Tuần báo Pháp L’Express liệt kê ra các bộ phim do nhà nước Nga đặt hàng, như phim “Hành khách”, kể về một nhà văn nổi tiếng ở Matxcơva, Nikolai Ryabinin, lang thang qua các chiến hào để tìm kiếm người anh trai đi lính và mất tích ở Donbass vào mùa hè năm 2015. Tại những vùng chiếm đóng, bộ phim miêu tả cảnh những người lính Nga sống hòa thuận với những người Ukraina nói tiếng Nga, nhưng lại bị quấy rối bởi quân đội Ukraina “tàn nhẫn” và “khát máu”. Nhà văn được hình tượng hóa thành vị anh hùng, không còn lựa chọn nào khác ngoài việc cầm súng chiến đấu. Phim dự kiến sẽ được phát hành tại tất cả các rạp ở Nga vào ngày 15/03/2024, đúng ngày bắt đầu bầu cử tổng thống.

"Chiến dịch văn hóa đặc biệt"

Đây chỉ là một trong những bộ phim về những câu chuyện thời thời chiến, đã tràn ngập khắp các rạp tại Nga suốt sáu tháng qua. Nhiều bộ phim tập trung vào “chiến dịch quân sự đặc biệt” của điện Kremlin ở Ukraina, trong đó có phim "Nhân chứng", được quay tại Donbass, theo chân một nhạc sĩ người Bỉ đi lưu diễn ở Ukraina và sau đó bị bắt làm tù binh. Đứng sau song sắt nhà tù, ông trở thành nhân chứng, chứng kiến tội ác của “bọn phát xít Ukraina”. Trong phim, quân đội Ukraina được mô tả với những hành động dã man, như hiếp dâm hay giết những người già ngay giữa đường phố. Sau khi trốn thoát, nhạc sĩ này đã ra làm chứng trên một kênh truyền hình Mỹ, “để đưa sự thật ra trước ánh sáng”.

Theo L’Expess, các bộ phim trên là do nhà nước Nga đặt hàng và tài trợ, bảo đảm “100 % là phù hợp với tư tưởng của điện Kremlin, thể hiện sự dũng cảm của những người lính Nga trước một phương Tây hủ hóa”.

Những tài liệu nội bộ của điện Kremlin bị rò rỉ vào cuối tháng Hai nhờ công của các nhà báo Estonia, được nhật báo Anh The Guardian trích dẫn, chỉ ra rằng việc thực hiện các bộ phim tuyên truyền là một phần trong “chiến dịch văn hóa đặc biệt” nhằm thúc đẩy lòng yêu nước trước kỳ bầu cử tổng thống Nga (15-17/03/2024). Tài liệu chỉ ra rằng chính quyền Nga đã bơm hàng trăm tỷ rúp vào các mạng lưới tổ chức phi chính phủ và doanh nghiệp, nhằm tạo ra các nội dung tuyên truyền, qua các bộ phim hay các kênh Telegram, các lễ hội cho giới trẻ và thành lập các phương tiện truyền thông tại những vùng chiếm đóng ở Ukraina.

Hồ sơ bị rò rỉ, được The Guardian trích dẫn, mô tả : “Thông qua số phận các anh hùng, các tác giả cho thấy việc đánh mất bản sắc dân tộc, đánh mất nền độc lập đã dẫn đến một bi kịch lớn lao như thế nào đối với con người”.

Ngoài ra, còn có các bộ phim tuyên truyền thể loại viễn tưởng ít bạo lực hơn, nhưng lại đạt được thành công hơn. Những phim này tôn vinh các giá trị truyền thống của nước Nga và sự vĩ đại của Nga. Ví dụ như phim hài với tựa dịch sang tiếng Pháp là Au gré de l’humeur du brochet, thu về 8,5 triệu lượt khán giả vào năm ngoái, nói về một câu chuyện mà nhiều người Nga biết : Cá hồ Baikal có sức mạnh siêu nhiên đã cứu người đồng hành, cứu vương quốc của một sa hoàng Nga bị người Anh đe dọa. Bộ phim nhiều tập Slova Patsana thì nói về những cuộc sống bấp bênh, về các cuộc chiến băng đảng ở Kazan ( thủ đô Cộng Hòa Tatarstan ) trong những năm 1980. Bộ phim có thể được coi là phương tiện giúp nhân cao nhận thức về sự phát triển rõ rệt của Nga từ khi Liên Xô tan rã.

