Đăng ngày: 25/02/2024 - 11:51

3 phút

Theo AFP, các nước đồng minh của Kiev cũng lên án Teheran, Bắc Kinh, Bình Nhưỡng ủng hộ Matxcơva và khẳng định « hành động chống mọi tác nhân hỗ trợ vật chất cho cuộc chiến của Nga ».

Thông tín viên RFI Anne Le Nir tại Roma cho biết thêm :

« Trước cuộc họp của nhóm G7 là một buổi họp báo, tổng thống Volodymyr Zelensky đã đề nghị các nước đồng minh phương Tây làm hết sức để 2024 trở thành năm quyết định cho việc khôi phục an ninh thực thụ và lâu dài ở Ukraina.

Ông cũng nồng nhiệt cảm ơn Ý và Canada vì những thỏa thuận an ninh song phương vừa được ký. Những thỏa thuận tương tự như vậy đã được ký với Đức và Pháp. Nhưng khác với hai nước này, Ý đã không nêu rõ khoản ngân sách hỗ trợ.

Cuộc họp đầu tiên của nhóm G7 dưới sự chủ trì của Ý hôm qua cũng đúc kết được một tuyên bố chung tái khẳng định sự ủng hộ vững chắc đối với Ukraina. Bảy cường quốc thế giới cam kết gia tăng viện trợ và « hỗ trợ những nước khác bị tác động nghiêm trọng vì hệ quả của cuộc chiến với Nga ».

Ngoài ra, « nhiều biện pháp trừng phạt mới » nhắm vào các nhân tố ở các nước thứ ba giúp Nga có được vũ khí « cũng sẽ được ban hành ». Và « tài sản của Nga sẽ tiếp tục bị phong tỏa chừng nào điện Kremlin chưa bồi thường thiệt hại gây ra cho Ukraina ».

Ukraina tin tưởng « sẽ chiến thắng » Nga

Tổng thống Volodymyr Zelensky tham dự cuộc họp của G7, bày tỏ tin tưởng « sẽ chiến thắng » quân Nga nhưng cần phương tiện để thành công. Một lần nữa, ông « trông cậy » vào các đồng minh khẩn trương viện trợ quân sự. Sau khi ký thỏa thuận an ninh với Kiev, thủ tướng Justin Trudeau thông báo Canada sẽ viện trợ 2,2 tỉ đô la tài chính và quân sự trong năm 2024. Chủ tịch Ủy Ban Châu Âu Ursula von der Leyen cho biết Liên Âu sẽ chuyển 4,5 tỉ euro cho Kiev vào tháng ba. Đây là khoản đầu tiên trong tổng số 50 tỉ euro được 27 nước thông qua vào tháng hai.

Trên chiến trường, Nga tiếp tục tấn công Ukraina vào ban đêm. Quân đội Ukraina cho biết bắn chặn 16 trên 18 drone tự sát trong đêm 25/02, trong đó có nhiều drone ở vùng Kiev. Hệ thống phòng không ở Odessa đã bắn hạ 2 tên lửa Kh-31P. Tân tổng tư lệnh quân đội Ukraina Oleksandr Syrsky, nhậm chức từ 08/02, cùng với bộ trưởng Quốc Phòng, đã thăm nhiều vị trí chỉ huy ở chiến tuyến và cam kết « cải thiện khả năng chiến đấu, sức bền và quản lý » trong quân đội.

Trên trang bìa L’Express là một khuôn mặt vừa giống Putin vừa giống Stalin nhô lên trên một tờ giấy bạc Nga, với dòng tít lớn « Hãy buộc Putin phải trả giá ». Courrier International đăng hình vẽ một người lính ba lô trên lưng và khẩu súng trên tay đang tiến lên phía trước « Châu Âu trên ngưỡng cửa chiến tranh ». Trang nhất của The Economist dành cho bức hình vẽ Vladimir Putin đang dùng ống dòm quan sát, bên cạnh là một người đang quay lưng lại, chạy tít « Châu Âu có sẵn sàng chưa ? ». Le Point tố cáo « Từ Stalin tới Putin : Những người Pháp phục vụ cho Matxcơva ».

