoạt tự do mà ông Bách phải đối mặt liên quan đến quyền tự do cơ bản về hội họp và biểu đạt ôn hòa ở Việt Nam”.

Các chuyên gia này, được Hội đồng Nhân quyền LHQ bổ nhiệm nhưng không thay mặt LHQ, chỉ ra rằng ông Bách đã bị giam giữ cách xa gia đình ông 8 tiếng đồng hồ lái xe.

Gia đình cho biết ông đang thụ án tại Trại giam số 6 ở tỉnh Nghệ An dành riêng cho các tù nhân chính trị. Ông không được dùng các đồ như sách và vật dụng vệ sinh, đồng thời không được tiếp cận với nước nóng và thuốc cổ truyền.

Các chuyên gia, bao gồm các báo cáo viên đặc biệt của LHQ về tình hình của những người bảo vệ nhân quyền và quyền tự do ngôn luận, cũng như các thành viên của nhóm làm việc của LHQ về giam giữ tùy tiện nói rằng việc liên lạc và các chuyến thăm từ gia đình và luật sư của ông cũng bị hạn chế.

Các chuyên gia đưa ra quan điểm: “Ông Bách lẽ ra không cần phải tuyệt thực để yêu cầu thực thi nghiêm khắc luật pháp và điều kiện nhà tù hợp lý”, đồng thời kêu gọi chính quyền Việt Nam “ngưng ngược đãi” ông.

Họ nói: “Việc tước đoạt tự do và ngược đãi trong tù không nên được chính phủ Việt Nam sử dụng như một công cụ để bịt miệng những người bảo vệ nhân quyền và các thành viên xã hội dân sự đang làm việc trong các vấn đề nhạy cảm”.

VOA đã liên lạc Bộ Ngoại giao Việt Nam và đề nghị họ cho ý kiến về thông cáo trên của OHCHR, nhưng chưa được phản hồi.

Trong lần tuyệt thực hồi tháng 6/2023 của ông Bách, bà Trần Phương Thảo, vợ ông, cho VOA biết rằng mục đích tuyệt thực của ông là nhằm “truyền đi thông điệp để nâng cao nhận thức của mọi người về môi trường, công lý và khí hậu”, đồng thời ông cũng “phản đối bản án bất công” và “yêu cầu được trả tự do ngay lập tức”.

Như VOA đã đưa tin, trong bản Ý kiến số 22/2023, nhóm công tác của LHQ về giam giữ tùy tiện (UNWGAD) ra kết luận việc tước quyền tự do của Đặng Đình Bách là “tùy tiện”. Nhóm này nói ông từng bị biệt giam trong thời gian chờ điều tra và sau khi bị tuyên án, bên cạnh đó, ông bị xét xử trong một phiên tòa kín và không được phép tiếp cận đầy đủ với luật sư của mình.

Nhóm UNWGAD nhận định rằng việc bỏ tù luật sư môi trường Đặng Đình Bách là “vi phạm luật pháp quốc tế” và kêu gọi chính quyền Việt Nam “trả tự do ngay lập tức và vô điều kiện” cho ông.

Ukraine đã đàm phán với một nhóm ngày càng nhiều các nước hầu đạt các thỏa thuận song phương về các cam kết an ninh trong khi cố gắng đạt được mục tiêu chiến lược là trở thành thành viên NATO và gây sức ép để đảm bảo sự hỗ trợ của nước ngoài chống lại cuộc xâm lược của Nga.

Những gì đang được thảo luận?

Nhóm G7 đã ký tuyên bố chung tại hội nghị thượng đỉnh NATO ở Vilnius vào tháng 7 năm ngoái, cam kết thiết lập “các cam kết và thỏa thuận an ninh lâu dài” với Ukraine vốn sẽ được đàm phán song phương.

Các thỏa thuận này sẽ cam kết tiếp tục cung cấp viện trợ quân sự và an ninh, hỗ trợ phát triển cơ sở công nghiệp quốc phòng Ukraine, đào tạo binh lính Ukraine, chia sẻ và hợp tác tình báo cũng như hỗ trợ phòng thủ mạng.

Các bên cũng sẽ ngay lập tức tổ chức tham vấn với Ukraine để xác định “các bước tiếp theo thích hợp” trong trường hợp xảy ra “một cuộc tấn công vũ trang của Nga trong tương lai”.

Hơn 30 quốc gia đã ký tuyên bố này.

Đây có phải là sự thay thế cho tư cách thành viên NATO không?

Kyiv nói rằng các thỏa thuận phải bao gồm các cam kết an ninh quan trọng và cụ thể, nhưng các thỏa thuận này sẽ không thay thế được mục tiêu chiến lược của nước này là gia nhập NATO.