Hay một bộ phim khác được Nhà nước Nga tài trợ, kể về Danila, một người lính Nga gia nhập một công ty quân sự tư nhân, mà ai cũng nghĩ ngay đến tập đoàn Wagner. Danila đã tham gia cuộc chiến ở Mariupol. Bạn gái của anh là Alisa, có tư tưởng phản chiến, đã đến vùng chiến sự để tìm bạn trai. Phim được quay tại ở Mariupol vào năm ngoái, giữa những tòa nhà bị phá hủy bởi cuộc tấn công của Nga, khiến hàng nghìn người thiệt mạng. Các tập phim đầu tiên đã được phát trên kênh Channel One của Nga vào ngày 23/02, một ngày trước kỷ niệm hai năm cuộc xâm lược Ukraina.

Theo The Guardian, bộ phim trên được thực hiện với sự hỗ trợ của Viện Phát triển Internet (IRI) và là một trong loạt phim được lên kế hoạch cho năm nay để đưa nội dung yêu nước lên truyền hình trước cuộc bầu cử. IRI được điều hành bởi Alexey Goreslavsky, một giám đốc truyền thông có liên hệ với điện Kremlin. Việc bổ nhiệm ông Goreslavsky đã khiến nhiều nhà báo theo xu hướng tự do rời khỏi Nga. Cơ quan này đã được cấp 22 tỷ rúp từ ngân sách nhà nước vào năm 2023, bao gồm 18 tỷ rúp cho các dự án liên quan đến bầu cử. Tính đến năm 2023, IRI đã sản xuất hơn 40% tổng số nội dung phim ảnh tại thị trường Nga. Vào tháng trước, ông cho biết : “Chúng tôi sở hữu một thị phần nhất định trong thị trường này, để truyền đạt một cách khá đơn giản và rõ ràng những gì nhà nước cần”.

Nhật báo Anh cho rằng “nước Nga dưới thời Putin đã thúc đẩy việc thực hiện các phim tuyên truyền.” Ngay sau khi Nga sáp nhập bán đảo Crimée, bị quốc tế phản đối, bộ Văn Hóa đã tài trợ thực hiện bộ phim “Crimée” nhằm biện minh cho việc chiếm giữ hòn đảo. Những người thực hiện phim cho biết chính bộ trưởng Quốc Phòng Nga Sergei Shoigu là người đặt hàng.

Những phim tuyên truyền thất bại

Tuy nhiên, vấn đề là các bộ phim như vậy lại không đạt được thành công tại các phòng vé. Phim Nhân chứng ra mắt vào năm ngoái và thất bại tràn trề, chỉ được 50.000 lượt xem. Các bộ phim khác về chiến tranh có chút tiếng tăm hơn, nhưng cũng khó khăn lắm mới đạt được 500.000 lượt xem, vì “kịch bản kém, dàn dựng cũng kém”, theo nhận định của nhà phê bình điện ảnh Anton Dolin, hiện tị nạn ở Latvia, được L’Express trích dẫn.

Tại sao các bộ phim đó lại không ăn khách ? Nhà phê bình văn học Mikhail Kozyrev, trả lời The Guardian, cho rằng “những người theo văn hóa Z , quy tụ những người ủng hộ chiến tranh Nga, thiếu những người có tài năng. Trình độ và tính chuyên nghiệp của các nghệ sĩ ở lại và làm việc tại Nga là rất thấp”. Người xem có thể cảm nhận được đó là một bộ phim “làm theo yêu cầu của nhà nước và không chân thực”.

Kể từ khi Nga xâm lược Ukraina, hàng trăm nhà làm phim, nhà văn, ca sĩ nổi tiếng đã rời khỏi nước. The Guardian so sánh cuộc di cư này với những con tàu chở những nhà trí thức lớn của Nga đi lưu vong vào năm 1922.

Tuy nhiên, phải kể đến một trường hợp ngoại lệ. Đạo diễn Mikhail Lokshin, người Mỹ gốc Nga, với lập trường phản chiến, đã chuyển thể xuất sắc cuốn tiểu thuyết Nghệ nhân và Margarita của Mikhail Bulgakov. Truyện được coi là một trong những thành tựu của văn học thế kỷ 20, mô tả một cách châm biếm thời Liên Xô, với những bình luận gay gắt và phê phán thẳng thắn chế độ độc tài Stalin.