Cuộc xâm lăng Ukraina làm đảo lộn cả thế giới

Nhìn lại hai năm qua, Courrier International dịch bài viết của tờ El País ở Tây Ban Nha phân tích « Chiến tranh ở Ukraina đã làm thay đổi thế giới ra sao ». Bằng tác động domino, cuộc chiến đã làm đảo lộn nhiều xã hội, các nền kinh tế và thế thăng bằng ngoại giao trên toàn cầu.Ngày 24/02/2022, thế hệ trẻ châu Âu bỗng thức giấc với những hình ảnh các thành phố bị oanh tạc, những đoàn xe tăng dài vô tận, hàng loạt binh lính tiến lên, thường dân bị thảm sát, những hầm trú ẩn đầy các gia đình, những hàng dài người tị nạn, người bị thương trong bệnh viện…

Ba thập niên qua cũng đã có những cuộc chiến như ở Balkan và ở ngay Donbass nhưng chỉ giới hạn, những vụ khủng bố, những trận đánh du kích…Nhưng sự kiện vừa mới mẻ vừa quen thuộc này bỗng dưng như vừa ra khỏi màn ảnh truyền hình, xi-nê ; và là một cuộc chiến tranh cường độ cao với sự góp sức của công nghệ. Một cuộc chiến huy động toàn xã hội, hai quốc gia đối đầu, tiêu hủy những mạng sống, tài sản và cả tương lai. Con quái vật chiến tranh làm sững sờ những thế hệ trẻ châu Âu sinh ra vào thời hậu chiến, đã quen giao phó an ninh cho Mỹ, được Nhà nước phúc lợi bảo bọc, sống an bình trong việc xây dựng nền kinh tế thịnh vượng và cuộc sống tiện nghi. Họ quên mất cái giá máu mà những người trẻ đã phải trả cho đến tận năm 1945.

Những kẻ đã dựng dậy bóng ma chiến tranh ngỡ rằng sẽ nhanh chóng vô hiệu hóa quân đội Ukraina, lật đổ chính phủ Zelensky để thay bằng một chính quyền bù nhìn. Nhưng kẻ học đòi làm phù thủy đã phải ngạc nhiên với diễn biến sau đó, hàng trăm tài phiệt Nga phải vội vã bỏ chạy quân đội của cường quốc nguyên tử Nga gây thất vọng trong khi Liên Hiệp Quốc tê liệt với quyền phủ quyết của Matxcơva. El País cho rằng không chỉ là cuộc xâm lược, mà còn là sự đối đầu giữa hai quan điểm về trật tự quốc tế. Một bên dựa trên ngoại giao, đàm phán và các định chế để giải quyết xung đột, bên kia dựa vào « luật của kẻ mạnh ». Một cuộc chiến chống lại chính ý tưởng châu Âu – một không gian hợp tác, hòa bình và thịnh vượng.

Quái vật chiến tranh hủy diệt hiện tại, đe dọa tương lai

Cách tiến hành chiến tranh cũng thay đổi : bên cạnh hình ảnh những xác người bị tra tấn, bắn vào sau ót như trong quá khứ, xuất hiện các hỏa tiễn siêu thanh, drone sát thủ, điện thoại di động của chiến tranh mạng. Một trục mới chống phương Tây hình thành giữa Matxcơva, Teheran và Bình Nhưỡng ; một trục thứ ba là « các nước phương Nam » như Ấn Độ, Indonesia, Brazil muốn tìm kiếm trọng lượng lớn hơn trong trật tự mới.

Hiện thời NATO mạnh mẽ hơn với Phần Lan và Thụy Điển, mở cửa cho Ukraina – chiến thắng đầu tiên của Kiev vì Putin xua quân sang chính là để cản trở điều này. Lần đầu tiên Liên Hiệp Châu Âu (EU) vận dụng được cơ chế để gởi vũ khí, đạn dược cho Ukraina, trích ngân sách chiến lược để viện trợ 50 tỉ euro cho cuộc kháng chiến.

Những cuộc chiến khác sẽ còn diễn ra, nhất là khi không còn siêu cường nào để ngăn cản. Nếu Nga xâm lăng được Ukraina, Azerbaijan có thể hành động tương tự với Armenia, Venezuela tấn công Guyana, Trung Quốc chiếm Đài Loan hay Bắc Triều Tiên đánh vào Hàn Quốc. Con quái vật chiến tranh tái thúc đẩy chạy đua vũ trang, kỹ nghệ của thần chết nở rộ với những món tiền khổng lồ, nhất là nơi các chế độ độc tài như Iran và Bắc Triều Tiên. Châu Âu cũng phải đầu tư ồ ạt vào quân sự để phòng khi Trump đắc cử.

