Dùng thuốc tránh thai khẩn cấp như cơm bữa, nhiều cặp tình nhân trẻ coi đây như là biện pháp phòng tránh thai hữu hiệu. Tuy nhiên, các bác sĩ sản khoa cảnh báo nếu lạm dụng quá nhiều thuốc tránh thai khẩn cấp rất dễ gây vô sinh.
Thuốc tránh thai khẩn cấp là gì?
Thuốc tránh thai khẩn cấp là một trong những biện pháp tránh thai cho phụ nữ sau khi quan hệ tình dục mà không được bảo vệ bởi bất kỳ biện pháp an toàn nào.
Thuốc được dùng trong một số trường hợp:
- Khi nam nữ mới quan hệ tình dục nhưng không sử dụng bất kỳ biện pháp tránh thai an toàn nào.
- Khi các chị em đang sử dụng thuốc tránh thai hàng ngày mà quên uống thuốc từ 2 ngày trở lên.
Phân loại thuốc tránh thai
Sử dụng thuốc tránh thai để ngừa thai là phương pháp được khá nhiều người sử dụng.
Hiện nay, trên thị trường có 3 loại thuốc tránh thai phổ biến bao gồm:
- Thuốc tránh thai khẩn cấp (được dùng để ngừa thai sau khi quan hệ tình dục không được bảo vệ).
- Thuốc tránh trai chỉ chứa progestin thích hợp cho những phụ nữ vừa sinh con.
- Thuốc tránh thai tổng hợp: đây là loại thuốc tránh thai đường uống phổ biến nhất. Mỗi hộp có 21 hoặc 28 viên, chứa các loại hormone progesterone và estrogen giúp chị em duy trì lượng hormone cần thiết trong cơ thể để trứng không rụng. Ngoài ra loại thuốc này còn làm mỏng niêm mạc tử cung để trứng có thụ tinh cũng không làm tổ được. Thêm nữa, thuốc còn làm đặc chất dịch nút cổ tử cung để chống tinh trùng đi qua và làm giảm sự di chuyển của tinh trùng trong ống dẫn trứng. Trong 3 loại trên, loại thuốc tránh thai thứ 3 được dùng phổ biến nhất, tuy nhiên nó cũng mang lại nhiều hệ lụy nhất.
Nguyên tắc hoạt động của thuốc tránh thai khẩn cấp
Loại thuốc này hoạt động như thuốc tránh thai hàng ngày nhưng nó có hàm lượng kích thích tố progestin cao hơn nhiều lần so với viên tránh thai hàng ngày nên nó có tác dụng ngăn cản sự rụng trứng ngay lập tức để tránh việc thụ thai.
Chính vì có progestin liều cao mà tác dụng của thuốc sẽ làm cho dịch nhầy ở cổ tử cung bị đặc lại, ngăn chặn tinh trùng xâm nhập vào cổ tử cung hoặc cũng có thể cản trở đường đi của tinh trùng trong vòi trứng của tử cung.
Ngày nay, sử dụng thuốc tránh thai để ngừa thai là phương pháp được khá nhiều người sử dụng. Nhưng nó chỉ an toàn khi bạn sử dụng ở liều lượng vừa phải hoặc sử dụng theo sự chỉ định, hướng dẫn của bác sĩ.
Tác dụng phụ của thuốc tránh thai khẩn cấp
Thuốc tránh thai khẩn cấp cũng có một số tác dụng phụ không mong muốn như:
- Đau đầu, chóng mặt, buồn nôn.
- Chảy máu âm đạo bất thường, khi sử dụng thuốc tránh thai gấp không đúng cách hoặc sử dụng quá nhiều có thể dẫn tới việc chảy máu âm đạo ở nữ giới. Đôi khi chúng ta lầm tưởng rằng đó chỉ là chảy máu thông thường, nhưng đó cũng có thể là những triệu chứng của ung thư cổ tử cung hay ung thư nội mạc tử cung. Vì vậy, cần phải đi khám phụ khoa định kỳ để loại trừ ung thư.
- Chửa ngoài tử cung hay chửa ngoài dạ con cũng thường hay xảy ra ở những người phụ nữ dùng loai thuốc này thường xuyên trong một thời gian dài.
- Thuốc tránh thai khẩn cấp cũng làm tăng nguy cơ mắc các bệnh huyết liên quan đến mạch nhiều hơn gấp 4 lần so với những người không dùng thuốc.
- Các bác sĩ cũng khuyến cáo những người đang mang thai hoặc nghi mang thai, những người bị bệnh động kinh, bệnh tim, bệnh rối loạn tuần hoàn máu não.. thì không nên sử dụng loại thuốc này.
Nguy cơ vô sinh vì lạm dụng thuốc tránh thai khẩn cấp
Hiệu quả của thuốc tránh thai khẩn cấp càng giảm đi nếu dùng nhiều lần.
Theo các bác sĩ, hiện nay rất nhiều chị em phụ nữ dùng thuốc tránh thai khẩn cấp mà không biết các tác dụng phụ của nó. Theo quy định chỉ được uống tối đa 2 viên thuốc tránh thai khẩn cấp trong một tháng, nhưng không ít người dùng tới 10 – 15 viên/tháng.
Trao đổi về vấn đề này, BS sản khoa Lê Thị Kim Dung – Trung tâm y tế Lao động Thái Hà cho biết, thuốc tránh thai cấp có thành phần tương tự như thuốc tránh thai hằng ngày nhưng liều lượng cao gấp 4 lần. Nó có tác dụng ức chế sự rụng trứng và ức chế trứng bám vào niêm mạc tử cung nên ngăn chặn quá trình thụ thai.
Tuy nhiên, theo BS Dung thì thuốc tránh thai khẩn cấp có hiệu quả không cao lắm (khoảng 75%) và hiệu quả này càng giảm đi nếu dùng nhiều lần. Thuốc gây một số tác dụng phụ như làm rối loạn kinh nguyệt, rong kinh, rong huyết, nhức đầu, chóng mặt, buồn nôn. Vì thế BS Dung khuyến cáo chị em, nhất là các bạn gái trẻ cần thận trọng khi dùng thuốc tránh thai khẩn cấp liên tục. Theo chỉ định, thuốc này chỉ dùng cho những người khỏe mạnh và không được dùng quá 2 lần trong một tháng.
“Ngoài việc có thai ngoài ý muốn, bị rối loạn kinh nguyệt là “tai nạn” hay xảy ra nhất đối với những người lạm dụng thuốc tránh thai khẩn cấp. Đến nay chưa có kết luận chính thức nào về việc lạm dụng thuốc tránh thai khẩn cấp có thể gây vô sinh. Tuy nhiên, nếu dùng thuốc quá nhiều sẽ hạn chế sự phát triển và rụng trứng, khi ngừng thuốc thì buồng trứng cần một khoảng thời gian tương đối dài để hồi phục. Do đó, chỉ nên coi viên tránh thai khẩn cấp như một biện pháp cuối cùng khi định tránh thai, chớ nên lạm dụng” – BS Dung nhấn mạnh.
Các bác sĩ sản khoa khuyến cáo, nếu nạo phá thai là nguy cơ hàng đầu dẫn đến vô sinh, thì việc lạm dụng thuốc tránh thai khẩn cấp thường xuyên gây nguy cơ vô sinh đứng liền sau đó. Vì vậy, các cặp tình nhân tuổi teen thiếu hiểu biết còn dùng thuốc thường xuyên, thay thế bao cao su thì nên chấm dứt, nên đi khám sức khỏe để được tư vấn phương pháp tránh thai đảm bảo, an toàn.
