Bà Năm - người phụ nữ hiền lành, giản dị, dành cả cuộc đời mình bên những li cà phê vợt suốt bao thập kỉ qua (từ năm 1961) đã về với cát bụi vào ngày 25/3 tại TP HCM.

Một người thương mến Đà Lạt, có nhiều kỉ niệm với quán - anh Paulle Minh đã chia sẻ ảnh chân dung của chủ quán thân thương đó mà anh gọi là "chứng nhân". Sở dĩ vậy vì bà Năm là người đến Đà Lạt từ 1925, bà đã chứng kiến mọi sự đổi thay của thành phố cho đến nay.

Cách đây 2 năm, bà Năm nghỉ bán vì bệnh tật và tuổi đã già. Quán cà phê nhỏ ở Đà Lạt - đứa con tinh thần của bà đã được giao lại cho bà Sáu - người em gái của bà tiếp quản. Bà Sáu năm nay cũng đã ngoài 86 tuổi nhưng vẫn mạnh khỏe và rất minh mẫn. 

Quán cà phê Bà Năm nhìn qua chẳng có gì đặc biệt, nhưng phải đến cái góc ấy, ngồi vào buổi sớm và thưởng thức một li cà phê, nghe dăm ba câu chuyện, nhìn dòng người qua lại trong tiết trời se lạnh của Đà Lạt mới thấy được cái tình, cái quí mà chẳng nơi nào có được. 

Quán cà phê nhỏ bên hông chợ Đà Lạt tự bao giờ đã là một phần máu thịt của thành phố này...

Hàng ngày, cứ khoảng 5h sáng, khi cả thành phố vẫn bảng lảng trong lớp sương lạnh buốt, phố chẳng mấy người qua thì quán bắt đầu mở cửa. 

Quán nhỏ được nhận diện bằng bảng hiệu cũ kĩ với những chữ cà phê, giải khát đã bay màu. Bên trong quán, chỉ với mấy chiếc bàn, ghế gỗ đã bạc màu và quầy pha chế gói gọn trong khoảng 20m2. Quán còn chẳng có nhạc, wifi, WC hay ổ cắm điện nhưng lại quyến luyến biết bao khách hàng. 

Bởi du khách đến Đà Lạt là mong cầu được tìm một nơi bình yên, chẳng xô bồ và muốn thấy Đà Lạt với những con người chân phương, mộc mạc như thế quán Bà Năm chính là điểm dừng chân lí tưởng. 

Thực đơn của quán Bà Năm vô cùng khiêm tốn, chỉ gói gọn trong vài món như cà phê đen, cà phê nâu, sắn dây, chanh tắc, xí muội, sữa chua. Đồ ăn vặt thì chỉ có những chiếc bánh qui mộc mạc... 

Nhưng không vì thực đơn khiêm tốn đó mà khách hàng lại bỏ qua nơi đây bởi ai cũng hiểu tính của người bán, bà Năm hay bà Sáu đều rất cẩn thận. Các bà đều chăm chút, tỉ mỉ từng tí một cho những sản phẩm của mình. 

Cốc thủy tinh pha cà phê được trụng qua nước sôi, khách tới mới gắp ra pha; vợt cà phê được giặt và phơi nắng liên tục; quán cũng chẳng bao giờ thiếu trà nóng cho khách. 

Có thể nói ở nơi này thời gian như ngừng trôi. Cứ ngồi vào góc ấy, lặng lẽ uống cà phê, lắng nghe dăm ba câu chuyện từ những người Đà Lạt trung niên, cảm giác như Đà Lạt xưa còn đọng lại ở đây cả.

Thời mà cà phê phin còn chưa phổ biến, người ta vẫn thường dùng cách nguyên thủy nhất là lấy vợt để pha cà phê. 

Bà Năm học theo rồi mở bán, làm lâu tay nghề cũng lên, biết pha sao cho ngon, để các mẻ cà phê pha đều đậm đà. 

Bà từng nói: "Tôi không biết pha vợt hay pha phin ngon hơn vì mấy chục năm nay chỉ gắn với chiếc vợt này". Có thể cà phê pha vợt không có độ sánh như pha phin nhưng hương thơm đọng lại lâu, khiến người thưởng thức nhớ mãi.

Giữa dòng chảy của thời gian, bà Năm và cả góc quán quen là nhân chứng chứng kiến biết bao sự đổi thay, thăng trầm của TP Đà Lạt. Mỗi sáng dậy sớm, tranh thủ nhâm nhi cà phê cùng những người quen, nói với nhau câu chuyện nhỏ ân tình cũng là niềm vui của người Đà Lạt.

Hay tin bà Năm mất, ai cũng thương tiếc vì thế hệ những người cuối cùng của kí ức Đà Lạtxưa  - những mảnh ghép của một Đà Lạt âm thầm và bền bỉ dần ra đi. 

Người ta chưa bao giờ thấy bà Năm, sau này là bà Sáu vội vã, bất cẩn khi đứng sau cái quầy cà phê đó. Chủ quán thì cứ từ tốn phục vụ còn khách thì cứ chậm rãi nói cùng nhau, không có ai vội vã ở quán Bà Năm hay ở Đà Lạt hết.

Có những sớm mai nào đó ở quán cà phê Bà Năm, vị lữ khách có thể  tự "cấp phép" cho mình quyền sống chậm. 

Xin gửi lời tạm biệt bà Năm - người giữ hồn Đà Lạt cùng góc quán quen bao thập kỉ, rồi ai cũng sẽ nhớ về kí ức ấy, với phong vị cà phê quen thuộc, thân thương. Sau này nhiều người ghé nơi này, có lẽ vẫn quen câu nói cửa miệng: "Năm ơi! Của con như cũ nha!".