Về tác động kinh tế, chiến tranh gây rối loạn các chuỗi cung ứng, giá cả tăng cao, những nước nghèo bị nạn đói đe dọa vì không còn lúa mì Ukraina, các nước giàu không còn nhận được năng lượng giá rẻ, dòng người tị nạn tăng lên. Trong chiến tranh, mọi thứ đều có thể trở thành vũ khí. Bóng ma nguyên tử quay lại : khi xâm lăng Ukraina, Nga ỷ vào kho vũ khí hạt nhân và đã nhiều lần dùng nó để đe dọa các đồng minh của Kiev khiến phương Tây phải thận trọng chỉ cung cấp vũ khí nhỏ giọt, nhất là đại pháo, xe tăng, chiến đấu cơ. Giá trị răn đe của nguyên tử, chưa bao giờ được dùng đến kể từ 1945, sắp tới sẽ được các cường quốc khác vận dụng. Quái vật chiến tranh đã hủy diệt hiện tại và đang đe dọa tương lai.

Bucha và những cuộc đời bị đánh cắp trong cơn loạn lạc

Đối với những người dân Ukraina bình thường, cuộc đời họ đã bị đảo lộn hẳn vì cuộc xâm lăng – như Le Monde cuối tuần đã thuật lại trong bài phóng sự « Từ cây bút đến cây súng, một nhà văn trong chiến tranh ».  Nhà văn trẻ Ukraina Oleksandr Mykhed đã buông bút để trở thành tình nguyện quân bảo vệ đất nước, dù trước đó chưa hề biết cầm súng. Hai vợ chồng tuổi chưa đến ba mươi đã mua nhà ở Hostomel, trong một khu phố mới gần rừng thông mà đường phố mang những cái tên nên thơ không bị lịch sử chiến tranh đè nặng như « Nắng sáng », « Thơ mộng » ….

Cha mẹ anh, đều là giáo sư đại học, dọn đến Bucha để ở gần con, mua một căn chung cư trên tầng bảy nhìn ra công viên và phía xa là phi trường Hostomel. Đầu năm 2022, tin đồn đã rộ lên về nguy cơ bị quân Nga tiến đánh, Oleksandr thuyết phục cha mẹ di tản khỏi Bucha nhưng bà mẹ không chịu vì lo cho con mèo Babychka tức Baby. Tinh mơ sáng thứ Năm 24/02/2022, hai vị giáo sư văn chương thức giấc vì sức ép của bom và tiếng rú của hỏa tiễn Nga : trận đánh Hostomel đã bắt đầu. Bà mẹ đứng ở ban-công đếm : một, hai…mười ba chiếc trực thăng bay qua, cứ như trong phim Apocalypse Now.

Hai vợ chồng Oleksandr chạy khỏi Hostomel đến Tchernivtsi, nhà văn đứng trong số hàng dài người chờ tình nguyện tham gia lực lượng nhân dân tự vệ. Đơn vị của anh gồm những người từ 20 tới 60 tuổi thuộc đủ mọi giới, mỗi người đều lấy bí danh kháng chiến. Anh trở thành chiến hữu thân thiết của « Lucky », nhà nghiên cứu về cá và « Brioche », một người bán pizza. Như mọi người dân Ukraina, hai năm qua Oleksandr sống với chiếc điện thoại, theo nhịp độ những đợt cảnh báo và tin nhắn của người thân.

Về phần cha mẹ anh sau những ngày sống trong hầm trú ẩn, không còn điện nước, ngày 02/03 những chiến sĩ Ukraina tiến vào kêu gọi người dân di tản vì sẽ đánh lớn. Trên đường chạy loạn, họ mới nhận ra thảm cảnh : nhà cửa sụp đổ, xe cộ bị cháy, những xác chết trên mặt đất ; sau đó được một gia đình không quen biết bảo bọc, nhường cơm sẻ áo. Khi quân Nga đã bị đánh đuổi ngày 01/04, toàn thế giới mới biết được những gì đã diễn ra trong thời gian bị chiếm đóng : 458 xác người trong hai hố chôn tập thể hoặc rải rác ngoài vườn, hơn 1.000 thi thể thường dân trong khu vực.

