GIÀU TÌNH CẢM - CAO MỴ NHÂN
Mấy chữ trong một câu viết lưng chừng " giàu tình cảm " té ra có từ đời ông cố, ông sơ cơ, không phải tới thế kỷ 20 vừa qua, quý quan văn trong Tự Lực Văn Đoàn, Nam Phong, Tiểu Thuyết Thứ Bảy vv... mới xài đâu.
Cách đây nửa trăm năm hơn, tôi theo mẹ chồng tôi tới nhà cụ bà " Mệ Du ", bấy giờ không biết mệ đã gần bảy chục chưa, nhưng mệ vẫn đẹp lắm, mẹ chồng tôi nói mà có thể hàng xóm sát vách nghe rõ mồn một:
" Mệ là một phi tần của vua Khải Định ."
Căn nhà mệ ở chẳng biết của ai, vuông vít, gần như có một phòng.
Bộ bàn ghế sơ sài vừa lúc ngồi uống nước, vừa dọn dẹp các thứ đồ dùng, để trống nửa bàn ngồi ăn cơm.
Ở một góc phòng có cái giường nhỏ của mệ nghỉ, tất nhên là ngủ cũng ở đó rồi.
Chúng tôi đã ngồi ở bàn nước giữa nhà. Mệ đứng ngó chăm chăm một lúc, rồi vô phía cái giường kéo chiếc màn che bằng vải cũ mèm, mệ nói để mệ thay đồ, vì dạy sớm quá quên thay.
Mẹ chồng tôi nói nhỏ: "Mấy bà ni là điệu hạnh lắm, quen làm dáng trong cung rồi " .
Mẹ chồng tôi nói lớn:
" Thăm chút thôi, không đi mô hết . "
Mệ Du đưa tay khoát cái màn, gạt về một phía, rồi đủng đỉnh bước ra.
Biết Mệ đã từng được tiếng chuẩn làm vợ " ngài ngự " nên cái việc làm đỏm là quen tay, tôi vẫn ngạc nhiên :
" Ủa mệ trang điểm mau ghê ta ."
Mệ Du cười bẽn lẽn : " Có chi mô nà, tui chỉ quẹt sơ thôi, còn ở cung son, điện vàng tha hồ ngắm nghía " .
Có tiếng thở dài, chẳng biết của mệ hay của mẹ chồng tôi.
Mẹ chồng tôi khoe ngầm:
" Bà ngoại thằng Bê cũng trong phủ ".
Tức mẹ của mẹ chồng tôi cũng chút đỉnh hoàng phái, nhân vật " thằng Bê " là ông xã tôi, song cũng tên giả ở nhà, chứ đi học, đi làm, và cưới vợ là tôi, thì cái tên trong hôn thú tiệp với cái tên ghi trong bản " khai tử " cách đây 12 năm không sai một dấu phẩy.
Tôi chỉ muốn kể về 3 chữ " giàu tình cảm ", mà các nhân chứng một trăm năm trước đã xác nhận có chuyện " giàu tình cảm " một cách kinh điển đối với đa số người VN.
Tôi hỏi thăm mệ về vị vua áp chót của dân tộc VN, vì bà là phi tần, cung nữ thì chắc chắn có dịp giáp mặt vua.
Mệ Du nói một câu, khiến hôm nay tôi muốn kể lại rằng :
Dân tộc ta từ vua tới cùng đinh dân dã, có lẽ ai cũng " giàu tình cảm ", ngoại trừ cái bọn bạo quyền cộng sản đã cướp giật tôn ti trật tự của quan dân thắm thiết.
Mệ Du nói: " Bây tới cái nơi ở của bà Từ Cung tề, trên lầu, ngay ba gian giữa, có những khung kiếng, lồng ở trong là những bức thư của vua Khải Định gởi cho bà Từ Cung thủa trong cung đó, giàu tình cảm lắm nợ ".
Về sau, trước 30-4-1975, có dịp tôi tháp tùng phái đoàn quý bà trung ương ra Huế, thăm viếng cố đô cùng quý điện đài, lăng tẩm, đặc biệt là thăm Đức Từ Cung, " Mẫu hậu vua Bảo Đại " , hay là hoàng thái hậu cuối cùng của triều Nguyễn .