NATO coi bất kỳ cuộc tấn công nào vào một trong 31 thành viên của tổ chức là tấn công vào tất cả các nước theo Điều 5 của hiệp định.

Ông Ihor Zhovkva, cố vấn đối ngoại của tổng thống Ukraine, nói: “Đã có suy đoán rằng bằng cách ký kết đủ các thỏa thuận này, chúng tôi không cần tư cách thành viên. Sai. Chúng tôi cần tư cách thành viên NATO”.

Những nước nào đã ký thỏa thuận?

Vào tháng 1 năm nay, Anh đã trở thành quốc gia đầu tiên ký một trong các thỏa thuận an ninh với Ukraine có thời hạn 10 năm, thời điểm mà Kyiv hy vọng sẽ gia nhập NATO.

London cho biết thỏa thuận này đã chính thức hóa một loạt hỗ trợ mà Anh “đã và sẽ tiếp tục cung cấp an ninh cho Ukraine, bao gồm chia sẻ thông tin tình báo, an ninh mạng, huấn luyện y tế và quân sự cũng như hợp tác công nghiệp quốc phòng”.

Theo thỏa thuận, Anh cam kết tổ chức tham vấn với Kyiv trong vòng 24 giờ nếu Ukraine phải đối mặt với một cuộc tấn công vũ trang của Nga trong tương lai và sẽ cung cấp hỗ trợ an ninh “nhanh chóng và bền vững”. London sẽ cung cấp “thiết bị quân sự hiện đại trên tất cả các lĩnh vực khi cần thiết và hỗ trợ kinh tế; áp đặt các chế tài kinh tế và các chế tài khác đối với Nga”, thỏa thuận nói.

Ông Zhovkva cho biết cũng có những bổ sung trong thỏa thuận của Anh chưa được công khai.

“Ngoài ra còn có những phần bổ sung cho thỏa thuận, là những điều tối mật. Trong những phần bổ sung này, chúng tôi xác định phạm vi cụ thể, những điều cụ thể, những lĩnh vực cụ thể. Và, rất tiếc, những điều này sẽ không được công chúng hoặc kẻ xâm lược biết đến, nhưng sẽ được thực hiện.”

Nước nào khác sẽ ký thỏa thuận?

Ukraine đã tổ chức ít nhất hai vòng đàm phán về các thỏa thuận với tất cả các nước G7, ông Zhovkva cho biết. Ông nói thêm, hơn 10 quốc gia đang trong giai đoạn đàm phán tích cực hoặc có khả năng bắt đầu sớm. Các quốc gia bổ sung bao gồm Hà Lan, Romania, Ba Lan và Đan Mạch.

Pháp và Đức mong muốn sớm đạt được các cam kết an ninh với Ukraine.

Tổng thống Pháp Emmanuel Macron dự kiến sẽ hoàn tất thỏa thuận cam kết an ninh song phương tại Ukraine trong tháng này, nhưng ông đã hoãn chuyến đi vì lý do an ninh. Hiệp định sẽ phác thảo khuôn khổ viện trợ nhân đạo và tài chính dài hạn, hỗ trợ tái thiết và viện trợ quân sự.

Tuy nhiên, họ sẽ không cung cấp các cam kết tài chính cụ thể về việc cung cấp vũ khí vì Paris sẽ cần phải quay lại quốc hội để phê duyệt. Thay vào đó, ông Macron sẽ đưa ra thông báo trước công chúng và cho biết Pháp sẽ gửi nguồn cung cấp phi đạn không đối đất và phi đạn hành trình tầm xa thường xuyên.

Ukraine muốn gì từ các thỏa thuận?

Ông Zhovkva của Ukraine chỉ ra điều khoản “rất quan trọng” trong thỏa thuận với Anh mà theo đó các cuộc tham vấn có thể được tổ chức trong vòng 24 giờ để cung cấp viện trợ nhanh chóng và lâu dài.

Ông nói, điều này vượt xa Bản ghi nhớ Budapest năm 1994, theo đó Ukraine được Anh, Nga và Mỹ cung cấp “sự đảm bảo” an ninh để đổi lấy việc từ bỏ vũ khí hạt nhân khỏi lãnh thổ của mình.

Ông Zhovkva cho rằng Ukraine không cần phải vội vàng đạt được thỏa thuận. Ông nói: “Tôi không cần 10 hoặc 15 thỏa thuận được ký kết trong vòng một tuần. Thay vào đó, tôi sẽ có 10 hoặc 15 thỏa thuận tương tự như vậy được cân nhắc kỹ lưỡng, được đàm phán tốt và có những dấu hiệu cụ thể về sự hỗ trợ đa dạng và lâu dài dành cho Ukraine”.