Nhà của Oleksandr bị cháy một phần và bị cướp bóc tài sản, cha mẹ anh không còn muốn sống tại Bucha với những kỷ niệm kinh hoàng về những người láng giềng bị tra tấn dưới hầm nhà, sát hại, bắt bớ, họ mướn tạm một nơi khác. Mèo cưng Babychka chết một tháng sau những đợt hỏa tiễn Nga đầu tiên, vì không còn thiết đến ăn uống. Bà mẹ, giáo sư chuyên về văn chương Mỹ, nay chuyển sang đọc những cuốn sách về chiến tranh Việt Nam.

Châu Âu, sự thức tỉnh muộn màng

L’Express chỉ trích « Sự thức tỉnh muộn màng của châu Âu ». Hai năm sau khi Nga khởi đầu cuộc xâm lăng Ukraina, châu Âu vẫn chưa huy động được bao nhiêu sức lực để tránh khỏi thảm họa Kiev bại trận trước nước láng giềng to lớn và hung bạo.Hai năm chiến tranh, quân đội Ukraina đã có trên 70.000 chiến sĩ hy sinh và 120.000 bị thương, phía Nga đến 300.000 lính thương vong, và một mặt trận bị đóng băng từ nhiều tháng qua.

Cách đây một năm, L’Express đã cổ vũ « Hãy trụ vững » - trước bộ máy chiến tranh tàn bạo của Vladimir Putin, trước nguy cơ bị công luận thờ ơ, Hoa Kỳ trong chiến dịch bầu cử không thể thực hiện cam kết viện trợ. Vòng công du mới nhất của tổng thống Volodymyr Zelensky tại Berlin, Paris và Munich đã giúp cứu vãn được điều cốt yếu : đánh thức lương tâm, báo động với các nhà lãnh đạo về an ninh. Và với những ai còn nghi ngờ mục đích đen tổi của Vladimir Putin, thì cái chết của Alexei Navalny hôm 16/02 đã nhắc nhở rằng tổng thống Nga tại vị từ một phần tư thế kỷ sẵn sàng làm mọi cách để có thể cai trị mãn đời.

Tuần báo kêu gọi con bồ câu châu Âu hãy thức tỉnh, sau thời gian quá lâu dựa vào sự bảo vệ của Mỹ, những tuyên bố thẳng thừng của Donald Trump về NATO như một gáo nước lạnh. Hiện châu Âu chưa thể tự lực, « kinh tế chiến tranh » mà Emmanuel Macron hứa hồi tháng 6/2022 được khởi động quá chậm. Nhưng cuộc chơi chưa kết thúc. Việc Anh, Pháp, Đức ký thỏa thuận an ninh song phương với Kiev mới đây cho thấy một bước ngoặt ở châu Âu. Không còn là việc « bố thí » cho một ít đạn trong kho, những chiếc xe tăng già nua hay một ít hỏa tiễn, mà là giúp Kiev tạo dựng một kỹ nghệ quốc phòng thực sự trong vòng hai năm. Trước mắt, cần khẩn cấp chi viện cho quân đội Ukraina đạn dược, vũ khí cần thiết.

Vị đắng trong dịp kỷ niệm hai năm

Le Point nói về « Ukraina, một dịp kỷ niệm đắng cay ». Các nhà lãnh đạo châu Âu bắt đầu hiểu rằng chiến thăng của Putin có nghĩa là thất bại của châu lục.Vladimir Putin có thể hài lòng nhân kỷ niệm năm thứ hai cuộc xâm lăng Ukraina. Alexei Navalny, khuôn mặt chủ chốt chống độc tài đã qua đời trong gu-lắc tận Bắc Cực ; phản ứng của phương Tây nhìn chung là chừng mực. Thành phố kỹ nghệ Avdiivka bị chiếm có thể dẫn đến thất bại ở một số nơi khác do quân đội Ukraina không còn đạn, viện trợ Mỹ vẫn bị treo. Điểm sáng duy nhất là trong Hội nghị an ninh Munich lần thứ 60, những người có trách nhiệm, sững sờ trước sự độc ác của Putin đã ý thức được vấn đề.