Vì sao phim lại được cấp phép phát hành hồi tháng 1 năm nay, đó vẫn là điều bí ẩn, vì nội dung của phim mâu thuẫn với đường lối chính thức của điện Kremlin. Không giống như những câu chuyện chiến tranh, bộ phim này đã nhanh chóng lôi cuốn khán giả, thu về hơn 600 triệu rúp. Trước thành công đó, chỉ trong vài ngày, các blogger ủng hộ chính phủ, các nhân vật thân điện Kremlin trong giới truyền thông bắt đầu đả kích dữ dội đạo diễn Mikhail Lockshin, (hiện đang sống tại Los Angeles), cố làm mất uy tín của bộ phim.

Không chỉ qua phim ảnh, các chiến dịch tuyên truyền của Nga còn tràn ngập các kênh truyền hình của nhà nước, khắp các mạng xã hội, với các nội dung đề cao chủ nghĩa dân tộc và hô hào đi bỏ phiếu là “yêu nước” và không bầu cho ai khác ngoài Vladimir Putin.

Đăng ngày: 11/03/2024 - 11:16

2 phút

Từ New York, thông tín viên Loubna Anaki tường trình :

"Chiến dịch được thực hiện vào lúc nửa đêm theo yêu cầu của bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ. Trực thăng của quân đội Mỹ đã sơ tán các nhân viên không thiết yếu khỏi đại sứ quán Hoa Kỳ ở Port-Au-Prince.

Theo thông cáo của quân đội Mỹ, chiến dịch này nằm trong khuôn khổ các hoạt động tăng cường an ninh cho đại sứ quán. Thông cáo nêu rõ đại sứ quán vẫn mở cửa và hoạt động, nhưng hệ thống an ninh ở xung quanh đã được siết chặt.

Cuộc sơ tán này diễn ra sau khi Washington cách đây vài ngày kêu gọi công dân Mỹ rời khỏi Haiti, trong bối cảnh Port-Au-Prince đang là nơi diễn ra những cuộc đụng độ giữa cảnh sát và các băng đảng vũ trang yêu cầu ông Ariel Henry phải từ chức. Thủ tướng Haiti hiện vẫn bị mắc kẹt ở nước ngoài.

Washington gần đây cho biết rất quan ngại về tình hình ở Haiti, nhưng loại trừ khả năng triển khai quân đội vào lúc này."

Nối gót Washington, Berlin cũng quyết định rút các nhân viên ngoại giao khỏi Haiti. Phát ngôn viên của bộ Ngoại Giao Đức nói với AFP, "do tình hình an ninh rất căng thẳng ở Haiti, đại sứ và đại diện thường trực của Đức tại Port-au-Prince đã rời Haiti để sang Cộng hòa Dominica và sẽ làm việc từ đó cho đến khi có thông báo mới".

Tổ chức Cộng đồng Caribê (Caricom) đã mời các đại diện của Hoa Kỳ, Pháp, Canada và Liên Hiệp Quốc đến dự cuộc họp khẩn ở Jamaica để thảo luận về tình hình ở Haiti.

Đăng ngày: 10/03/2024 - 14:25

3 phút

(AFP) - Ấn Độ và 4 nước châu Âu ngoài Liên Âu ký thỏa thuận tự do mậu dịch trị gia 100 tỉ đô la. Bốn nước này gồm Na Uy, Island, Thụy Sĩ và Liechtenstein, đều là thành viên của Hiệp hội Mậu dịch Tự do châu Âu (AELE). Bộ trưởng Thương Mại Ấn Độ Piyush Goyal hôm nay 10/03/2024 thông báo, theo thỏa thuận 4 nước châu Âu nói trên sẽ đầu tư 100 tỉ đô la vào Ấn Độ trong vòng 15 năm. Thỏa thuận đối tác kinh tế và thương mại giữa New Delhi và AELE được đúc kết sau nhiều vòng đàm phán kéo dài 16 năm. Ấn Độ là nền kinh tế lớn thứ 5 thế giới và trong những năm qua đã ký thỏa thuận thương mại với Úc, Các Tiểu Vương Quốc Ả Rập Thống Nhất và hiện đang đàm phán về thỏa thuận với Anh Quốc.