***********

Ukraine tuyên bố diệt tàu đổ bộ cỡ lớn của Nga

DUY LINH

Quân đội Ukraine khẳng định đã phá hủy tàu đổ bộ Tsezar Kunikov của Nga trên Biển Đen ngày 14-2, tuy nhiên không có xác nhận hay phản ứng lập tức từ Matxcơva.

"Lực lượng vũ trang Ukraine cùng với đơn vị tình báo của Bộ Quốc phòng đã phá hủy tàu đổ bộ cỡ lớn Tsezar Kunikov. Nó đang ở vùng lãnh hải Ukraine gần Alupka vào thời điểm xảy ra vụ tấn công", Hãng tin Reuters dẫn thông báo của quân đội Ukraine trên kênh Telegram nhấn mạnh.

Cơ quan tình báo quân sự Ukraine cho biết tàu chiến Nga đã bị tấn công bằng xuồng không người lái, hay còn được gọi là xuồng tự sát.

Một hãng tin Ukraine sau đó công bố một số video cho thấy có cột khói bốc lên trên biển ngoài khơi bờ biển phía nam Crimea, cũng như các trực thăng đang quần thảo trên biển.

Không có bình luận ngay lập tức từ Nga về số phận của tàu Tsezar Kunikov. Matxcơva trước đó cho biết họ đã phá hủy 6 thiết bị không người lái ở Biển Đen, nhiều khả năng là của Ukraine.

Ukraine đã sử dụng các xuồng tự sát để tấn công tàu chiến Nga trên Biển Đen. Những tàu này chứa đầy chất nổ, đôi khi gây thiệt hại lớn nhưng cũng có trường hợp bị phá hủy từ xa.

Theo giới quan sát, sử dụng xuồng tự sát là một trong các chiến thuật của Ukraine nhằm cố gắng đẩy tàu chiến Nga ra khỏi khu vực phía tây Biển Đen, tạo điều kiện để mở một hành lang an toàn cho vận chuyển hàng hóa xuất khẩu trên biển.

Vào tháng 12 năm ngoái, các tên lửa hành trình của Ukraine cũng đã tấn công một tàu đổ bộ cỡ lớn khác của Nga ở Crimea.

Tàu đổ bộ Tsezar Kunikov (hay Caesar Kunikov) được đặt theo tên của một anh hùng Liên Xô (cũ).

Con tàu gia nhập biên chế Hạm đội Biển Đen từ năm 1986, đóng tại cảng Sevastopol trên bán đảo Crimea bị Nga sáp nhập từ Ukraine năm 2014.

Tàu có lượng choán nước đầy tải hơn 4.000 tấn, có thể chở 10 xe tăng chiến đấu chủ lực và hơn 300 binh sĩ.

Do là tàu đổ bộ, tàu được vũ trang vừa phải, với hai khẩu Ak-725 cỡ nòng 57mm, một số hệ thống phòng không cơ động vác vai. Trên tàu cũng có hai bệ phóng pháo phản lực phóng loạt dùng để "dọn bãi" trước khi đổ quân và xe.

Ngày 24-2 tới đánh dấu hai năm xung đột giữa Nga và Ukraine bùng nổ. Chiến sự giữa hai bên vẫn đang ở thế giằng co khi không có biến chuyển lớn nào ở chiến tuyến trong nhiều tuần trở lại đây.

***********

Tin thế giới 15-2: ông Putin nói sắp tạo ra vắc xin ngừa ung thư

NGUYÊN HẠNH

5–6 minutes

* Chủ tịch Hạ viện Mỹ phản đối dự luật Ukraine, Israel

Ngày 14-2, Chủ tịch Hạ viện Mỹ thuộc Đảng Cộng hòa Mike Johnson một lần nữa cho biết ông không có kế hoạch ngay lập tức cho phép Hạ viện bỏ phiếu về gói hỗ trợ an ninh quốc tế trị giá 95 tỉ USD cho Ukraine, Israel và Đài Loan.

"Chúng tôi sẽ không bị Thượng viện buộc phải hành động", ông Johnson nói trong cuộc họp báo hàng tuần của các lãnh đạo Hạ viện.

Theo Hãng tin Reuters, Chủ tịch Hạ viện Mỹ tiếp tục nhấn mạnh bất kỳ gói hỗ trợ nhân đạo và quân sự quốc tế nào cũng phải bao gồm các biện pháp giải quyết vấn đề an ninh ở biên giới Mỹ và Mexico.

* Israel phê duyệt dịch vụ Starlink tại bệnh viện dã chiến Gaza

Israel lần đầu tiên phê duyệt việc sử dụng dịch vụ Starlink trong một bệnh viện dã chiến ở Dải Gaza và ở Israel.