Từ lâu vẫn là một trong những người ôn hòa với Kremlin, tổng thống Emmanuel Macron khi tiếp đồng nhiệm Volodymyr Zelensky tại Paris hôm 16/02 đã tuyên bố : « Nước Nga của Vladimir Putin đã trở thành một tác nhân gây bất ổn cho thế giới một cách có phương pháp ». Muộn còn hơn không, nhưng phương Tây đã mất bằng ấy thời gian mới nhận ra thực tế ! Từ năm 2014 Putin đã sáp nhập Crimée, chiếm Donbass, nhưng suốt mười năm qua châu Âu không quan tâm đến những cảnh báo.

Cuộc xâm lăng thực tế đã bắt đầu từ mười năm trước

Trả lời La Croix Hebdo, nhà đấu tranh Oleksandra Matvytchuk, giải Nobel Hòa bình 2022 khẳng định thực ra cuộc xâm lăng của Nga đã bắt đầu từ tháng 2/2014. Ngay từ lúc đó, Trung tâm vì tự do dân sự, tổ chức phi chính phủ nơi cô làm việc đã đưa những ê-kíp cơ động đến Crimée và Donetsk, Luhansk để thu thập bằng chứng tội ác chiến tranh. Những vụ bắt cóc, hãm hiếp, tra tấn, sát hại thường dân đã xảy ra từ lúc đó tại vùng chiếm đóng. Đó là những câu chuyện khủng khiếp về những người bị đánh đập, chặt ngón tay, rút móng tay, sốc điện…trước mắt người thân - một địa ngục trần gian.

Cô đã gởi báo cáo đến tất cả những tổ chức quốc tế, từ Liên Hiệp Quốc đến Hội đồng Châu Âu, Liên Hiệp Châu Âu nhưng vô ích. Oleksandra Matvytchuk phẫn nộ kể : « Bạn nói chuyện với một phụ nữ mang thai bị bắt vô cớ rồi đánh đập dẫn đến trụy thai, và bạn biết rằng trong lúc trao đổi, những vụ tương tự đang diễn ra tại 143 trại tạm giam bất hợp pháp khác đã được nhận diện ». Nhưng cộng đồng quốc tế vẫn làm ngơ trước tình trạng vi phạm nhân quyền ở những vùng đất Ukraina bị Nga chiếm đóng.

Những người Pháp làm tay trong cho Matxcơva

Sau khi L’Express tuần trước đã công khai việc cựu chủ bút tuần báo Philippe Grumbach làm gián điệp cho KGB, đến lượt Le Point dành hẳn một hồ sơ về những người Pháp tiếp tay cho Kremlin. Những kẻ nằm vùng ngỡ rằng chủ nghĩa cộng sản là vĩnh cửu, không biết rằng hồ sơ lưu trữ một ngày nào đó sẽ lên tiếng, vì ông chủ lưu lại tất cả. Nhà báo Vincent Jauvert khi lục lọi tàng thư của tình báo Praha, đã nhận thấy nước Pháp là mảnh đất màu mỡ cho KGB với ít nhất 35 nhà báo được trả tiền để cộng tác, trong đó có những tên tuổi của đài Europe 1, tuần báo Nouvel Observateur…

Từ 1972, Vassili Mitrokhine, trưởng phòng lưu trữ của KGB đã sao chép và chôn giấu tài liệu ở « datcha » của mình đến tận khi về hưu năm 1984. Khi sang Anh lưu vong, nhà sử học Christopher Andrew đã hợp tác với Mitrokhine để công bố trong một cuốn sách năm 1999, và kho dữ liệu bắt đầu được giải mật năm 2014.

