Rau muống vừa được bán hợp pháp tại bang Georgia sau nhiều thập kỷ bị cấm nhưng vẫn chưa được phép trồng.
Cuối tháng Ba, lệnh cấm rau muống tại bang Georgia được gỡ bỏ sau nhiều thập kỷ bị cấm. Rau muống được phép nhập khẩu từ các bang khác và bán tại tiểu bang này nhưng quy định về việc trồng loại rau này vẫn đang được xem xét.
Là một loại thực phẩm quan trọng trong ẩm thực châu Á nhưng rau muống bị cấm trồng ở một số bang tại Mỹ, với lý do đây là loại rau có tính xâm lấn cao. Rau muống cần đất ẩm để sinh sống, lại có khả năng sinh trưởng nhanh như cỏ dại. Chúng bị cấm từ những năm 1970 bởi được xem là có khả năng gây hại cho thực vật bản địa, theo Bộ Nông nghiệp Mỹ.
Rau muống có nguồn gốc từ Trung Quốc nhưng được trồng ở Ấn Độ, Malaysia, châu Phi, Brazil, Caribbean và Trung Mỹ, phổ biến trong ẩm thực nhiều nước châu Á như Trung Quốc, Việt Nam, Malaysia, Singapore, Thái Lan. Khi cộng đồng châu Á di cư sang Mỹ sinh sống, nhu cầu ăn loại rau này tăng lên.
Trồng rau muống không mất nhiều thời gian, chỉ cần nước và đất ẩm. Ngọn rau muống có thể dài ra tới 10 cm mỗi ngày, khiến chúng trở nên khó kiểm soát, có thể gây nguy cơ như cản trở dòng nước, làm hỏng đường ống dẫn nước, cống rãnh hay kênh kiểm soát lũ. Ngoài ra, rau muống cũng được xem là tạo ra môi trường sinh sản cho muỗi, phá hoại ao hồ, gây hại cho thực vật bản địa, đặc biệt là ở vùng khí hậu cận nhiệt đới ẩm ướt như Georgia và Florida.
Do sự phát triển mạnh mẽ của rau muống, các bang miền Nam như Florida, Texas và Georgia có những quy định nghiêm ngặt về việc quản lý loại rau này. Ở Florida, rau muống phải được trồng trong nhà kính, thu hoạch và đóng gói tại chỗ trước khi vận chuyển. Theo Ủy ban bảo tồn cá và động vật hoang dã, người dân không thể trồng rau muống trong ao, hồ, sông hoặc kênh rạch.
Rau muống có thể trồng dễ dàng ở các quốc gia khác nhưng gặp trở ngại ở Mỹ. (Ảnh: The woks of life).
Phong trào chống lại lệnh cấm rau muống bắt đầu từ hơn 10 năm trước, khi Hong Kong Supermarket tại Georgia thu thập chữ ký để kiến nghị với các nhà làm luật dỡ bỏ lệnh cấm nhập khẩu và bán trong tiểu bang này. Từ đó, số dân gốc Á tại Georgia tăng 52%. Trước khi được dỡ lệnh cấm, họ có một số cách "lách luật". Mặc dù không được trồng và bán trực tiếp ở các cửa hàng, rau muống vẫn có thể được mua ở những nơi khác như trong ôtô, nhà thờ, bãi đậu xe, tiệm làm móng.
Jenny Vo, Giám đốc điều hành gốc Việt của City Farmers Market và Hong Kong Supermarket, cho biết giá rau muống trên thị trường chợ đen lúc đó có thể lên tới 22 USD mỗi kg, cao gấp ba lần giá bình thường ở các bang khác. "Khi tới nhà hàng và muốn ăn rau muống, bạn phải hỏi thật khéo như: "Các anh có món đó không?". Bạn phải trải qua thử thách chỉ để được thưởng thức một loại rau", cô nói.
Ông Ben Vo, người đại diện viết đơn kiến nghị và là cha Jenny Vo, lập luận rằng nếu được áp dụng các quy định phù hợp, rau muống sẽ trở thành loại cây có nguy cơ thấp.
Bà Le Dam Doan, thành viên Hội đồng người Mỹ gốc châu Á - Thái Bình Dương và cộng đồng người Mỹ gốc Việt ở bang này, kể khi chuyển đến Lawrenceville năm 2004, bà rất bất ngờ khi biết rau muống bị coi là sản phẩm bất hợp pháp ở Georgia. "Họ coi rau muống như cần sa", bà Doan nhớ lại.
Rau muống xào tỏi quen thuộc ở nhiều quốc gia châu Á. (Ảnh: ohmyfoodrecipe).
Một dự luật do Hạ nghị sĩ Pedro Marin đưa ra năm 2016 nhằm đưa rau muống ra khỏi danh mục "gây bệnh cho thực vật" được sự ủng hộ của cộng đồng nhưng sau đó bị bãi bỏ. Nỗ lực "cứu" rau muống tiếp tục năm 2022 khi Cục ban nông nghiệp Georgia Gary Black thuyết phục thành công việc cho phép các nhà hàng cung cấp món rau muống. Trước đó, bản thu thập ý kiến nhận được sự đồng thuận với 100.000 chữ ký từ năm 2016.
"Sau khi xem xét các phân tích rủi ro dịch hại từ Bộ Nông nghiệp Mỹ và bang Texas cùng nhân viên của tôi và nói chuyện với các bang khác, chúng tôi tin rau muống có thể được bán an toàn ở Georgia. Chúng tôi khuyến khích các cửa hàng và nhà hàng chỉ mua rau muống từ những nguồn uy tín có giấy phép hợp lệ để vận chuyển rau muống giữa các tiểu bang", Ủy viên Black cho biết.
Hiện việc trồng rau muống chưa được phép ở Georgia. Khi được bày bán, rau muống được cắt gốc rất sâu để không sót lại phần rễ nào khi khách mang về nhà, đảm bảo họ không thể trồng tiếp. Nhưng nhà chức trách đang nghiên cứu các quy định, dự kiến được công bố cuối năm nay, cho phép trồng rau muống nước theo giấy phép của ủy ban nông nghiệp bang này. Nếu được thông qua, Georgia là bang thứ 5 ở Mỹ cho phép trồng loại rau này dưới điều kiện nghiêm ngặt, sau California, Florida, Hawaii và Texas. Rau muống hiện được bày bán công khai tại các tiệm tạp hóa ở Georgia với giá 6 USD mỗi kg, rẻ hơn trước rất nhiều.