Bộ Truyền thông Israel cho biết trong một thông báo ngày 14-2: "Các cơ quan an ninh Israel đã phê duyệt việc cung cấp dịch vụ Starlink tại bệnh viện dã chiến của UAE hoạt động ở Rafah. Các kết nối tốc độ cao, độ trễ thấp của Starlink sẽ cho phép tổ chức hội nghị trực tuyến với các bệnh viện khác và chẩn đoán từ xa theo thời gian thực".

Starlink cũng sẽ được kích hoạt ở Israel. "Việc sử dụng các dịch vụ của công ty ban đầu sẽ bị hạn chế, nhưng dự kiến sẽ được sử dụng rộng rãi hơn trong tương lai", phía Israel cho biết thêm.

* Israel phản đối tuyên bố về Gaza của Vatican

Israel đã lên tiếng phản đối sau khi nhân vật số hai của Vatican tuyên bố những gì đang xảy ra ở Dải Gaza là "cuộc tàn sát" do phản ứng quân sự không cân xứng của Israel đối với Hamas.

Đại sứ quán Israel tại Tòa thánh nói: "Đó là một tuyên bố đáng trách. Đánh giá tính hợp pháp của một cuộc chiến mà không tính đến tất cả các hoàn cảnh và dữ liệu liên quan chắc chắn sẽ dẫn đến những kết luận sai lầm".

Một ngày trước đó, Đức Hồng Y Quốc vụ khanh Pietro Parolin đã nhắc lại "lời yêu cầu rằng quyền phòng thủ của Israel, vốn được viện dẫn để biện minh cho hoạt động này, phải tương xứng. Và chắc chắn với 30.000 người chết thì (sự phòng thủ này) không tương xứng".

* Israel sẽ hành động ở Rafah sau khi dân thường rời đi

Thủ tướng Benjamin Netanyahu cho biết Israel sẽ tiếp tục tấn công Hamas ở Rafah, sau khi cho phép dân thường rời khỏi khu vực ở phía nam Gaza.

"Chúng tôi sẽ chiến đấu cho đến khi giành chiến thắng hoàn toàn và điều này bao gồm cả hành động mạnh mẽ ở Rafah, sau khi chúng tôi cho phép dân thường rời khỏi khu vực chiến sự", ông Netanyahu nói trên tài khoản Telegram của mình.

Cùng ngày, Ngoại trưởng Palestine Riyad al-Maliki cáo buộc Thủ tướng Netanyahu chỉ quan tâm đến sự nghiệp chính trị của mình, trong khi những nỗ lực chấm dứt xung đột ở Gaza dường như không có kết quả.

* Tổng thống Biden ngăn việc trục xuất người Palestine khỏi Mỹ

Nhà Trắng cho biết Tổng thống Joe Biden đã ký lệnh bảo vệ người Palestine ở Mỹ khỏi bị trục xuất trong 18 tháng tới, với lý do điều kiện nhân đạo ngày càng xấu đi ở Dải Gaza.

Một quan chức chính quyền ông Biden cho biết động thái này giúp khoảng 6.000 người Palestine không bị bắt buộc rời đi.

* Tổng thống Putin nói Nga sắp tạo ra vắc xin ung thư

Ngày 14-2, Tổng thống Vladimir Putin tuyên bố các nhà khoa học Nga đã tiến gần đến việc tạo ra vắc xin ngừa ung thư và có thể sớm cung cấp cho bệnh nhân.

Ông Putin cho hay Nga "đã tiến rất gần đến việc tạo ra cái gọi là vắc xin ung thư và thuốc điều hòa miễn dịch thế hệ mới".

"Tôi hy vọng rằng chúng sẽ sớm được sử dụng một cách hiệu quả như các phương pháp trị liệu cá nhân", ông nói thêm khi phát biểu tại một diễn đàn ở Matxcơva về các công nghệ tương lai.

* Nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong Un giám sát vụ thử tên lửa đất đối biển

Ngày 15-2, Hãng thông tấn trung ương Triều Tiên KCNA đưa tin nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong Un đã giám sát cuộc thử nghiệm tên lửa đất đối biển mới một ngày trước đó.

Hôm 14-2, Quân đội Hàn Quốc cho biết Triều Tiên đã bắn nhiều tên lửa hành trình ngoài khơi bờ biển phía đông. Đây là vụ thử tên lửa mới nhất trong những tuần gần đây trước cuộc tổng tuyển cử vào tháng 4 ở Hàn Quốc.

Theo KCNA, ông Kim cho biết Hàn Quốc đang vi phạm chủ quyền của Triều Tiên khi khăng khăng đòi thiết lập "Đường giới hạn phía Bắc" (NLL), đường phân giới trên biển giữa hai miền Triều Tiên.

Nụ cười Lễ tình nhân