Nhưng tại sao lại là Pháp ? Từ 1944, Stalin đã coi Paris là mục tiêu gây bất ổn trong mọi lãnh vực, người Pháp thường ba hoa, đồng tiền dễ quyến rũ trong thời buổi khó khăn sau chiến tranh, và Paris lúc đó thiếu nhân sự để xử lý cả một núi báo cáo. Và vì giới báo chí thân cận với các chính khách, qua đó có thể thăm dò được chủ trương. Mối liên hệ nguy hiểm này dưới hai dạng : tình báo chính trị và bóp méo thông tin. Le Point kể thêm một số cái tên nữa như Georges Pâques, từng lãnh đạo bộ phận truyền thông của NATO ; Charles Hernu, cựu bộ trưởng quốc phòng…

Tăng mạnh quân viện cho Kiev để đánh bại Putin

Theo Le Point, lẽ ra phải vũ trang cho Ukraina một cách nghiêm chỉnh, đặt kỹ nghệ quốc phòng trong tình thế thời chiến. Và vấn đề không chỉ là đạn dược, đại bác.  Bài học chính của cuộc chiến là sự kháng chiến dũng cảm của dân tộc Ukraina khi bị một cường quốc nguyên tử siêu vũ trang xâm lược. Đan Mạch đã tặng toàn bộ kho đạn pháo cho Kiev, nhưng Pháp vẫn từ chối giao những chiến đấu cơ Mirage 2000-D cũ, Đức không muốn chi viện hỏa tiễn tầm xa Taurus. Cuộc xâm lăng Ukraina là hậu quả bi kịch từ chính sách hòa hoãn với Vladimir Putin của phương Tây.

Tuần tới tổng thống Nga sẽ tự tặng cho mình thêm sáu năm nữa ở Kremlin thông qua trò hề bầu cử. Chỉ có các tăng mạnh viện trợ quân sự cho Ukraina mới có thể làm thất bại tham vọng của ông ta và bảo đảm cho sự sống còn của Ukraina. Nhiều lãnh đạo quốc phòng châu Âu mới đây đã cảnh báo nếu không bị chận lại ở Ukraina, Nga sẽ tấn công các nước NATO trong những năm tới. Những ai bác bỏ giả thiết này, nói rằng một cuộc chiến như vậy không có lợi cho Matxcơva, cần nhớ lại là họ cũng đã từng tuyên bố y hệt hồi năm 2022.

Không có Mỹ, châu Âu có thể tự bảo vệ ?

Nhưng liệu châu Âu có thể tự vệ mà không nhờ đến Hoa Kỳ hay không ? Đây là câu hỏi lớn được The Economist đặt ra.Châu Âu nay có thể sản xuất được 1 đến 2 triệu quả đạn vào cuối năm 2024, nhưng có thể là quá muộn đối với Ukraina, đang cần 1,5 triệu rưỡi quả ngay trong năm nay. Chi tiêu quốc phòng đã tăng lên đáng kể, ít nhất 18/28 thành viên châu Âu của NATO sẽ đạt mức 2 % GDP trong năm 2024, với tổng chi 380 tỉ euro.

Nhiều tiền hơn vẫn chưa đủ, cần có lực lượng sẵn sàng chiến đấu như các sĩ quan tham mưu điều hành các tổng hành dinh lớn, năng lực tình báo và giám sát, drone, vệ tinh, hậu cần…Ba Lan là một điển hình đáng học hỏi, đầu tư đến 4 % GDP cho quân đội. Các giàn Himars của Ba Lan có thể bắn trúng mục tiêu cách xa 300 kilomet nhưng tình báo của nước này không thể nhìn xa đến thế, nên phải dựa vào Mỹ.

Châu Âu có thể tập hợp nguồn lực, nhưng các quốc gia có kỹ nghệ quốc phòng lớn như Pháp, Đức, Ý, Tây Ban Nha thường không thống nhất được mục tiêu đầu tư và cách phân công sản xuất. Nếu chiếc dù nguyên tử của Mỹ biến mất hoàn toàn, Pháp có thể chia sẻ với các láng giềng về năng lực răn đe, nhưng số đầu đạn hạt nhân của Anh, Pháp hãy còn quá ít. Theo tổng thư ký NATO, Liên Hiệp Châu Âu không thể bảo vệ châu lục, 80 % chi tiêu quốc phòng của NATO đến từ các đồng minh ngoài EU.

