TSMC ở Đài Loan là công ty sản xuất vi mạch bán dẫn lớn nhất thế giới - Ảnh: ft.com
Vi mạch là bộ phận trung tâm của các sản phẩm kỹ thuật số. Tuy nhiên vài tháng nay, ngành sản xuất vi mạch bán dẫn liên tiếp gặp vận đen.
Động đất, không khí lạnh, hỏa hoạn
Đầu tiên, nhà máy của Tập đoàn Renesas Electronics phải ngừng sản xuất ba ngày do động đất mạnh 7,3 độ Richter ở Fukushima (Nhật) hôm 13-2. Renesas Electronics là nhà sản xuất vi mạch hàng đầu của Nhật, chiếm khoảng 30% thị phần vi mạch điều khiển ôtô toàn cầu.
Kế đến, đợt không khí lạnh tràn xuống Austin thuộc bang Texas (Mỹ). Đây là nơi xây dựng nhiều nhà máy sản xuất vi mạch, trong đó có NXP và Samsung. Phải mất ít nhất một tháng để guồng máy sản xuất trở lại bình thường.
Gần đây nhất là vụ hỏa hoạn do chập điện tại nhà máy Naka của Renesas Electronics ở Hitachinaka hôm 19-3 làm hư hại 5% trong diện tích 12.000m² nhà máy.
Renesas Electronics thông báo nguồn cung có thể giảm khoảng một tháng. Tuy nhiên, chuyên gia Akira Minamikawa ở Công ty phân tích thị trường Omdia đánh giá "có thể mất ba tháng, thậm chí sáu tháng mới có thể hồi phục hoàn toàn".
Hỏa hoạn tại Nhà máy Naka của Renesas Electronics (Nhật) ngày 19-3 - Ảnh: RENESAS ELECTRONICS
Các hãng ôtô lãnh đủ
Các hãng sản xuất ôtô như ngồi trên lửa vì một chiếc ôtô mới cần hơn 100 bộ vi xử lý.
Tại Nhật, Toyota, Nissan và Honda đang xem xét điều chỉnh kế hoạch sản xuất năm 2021.
Hậu quả vụ cháy tại nhà máy của Renesas Electronics còn lan đến các hãng ôtô khác ở châu Âu và Mỹ bởi vụ cháy xảy ra đúng vào thời điểm nguồn dự trữ vi mạch xuống đến mức rất thấp.
Theo báo Les Echos (Pháp), trong quý 1-2021, tình trạng thiếu vi mạch có thể kéo giảm từ 10-20% kế hoạch sản xuất ôtô.
Volvo (Thụy Điển) và Ford (Mỹ) lo ngại năm nay phải chịu lỗ. Renault (Pháp) ước tính ít nhất sẽ có 100.000 xe bị ảnh hưởng.
Riêng tại Pháp, hoạt động sản xuất đã có dấu hiệu ảnh hưởng rõ rệt. Hầu hết các ca làm thêm vào sáng thứ bảy tại các nhà máy của Stellantis (PSA), Renault và Toyota đều tạm ngưng.
Các nhà máy của PSA ở Sochaux và Rennes phải đóng cửa một thời gian trong khi các nhà máy của Renault ngừng hoạt động bốn tuần trong hai tháng 3 và 4-2021.
Vi mạch được sử dụng trong nhiều lĩnh vực, từ bảng điều khiển trò chơi điện tử cho đến card đồ họa máy tính, do đó vi mạch thiếu sẽ tác động đến nhiều ngành chứ không riêng gì ôtô.
Do thiếu vi mạch, Apple - khách hàng mua vi mạch lớn nhất thế giới (58 tỉ USD/năm) - buộc phải hoãn trình làng điện thoại iPhone 12.
Vi mạch là bộ phận trung tâm của các sản phẩm kỹ thuật số - Ảnh: ISTOCK
Nhu cầu gia tăng đột ngột
Đài phát thanh Europe 1 ghi nhận tình trạng thiếu vi mạch đã xảy ra từ mấy tháng nay và đang gia tăng đến mức chưa từng thấy, đặc biệt là vi mạch điều khiển ôtô.
Theo tạp chí L’Actualité (Canada) và BBC, có nhiều nguyên nhân để giải thích. Đầu tiên là đại dịch COVID-19 đã tác động đến quy trình sản xuất vi mạch phức tạp.
Do các nước áp dụng biện pháp phong tỏa và yêu cầu làm việc từ xa, mọi người đổ xô mua máy tính và nhiều thiết bị liên quan để làm việc cũng như các thiết bị mới để giải trí trong thời gian "nội bất xuất, ngoại bất nhập". Từ đó, doanh số truyền hình và máy tính bùng nổ.
Hai là các nước triển khai cơ sở hạ tầng 5G nên máy chơi game và điện thoại mới tương thích với 5G đã được tung ra thị trường.
Ba là nhu cầu vi mạch bất ngờ tăng cao, đặc biệt từ Trung Quốc. Do cuộc chiến thuế quan Mỹ - Trung, nhiều công ty đã tìm cách tích trữ vi mạch càng nhiều càng tốt để phòng hờ.
Ngành công nghiệp ôtô đột ngột tăng đơn đặt hàng trong khi kho dự trữ kém dẫn đến chuỗi cung ứng không đáp ứng được.
Ngoài ra còn một số nguyên nhân khác góp phần như nhu cầu về kim loại và vật liệu cơ bản gia tăng, giao thông khó khăn trong đại dịch vì chỉ có thiết bị y tế được ưu tiên...
Nhìn xa hơn, các nhà phân tích cho rằng còn có vấn đề đầu tư kém bởi đầu tư làm lò luyện kim mang lại lợi nhuận ít, tỉ suất lợi nhuận thấp dễ dẫn đến nợ nần.