Đúng như Mệ Du nói, những bức thư tình viết tay bắt đầu mờ, bằng chữ Quốc ngữ, của vua Khải Định, ngài xưng " Bửu Đảo" với Đức Từ Cung thủa xuân thì .
Nếu đi sâu vào chi tiết tâm tư tình cảm, thì người dân VN có vẻ " chịu chơi " nhất, thích sống cho mình thật lòng đến nỗi đường đường một đấng hoàng đế , ngài có thể ngồi yên ở ngai vàng, rồi phán nội, ngoại quan đi " mời " bất cứ ai dân dã về triều thăm hỏi vv...
Huống chi vua xưa có toàn quyền " tuyển dụng " cung tần mỹ nữ về cung. Thậm chí có " quý nhân" vô cung rồi sống chuỗi ngày thầm lặng tới ...chết.
Đôi khi ta thán dụt dè, hay gởi gấm trong văn chương một cách gián tiếp qua những nhân vật cổ tích, thần thoại.
Càng ngắm Mệ Du, càng thấy cuộc sống ...phi lý. Chẳng lẽ cứ giam thân ở giữa hoả mù tình ái.
Tôi hỏi mệ một câu chẳng ăn nhập vào đâu, nhưng chính là đi vào trọng tâm của vấn đề :
" Thưa, rồi sao mệ được ra ngoài xã hội ? "
Mệ Du ngơ ngác: " Xã hội chi, tau không hiểu " .
Mẹ chồng tôi cười trong hơi thuốc Cẩm Lệ quen thuộc :
" Con Mỵ nó muốn hỏi mệ răng về gia đình ngoài đời nì "
Mệ Du ngó chăm chú ra khoảng không trước mặt thật lâu, lại thở dài, rồi mới trả lời :
Ra khỏi cung hở? Tui có muốn rứa mô, năm 45 ( 1945) Việt Minh nó đuổi hết ra khỏi hoàng thành. Tui về Truồi ít lâu rồi lập gia đình.
Ngày chúng tôi hạnh ngộ Mệ Du, được biết mệ cũng có một người con ...nuôi bình thường như các nhà thiên hạ có con chính thức sanh ra.
Rời cung , mệ có chút tiền nhỏ làm vốn, dấu được mấy thứ nữ trang trong người, thỉnh thoảng đi thăm quý vị thân thiết xưa trong thành.
Ngắm nghía hình thức và tuổi tác quý vị hoàng tộc đó, thú thiệt tôi chẳng hiểu tôn ti ngạch trật quý vị gì cả . Nhưng quý vị ấy gặp nhau, lập tức họ hiểu lẽ trật tự quyền quý như thế nào, và đúng là quan liêu phong kiến, tất cả như đi vào nguyên tắc, dẫu đã phảng phất mơ hồ.
Do thế mới viết phép tắc vua quan và trăm thứ phụ hệ, nên nếu vua quan nghiêm minh thì dân chúng được hưởng cảnh thái bình là vậy.
Trái lại, nếu vua quan bất tuân luật lệ, lập tức triều đình sụp đổ, nhân dân đồ thán, loạn lạc ngay .
" Giàu tình cảm " đôi khi hoà lẫn với lòng nhân từ bác ái, hay tính vị tha, nhân hậu của quý vị cao niên.
Do đó tôi có thể nghĩ là việc " tu thân tích đức " phần nào đã từ phẩm chất "giàu tình cảm " mà nên.
Lại trở về " cái tôi đáng ghét " trong tích tắc, tôi vốn giàu tình cảm thiệt sự, dễ rung động, kiểu lá vàng xào xạc dưới chân nai mỗi mùa chuyển gió," frissonne " từng chân tơ, kẽ tóc ...
Nên anh đã không ngần ngại mở cửa thiên đường ảo, cho tôi thả hồn mơ huyễn cảm, chỉ để làm thơ ...
Mai kia, có như Mệ Du lạc lõng, cũng vẫn thiết tha "vị vua tình cảm " của mình .
CAO MỴ NHÂN (HNPD)