Đăng ngày: 24/02/2024 - 14:26

4 phút

(Reuters) – Trừng phạt của Mỹ không khiến Nga ngừng bảo vệ lợi ích của mình. Ngày 23/02/2024, ngay sau khi chính phủ Mỹ thông báo loạt biện pháp trừng phạt mới nhắm vào hơn 500 thực thể liên quan đến « cỗ máy chiến tranh » Nga, đại sứ Nga tại Washington Anatoly Antonov lên án những vi phạm « trắng trợn » nhằm « can thiệp vào công việc nội bộ của Liên bang Nga ». Trong danh sách trừng phạt mới có hệ thống thanh toán Mir của Nga, tập đoàn vận tải dầu Sovcomflot, được mệnh danh là « đội tầu ma », để cắt nguồn thu dầu lửa, dự án Arctic LNG 2 ở Siberi…

(Nikkei Asia) - Nga mua linh kiện xe tăng của Nhật Bản và Đài Loan thông qua Trung Quốc. Theo một báo cáo được công bố hôm qua 23/02/2024, công ty công nghệ cao Shenzhen 5G tại Thâm Quyến, Trung Quốc bị nghi ngờ hỗ trợ mua phụ tùng động cơ và cảm biến cho xe tăng và các loại vũ khí khác của Nga. Cụ thể, một người “có liên hệ với chính phủ Belarus” đã thông qua công ty này để mua một số linh kiện do công ty Metrol của Nhật Bản và công ty Oriental Motor của Đài Loan sản xuất rồi vận chuyển cho quân đội Nga. Hoa Kỳ và Vương quốc Anh sau đó đã thêm công ty Shenzhen 5G vào danh sách các tổ chức mà Nga sử dụng để lách lệnh trừng phạt.

(Reuters) – Quan chức cấp cao Mỹ-Trung thảo luận về hợp tác quân sự giữa Nga và Bắc Triều Tiên. Hôm qua 23/02/2024, bộ ngoại giao Mỹ cho biết một quan chức cấp cao của Mỹ phụ trách các vấn đề Bắc Triều Tiên đã tổ chức một cuộc gọi video với người đồng nhiệm Trung Quốc, bày tỏ quan ngại về những “hành động làm leo thang căng thẳng” của Bắc Triều Tiên, đồng thời cho biết việc hợp tác quân sự giữa Nga và Bắc Triều Tiên "vi phạm nhiều nghị quyết của Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc". Về phần mình, bộ Ngoại giao Trung Quốc khẳng định "việc duy trì hòa bình và ổn định trên bán đảo Triều Tiên và thúc đẩy quá trình giải quyết các vấn đề chính trị phục vụ lợi ích chung của khu vực và quốc tế".

(AFP) – Tập đoàn Đài Loan TSMC khánh thành nhà máy chip điện tử ở Nhật Bản. Nhà máy được xây tại Kikuyo (tỉnh Kumamoto) có trị giá hơn 8 tỉ euro, chính phủ Nhật Bản đầu tư hơn 40%. Tại buổi lễ ngày 24/02/2024, nhà sáng lập Morris Chang khẳng định nhà máy mới sẽ tăng cường nguồn cung ứng chip điện tử, hiện mang ý nghĩa sống còn cho nền kinh tế thế giới. Hơn một nửa sản lượng thế giới về chip điện tử là do TSMC sản xuất. Nhà sản xuất khổng lồ Đài Loan kỳ vọng vào hai khách lớn là Apple và Nvidia.

(AFP) - Quốc hội Đức cho phép hợp pháp hóa cần sa dùng cho mục đích giải trí. Hôm qua 23/02/2024, trong cuộc bỏ phiếu tại Hạ viện, văn bản đã được thông qua với 407 phiếu thuận và 226 phiếu chống, nhằm hợp pháp hoá việc sử dụng cần sa cho mục đích giải trí từ ngày 01/04. Cụ thể, văn bản này cho phép người dân mua cần sa với số lượng hạn chế, tối đa 25 gram mỗi ngày thông qua các hiệp hội phi lợi nhuận. Các cá nhân cũng có thể trồng tối đa ba cây cần sa để sử dụng cho riêng mình. Tuy nhiên, việc sở hữu và sử dụng cần sa vẫn sẽ bị nghiêm cấm đối với thanh thiếu niên dưới 18 tuổi.

