Nguyễn Đình Cống
Nguyên nhân rất nhiều tai họa của Việt Nam hiện nay được một số người quy về 2 nhóm: Những sai lầm trong lãnh đạo của ĐCS và dân trí thấp. Hai nguyên nhân này phối hợp với nhau, cộng hưởng lẫn nhau, thể hiện ra dưới nhiều dạng khác nhau. Một trong các dạng thường được trình bày là sự kết hợp giữa những độc hại của chủ nghĩa Mác Lê và những yếu kém trong văn hóa dân tộc. Độc hại của chủ nghĩa nằm ở sai lầm trong lãnh đạo, yếu kém về văn hóa nằm ở dân trí thấp.
Bài viết này không bàn trực tiếp đến những sai lầm của lãnh đạo trong nhiều lĩnh vực khác, chúng đã được nhiều người trình bày ở nhiều nơi và còn được tiếp tục. Tôi chỉ xin bàn đến một phần nhỏ trong vấn đề dân trí. Vì đâu dân trí thấp?
Ở VN, dưới thể chế XHCN, không phải chỉ dân trí thấp mà quan trí càng thấp. Quan càng cao thì trí tuệ càng thấp so với yêu cầu. Có ý kiến cho rằng: Dân trí thấp thì làm sao quan trí cao được, dân ấy sinh ra chính quyền ấy. Phan Chu Trinh đã rất đúng khi ra sức vận động Nâng cao dân trí, Chấn hưng dân khí. Sự hoạt động của nhiều người, nhiều tổ chức xã hội dân sự trong thời gian qua cũng nhằm nâng cao dân trí, cho đấy là động lực của tiến bộ.
Nguyên nhân nào làm cho dân trí thấp? Phải chăng bản chất của nòi giống dân tộc Việt là có trí tuệ kém. Không, không phải thế. Có thể nêu ra hàng ngàn, hàng vạn dẫn chứng trong lịch sử, rằng về bản chất, dân tộc Việt có trình độ trí tuệ không hề thấp kém. Nhưng hiện nay, rõ ràng dân trí người Việt ở trong nước thấp hơn so với rất nhiều quốc gia, thấp hơn người Việt ở nước ngoài.
Nhận xét ở đoạn trên (dân trí thấp kéo theo quan trí thấp và dân ấy sinh chính quyền ấy) thấy có vẻ đúng về hình thức nhưng sai về bản chất, người ta vô tình hoặc cố ý đổ lỗi cho dân, cho rằng dân trí thấp là tại dân. Phải chăng tại họ cam tâm chịu ngu dốt, không chịu giác ngộ về nhân quyền và dân quyền, tại chỉ chăm lo niêu cơm, manh chiếu mà không quan tâm đến văn hóa, chính trị, sẵn sàng chịu sai khiến v.v… Việc đổ lỗi cho dân là quá dễ nên một số người đã nghĩ và làm như thế. Không, tôi không tán thành cách đổ lỗi như vậy.
Có hiện tượng một số người dân chỉ lo cho niêu cơm manh chiếu nhà mình mà không quan tâm đến văn hóa, chính trị, cam tâm chịu sai khiến, nhưng đó là số ít và chủ yếu họ bị bắt buộc, bị kìm kẹp, bị dọa nạt. Họ sợ chính quyền, sợ không giống những người xung quanh, sợ bị trừng phạt. Bản chất của dân Việt không phải như vậy.
Nguyên nhân chủ yếu của dân trí thấp bắt nguồn từ phía ĐCS. Đó là ĐƯỜNG LỐI NGU DÂN. Về hình thức ngoài mồm hoặc trong văn bản lãnh đạo ĐCS nói nhiều, nói mạnh đến phát triển văn hóa giáo dục, nâng cao dân trí, bồi dưỡng nhân tài v.v… Lãnh đạo không bao giờ nói đến ngu dân, nhưng thực tế họ tạo ra nó bằng một số biện pháp sau: 1- Nền giáo dục phục vụ chính trị. 2- Hệ thống tuyên truyền chủ yếu dùng ngụy biện, một chiều. 3- Ngăn cấm tự do ngôn luận. 4- Khống chế việc thống nhất tư tưởng và lòng trung thành với đảng trong các đoàn thể, các tổ chức; 5- Đàn áp các xu hướng khác biệt, trong đó có thành phần trí thức tinh hoa.
Kết quả của chính sách, đường lối trên dẫn tới dân trí càng ngày càng thấp, kèm theo sự dối trá, lừa bịp. Dối trá từ trong nhà trường, trong chính quyền, trong lãnh đạo, lan rộng ra toàn xã hội. Dối trá để tồn tại, để thăng tiến, để hơn người. Sự kìm kẹp và dối trá đã buộc khá đông thành phần tinh hoa nhập vào giòng chảy chất xám. Số trí thức được đảng đào tạo hoặc tiếp nhận phần lớn chỉ giỏi phụ họa, hữu danh vô thực, một số ít có trình độ nhưng chỉ phát huy được trong lĩnh vực hẹp hoặc vì trung thực nên bị vô hiệu hóa, số ít vì phản biện mà bị triệt hạ.
Gần đây Tuyên giáo nhận thấy sự sa sút về trình độ nhận thức của đảng viên nên ra sức mở các lớp dạy 6 chuyên đề về nâng cao lý luận chính trị và đạo đức. Tôi theo dõi nội dung và cách học, nhận xét rằng học như thế thì càng học càng thụt lùi, càng bị ngu dốt thêm. Trong lúc đó Phạm Đoan Trang, viết sách Chính trị bình dân nhằm nâng cao dân trí đang bị săn đuổi. Luật an ninh mạng vừa qua cũng là một phần trong đường lối làm ngu dân.
Nâng cao dân trí là cần, rất cần. Nhưng song song với nó, đi trước nó phải là cuộc đấu tranh chống lại đường lối ngu dân, phải vạch ra những thủ đoạn của lãnh đạo CS. Nói chung, Cộng sản chủ trương ngu dân để dễ bề thực hiện độc tài toàn trị, nhưng CS Nga trước đây, CS Tàu và Triều Tiên bây giờ vẫn tạo ra các khe hở để tầng lớp tinh hoa về khoa học có đất dụng võ. Riêng CS Việt thực hiện ngu dân một cách triệt để.
Đảng tưởng nhầm, rất nhầm là làm cho dân ngu để giữ một lòng trung thành, không còn ai phản biện. Riêng một mình đảng, nhờ có chủ nghĩa Mác Lê mà vẫn thông minh sáng suốt. Không phải, làm cho dân ngu một thì đảng nhận lấy ngu gấp hai, gấp ba lần. Thực tế chứng tỏ rõ rằng càng về sau trình độ cán bộ của đảng càng thấp, là dẫn chứng. Chủ nghĩa Mác Lê cơ bản là sai lầm và chứa nhiều độc hại, càng bám vào nó, càng kiên trì nó, thì chỉ chui vào đường hầm tăm tối, không lối thoát.
Trong lúc lãnh đạo dân VN làm cách mạng, làm chiến tranh để mang lại độc lập và thống nhất lãnh thổ, ĐCSVN phạm nhiều sai lầm và tội ác, trong đó tội ác làm ngu dân là thuộc loại khá nặng, tuy không trực tiếp tạo ra máu chảy đầu rơi, nhưng nó hủy hoại nền văn hóa truyền thống, hủy hoại tinh thần bất khuất để đưa dân tộc vào con đường nô lệ cho Hán tặc.
