MÙA HOA CẢI - CAO MỴ NHÂN
Đầu tháng Chạp mới là mùa cải ngồng, tất nhiên các thứ rau cải khác như cải ngọt, cải thìa, cải cúc, trong họ Cải thì hoa chung mầu vàng, chỉ khác vàng đậm, vàng lợt hơn, đồng thời đi đôi với lá cải, hoa sẽ lớn nhỏ xê xích nhau một chút .
Hoa nhỏ nhất là hoa cải cúc, anh sẽ nhắc là " cải tần ô " đó nờ, cải cúc hay tần ô, lá xanh đậm hơn các thứ cải khác, rau cải tần ô rất thịnh hành ở miền Trung .
Đặc biệt hoa của rau củ cải trắng thì lại mầu trắng phớt tím hoa cà, nên cũng gọi là riêng biệt . Vả lại rau củ cải này thường ăn củ là chính ...
Củ cải luộc riêng, hay chung với lá cũng ngọt .
Củ cải còn kho riêng hay kho chung với thịt, thật là béo ngậy .
Củ cải có thể muối xổi tức là thái lát mỏng muối chung với lá của nó .
Bên chợ biên giới Vân Nam ngày xưa, củ cải còn nén, rồi bán gọi là cà la thầu, cũng khá ngon khi thái mỏng củ cải muối đó xào mỡ hành, thức ăn khá đậm đà của dân miền núi .
Ở đồng bằng lụt lội, thì củ cải muối ( do nén nguyên cả vại) có thể xào , kho chung với cá nhỏ hay thịt heo ba chỉ vv...
Nhưng đáng kể ở miền Trung mặn mà mứt món, thì mỗi cuối năm mẹ chồng tôi và các mợ, các o ...lại cắt miếng phơi khô, rồi làm dưa món chung với thù đủ, cà rốt, thơm vv...
Chỉ vì hình ảnh của rừng cải HNPD xanh tươi quá, nên tôi mới thả dàn ca tụng cải đấy ạ.
Số là Chủ biên ...tôi Bắc Kỳ có phả hệ " Thăng Long " chính hiệu, từ thủa Hà Nội xưa còn phong lưu, quý tộc cơ .
Những làng xóm thuộc ngoại ô Hà thành, thường trồng cải, hoa nở rực rỡ sắc vàng mỗi mùa đông đến .
Có thể nói hoa cải nở vàng chứa chan đó là hoa Tết .
Thanh niên nam nữ Hà Nội khoảng dầu thập niên 50 thế kỷ trước, vào tháng chạp, hay rủ nhau đi xem hoa cải trổ bông vàng, với những đàn bướm trắng nhỏ bằng 4 đốt ngón tay, bay ríu rít trên khắp vườn cải có mùi hương thoang thoảng, ngai ngái ...nhưng nghe thật mộc mạc, dịu dàng, như mùi tóc thôn nữ chất phác, hồn nhiên ...
Thủa đó, có lẽ Chủ biên ...tôi chưa thích lắm ngắm đàn bướm trắng phấp phới đôi cánh bé xíu trên những luống hoa cải vàng, nhưng chắc chắn là đuổi bắt những chú chuồn chuồn hay kim kim, để chơi đá chuồn chuồn với bạn niên thiếu của ông ...
Nếu không phải " ngây thơ " thế, mà có đi vãn cảnh xem hoa thiệt , thì Cao Mỵ Nhân tôi xin lỗi nha.
Trước 20-7-1954, ở các tỉnh miền Bắc, chuyện rau cải xanh, tàu nào tàu nấy xanh tươi, mướt mịn ... đã được các gia đình chuẩn bị cho Tết đến, xuân về, và cả luôn " tháng giêng ăn Tết ở nhà " nữa.
Trong rổ rau hay bầy trên sàn nước mỗi nhà, các thứ rau dành cho ngày Tết, như cải bắp( bắp sú ) su hào, cải Bắc thảo, cải thìa ( cải bẹ trắng", cải ngọt, cải đắng hay cải cay tức cải bẹ xanh, cải tần ô ...chiếm hầu hết thực phẩm rau, đậu, củ, quả ...được quý bà nội trợ mua về .
Tới buổi chợ đầu năm, thường là mùng 4 Tết, có chợ bán mùng 2 , song có chợ lại bán mùng 6 hay 8 Tết ...
Mở hàng người mua kẻ bán, vẫn là mớ cải xanh, vì từ bao giờ, gọi là bó cải may mắn ... nhiều như cải, dư thừa như cải ...
Nên " Cải " đối với Chủ biên ... tôi, mang nhiều ý nghĩa lắm .
Trước nhất bàn về danh xưng " Cải " và nhiệm vụ của nó một loại rau không thể thiếu với ngày tư, ngày Tết được .
Hình như từ Bắc qua Trung tới Nam của dân tộc ta, một món rau trung bình, thịnh hành ở giới trung lưu, làm thức ăn phụ, kèm cạnh thức ăn khác .
Thí dụ : Cải xào gà, có thêm nấm (đông cô, hương, rơm vv...)
Cải muối ăn với thịt kho, thịt đông...
Cải nhúng trong các lẫu đủ loại ...
Trong các bài thuốc dân gian, cải chính thức là một vị của một thang ( tô hay chén) bổ, để điều hoà thân nhiệt, tản mỡ, tiêu độc ...
Tính chất đều khắp trong tất cả các giai tầng xã hội , đã khiển cải được xem như " bội số " của khắp miền, khắp chốn , tức là tính chất " nhiều quá, dư giả quá " , nên cải mang đặc tính dễ thích nghi, vô cùng thích hợp .
Nói một cách nôm na hơn, cải là sự vật, sự việc dễ hoà đồng , thích ứng cuộc sống của đông đảo quần chúng vậy .
Giai phẩm " Lá Cải " là thửa vườn mây, là sân nắng rỡ ràng sắc hoa cải, là nơi tập trung phẩm chất tốt đẹp của những món ăn tinh thần lành mạnh , tươi mát, đầy tính dân tộc, tha thiết yêu thương ... tràn đầy sức sống ...
Quý vị và chúng tôi hân hoan, nồng nhiệt đón mừng ngàn hoa cải đang thịnh khai giữa mùa đông chan chứa nắng vàng , tưởng như mầu cờ chính nghĩa quốc gia sắc hoàng kim tung bay bát ngát ...
CAO MỴ NHÂN (HNPD)