(Yonhap) - Phái đoàn ngoại giao Bắc Triều Tiên lên đường sang Mông Cổ. Nhật báo Bắc Triều Tiên Rodong Sinmun hôm nay 10/03/2024 cho biết dẫn đầu phái đoàn là thứ trưởng Ngoại Giao Pak Myong Ho. Đây là chuyến đi đầu tiên của phái đoàn ngoại giao Bắc Triều Tiên đến Mông Cổ kể từ khi đại dịch Covid-19 nổ ra hồi đầu năm 2020. Mông Cổ được xem là 1 trong những nước có quan hệ chặt chẽ với Bình Nhưỡng.

(Le Monde) - Quân đội Nga phá hủy hệ thống phòng không Patriot hay S- 300 ở miền đông Ukraina ? Bộ Quốc Phòng Nga hôm 09/03/2024 đăng tải một video trên Telegram về một cuộc tấn công phá hủy « bệ phóng tên lửa phòng không S-300 của lực lượng vũ trang Ukraina » gần làng Pokrovsk, thuộc tỉnh Donetsk mà Nga sáp nhập của Ukraina. Tuy nhiên, theo một tài khoản trên mạng X sử dụng thông tin tình báo nguồn mở (OSINT), video của bộ Quốc Phòng Nga cho thấy tên lửa đạn đạo Iskander của Nga phá hủy « ít nhất 2 » xe bọc thép từ hệ thống tên lửa đất đối không Patriot mà Đức cấp cho Ukraina, chứ không phải S-300. Nếu đúng như vậy thì đây là lần đâu tiên Nga phá hủy được một bệ phóng tên lửa Patriot tại Ukraina.

(Yonhap) - Mỹ, Nhật, Hàn họp ba bên về tài chính trong tháng Tư. Trong thông cáo, bộ Tài Chính Hàn Quốc hôm nay, 10/03/2024, cho biết bộ Tài Chính của ba nước đã thống nhất mở một cuộc họp trong tháng Tư. Ngày giờ, địa điểm và chương trình nghị sự đang được thảo luận giữa ba nước.

(AFP) - Bồ Đào Nha bầu cử Quốc Hội trước kỳ hạn. Hôm nay, 10/03/2024, khoảng 10,3 triệu cử tri Bồ Đào Nha được mời gọi tham gia bầu Quốc Hội trước kỳ hạn. Theo thăm dò, đảng Liên minh Dân chủ, xu hướng trung hữu dù được cho là chiếm ưu thế có nguy cơ phải kết hợp với phe dân túy hiện đang trên đà tiến. Bầu cử quốc hội Bồ Đào Nha diễn ra ba tháng trước cuộc bầu cử châu Âu có thể khẳng định xu thế trỗi dậy của cánh cực hữu trên khắp châu lục.

(AFP) - Gaza : Hàng chục người chết sau loạt oanh kích của Israel. Một ngày trước mùa lễ chay Ramadan của người Hồi Giáo, và vào lúc quốc tế đang được huy động để gởi hàng viện trợ nhân đạo, quân đội Israel hôm nay, 10/03/2024, lại thả bom xuống Gaza, làm nhiều chục người chết, nâng tổng số nạn nhân lên hơn 31 ngàn người, theo số liệu do bộ Y tế Hamas đưa ra.

(AFP) - Gaza, Ukraina : Giáo hoàng kêu gọi « can đảm » đàm phán. Trả lời phỏng vấn kênh truyền hình RTS của Thụy Sĩ ngày 09/03/2024 về tiến triển cuộc chiến ở Ukraina, giáo hoàng Phanxicô cho rằng các bên nên « can đảm giương cờ trắng và đàm phán » để chấm dứt giao tranh « trước khi mọi việc trở nên tồi tệ ». Về xung đột ở dải Gaza, lãnh đạo Tòa thánh Vatican quy trách nhiệm cho cả hai phía khi tuyên bố « chiến tranh là do hai bên tiến hành, chứ không phải chỉ từ một phía. Cả hai phe đều là những kẻ vô trách nhiệm ».