Bản đồ Emile : Paris trong mắt các nhà văn

Emile là một ứng dụng bản đồ miễn phí dành cho smartphone, do nhà xuất bản Hachette Livre đầu tư phát triển. Bản đồ này tạo cơ hội cho khách tham quan khám phá thủ đô Paris dưới một góc nhìn khác, kết hợp cả hai vế lịch sử và thi văn. Thật vậy, bản đồ Emile ngoài việc chỉ dẫn đường đi (nhờ hệ thống định vị toàn cầu) còn được làm giàu nhờ dữ liệu âm thanh và văn bản. Đó là những đoạn văn, bài thơ, trang sách từng được viết về thủ đô nước Pháp. Nói cách khác, du khách có thể đơn thuần xem bản đồ để tìm đường đi đến một địa điểm tham quan, nhưng với ứng dụng Emile, bạn có thể khám phá Paris qua lời kể của các nhà văn.

Không phải ngẫu nhiên mà ứng dụng bản đồ này mang tên Emile, bởi vì lúc sinh tiền, văn hào Emile Zola trong bộ tiểu thuyết đồ sộ của ông, đã có viết rất nhiều về Paris. Chẳng hạn như ông đã phác họa công viên Monceau trong quyển tiểu thuyết La Curée, Cầu Nghệ thuật Pont des Arts hay là Institut de France được mô tả vào năm 1873. Góc phố Les Halles, khi xưa là một chợ trời bán thực phẩm nên còn được mệnh danh là ‘‘Bao tử của Paris’’, điều mà Emile Zola đã mô tả khá tường tận trong quyển Le Ventre de Paris (tập ba của bộ tiểu thuyết Rougon-Macquart). Ngoài ra văn hào Pháp còn dành nguyên một bộ truyện xoay quanh nhân vật chính là tu sĩ Pierre Froment. Bộ tiểu thuyết này mang tên Trois Villes (Ba thành phố), sau Lộ Đức và Roma tập sách cuối cùng dành cho Paris (xuất bản năm 1898) …..

Nhưng không phải chỉ có Emile Zola, nhiều văn hào khác của Pháp cũng từng chọn Paris làm chủ đề hay bối cảnh cho tác phẩm của họ. Đó là trường hợp của Balzac trong quyển Traité de la Vie Élégante, Maupasant trong quyển Bel Ami, Stendhal trong tiểu thuyết Féder ou la Mari d’argent, những đoạn ghi chép của Flaubert trong các quyển sổ tay Carnets de Travail. Phố Saint-Honoré hay rừng Boulogne theo hồi tưởng của Marcel Proust. Văn hào Victor Hugo đi xa hơn nữa vì sinh thời ông từng viết sách về chủ đề Paris, tập hợp các bài tản văn để chia sẻ những gì ông yêu thích nhiều hơn là ‘‘sách hướng dẫn’’ (cũng như Balzac từng viết sách về nghệ thuật ẩm thực).

Ứng dụng bản đồ Emile giới thiệu các đoạn văn dưới dạng văn bản và dưới dạng âm thanh. Nhà xuất bản Hachette Livre đã triệu mời hai diễn viên chuyên nghiệp (Elsa Lepoivre và Michel Vuillezmoz thuộc đoàn kịch quốc gia Comédie Française) ghi âm các đoạn văn về Paris như thể đó là những quyển sách audio book. Riêng về các đoạn văn của các tác giả còn sống, nhà xuất bản Hachette Livre đã triệu mời các nhà văn đọc trực tiếp sách của mình, một cách để giới thiệu tác phẩm của họ đến với độc giả.

Trong số các tác phẩm được đề cao, có các nhà thơ như Apollinaire (Cầu Mirabeau 1912), Gérard de Nerval (Cầu Mới / Pont Neuf 1832) hay là Verlaine (Bến sông Seine / Quai de Seine 1866). Các văn hào như Chateaubriand (Place de la Concorde 1849), Ferdinand de Lasteyrie (Viện bảo tàng Louvre 1867), Guy de Maupassant (Nhà thờ Madeleine 1885), các tác giả Jean Giraudoux và Maurice Carême đều nói về Tháp Eiffel (1923 & 1963), các tiểu thuyết gia như Georges Simenon (Montparnasse, Avenue Montaigne, Quai de Valmy 1955), Pierre Gripari (Contes de la rue Broca).

Trong số các đọan văn trích từ các tác phẩm gần đây có Place de L’Étoile (Laurence Peyrin 2015), La Coupole (Simon Liberati 2015), Opéra Garnier (Camille Laurens 2017), Khu phố La Tinh Quartier Latin (Erik Orsenna 2017), Cầu Pont Royal (Nicolas Barreau 2018) ….. Tuy nhiên, có nhiều tác phẩm vẫn còn chờ được đưa vào khai thác trong ứng dụng Emile, do còn có vướng mắc về vấn đề tác quyền. Đó là trường hợp của Amélie Nothomb (Le Voyage d’Hiver), Patrick Modiano (Dans le café de la jeunesse perdue) hay Nicolas d’Estienne d’Orves (Dictionnaire amoureux de Paris).

Về phía các tác giả nước ngoài có Henry Miller (Tropique du Cancer / Kinh Tuyến Bắc Giải), Anaïs Nin, Gertrude Stein, Scott Fitzgerald, Ezra Pound, Stefan Zweig (Trois poètes de leur vie), Ernest Hemingway (Paris est une fête / A Moveable Feast / Paris là một ngày hội) ….. Hy vọng là trong thời gian tới, nhiều nhà xuất bản khác sẽ cùng tham gia vào ứng dụng này vì đó là một cách để quảng bá tác phẩm đến với bạn đọc. Thông qua Emile, độc giả có thể tìm mua tựa sách mà họ yêu thích vì ứng dụng này được kết nối với hầu hết các hiệu bán sách trực tuyến.

Ứng dụng bản đồ Emile đòi hỏi nơi người sử dụng một trình độ khá vững về tiếng Pháp, do hiện thời vẫn chưa có phiên bản tiếng Anh. Nhưng đối với những ai tò mò, thích tìm hiểu, đây là một phương tiện khá lý thú ‘‘vừa học vừa chơi’’, cho dù bạn là dân ghiền đọc sách hay không. Sau hơn một năm thử nghiệm, cuối cùng ứng dụng Emile cũng được hoàn chỉnh, giúp cho khách thưởng ngoạn khám phá thủ đô nước Pháp, thả hồn theo bước chân của các nhà văn.