(AFP) – Pháp : Phim Anatomie d’une chute - Kỳ án trên đồi tuyết đại thắng ở lễ trao giải César. Giải thưởng điện ảnh quốc gia Pháp diễn ra tối 23/02/2024. Kỳ án trên đồi tuyết được trao giải César cho phim xuất sắc nhất, diễn viên người Đức Sandra Hüller, đóng vai chính, được trao giải diễn viên xuất sắc nhất, Justine Triet được nhận giải đạo diễn xuất sắc nhất. Nữ đạo diễn 45 tuổi « là phụ nữ thứ hai trong lịch sử nhận được giải César », sau Tonie Marshall năm 2000. Ngoài ra Kỳ án trên đồi tuyết còn nhận được ba giải khác dành cho Swann Arlaud vai phụ nam, kịch bản và dàn dựng. 

(AFP) - Tháp Eiffel tiếp tục bị đóng cửa sau sáu ngày liên tiếp. Hôm qua, 23/12/2024, trả lời báo chí, công đoàn Pháp (CGT) cho biết đã quyết định tiếp tục cuộc đình công, sau thất bại của vòng đàm phán đầu tiên với công ty khai thác tháp Eiffel SETE. CGT khẳng định rằng liên đoàn không đưa ra bất cứ yêu cầu nào về tiền lương và cho biết họ chỉ đấu tranh chống lại mô hình kinh doanh của SETE, cho rằng số tiền phải trả cho toà thị chính Paris là quá cao trong khi ngân sách dành cho việc bảo trì lại không đủ.

Các thủ tướng của Ý và Canada kí các hiệp ước an ninh với Ukraine vào ngày thứ Bảy khi các nhà lãnh đạo phương Tây tề tựu về Kyiv nhân kỉ niệm hai năm cuộc xâm lược quân sự của Nga, trong khi chiến sự chưa thấy hồi kết.

Sau những thành công ban đầu trong việc đẩy lùi quân đội Nga, Ukraine gần đây đã vấp phải những trở ngại trên chiến trường ở miền đông, khi các tướng lĩnh của nước này than phiền về tình trạng vũ khí và binh lính ngày càng thiếu hụt.

Nhằm xua tan lo ngại rằng phương Tây đang thờ ơ về cuộc xung đột, Thủ tướng Giorgia Meloni của Ý và Justin Trudeau của Canada đến Kyiv vào sáng sớm ngày thứ Bảy cùng với Chủ tịch Ủy hội Châu Âu Ursula von der Leyen và Thủ tướng Bỉ Alexander De Croo.

"Thông điệp mà tôi muốn gửi hôm nay tới... tất cả người dân Ukraine là họ không đơn độc. Tôi muốn các bạn biết rằng chúng tôi vô cùng biết ơn," bà Meloni nói khi kí hiệp ước quốc phòng 10 năm với tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy.

Ông Trudeau đã kí một hiệp ước tương tự và cam kết hỗ trợ tài chính và quân sự khoảng 2,25 tỉ đôla trong năm nay.

“Chúng tôi sẽ sát cánh với Ukraine bằng bất cứ cách nào, cho đến khi nào còn cần thiết,” ông Trudeau nói.

Người dân Ukraine đã tổ chức các buổi lễ tưởng niệm, đặt hoa tưởng nhớ nhiều người đã thiệt mạng, giữa lúc có những lo ngại rằng chiến tranh sẽ tiếp diễn nhiều năm và Tổng thống Nga Vladimir Putin không tỏ dấu hiệu lùi bước.

“Tôi là người thực tế và hiểu rằng rất có thể chiến tranh sẽ kéo dài ba hoặc bốn năm nữa. Tôi hi vọng xã hội sẽ huy động, tôi hi vọng chúng tôi có thể bằng cách nào đó đánh bại Nga,” một cư dân tên Denys Symonovskiy ở Kyiv nói.

Ông Zelenskyy đưa các nhà lãnh đạo nước ngoài đi tham quan sân bay Hostomel - nơi diễn ra trận chiến ác liệt vào đầu cuộc xâm lược khi Nga cố gắng đưa lính nhảy dù tới nhằm chiếm thủ đô Kyiv cách đó vài kilômét.

“Hai năm trước chúng ta đón quân địch ở đây bằng hỏa lực, và hai năm sau chúng ta đón bạn bè, đối tác của mình ở đây,” ông Zelenskyy nói trong phát biểu trên truyền hình trước xác máy bay làm hậu cảnh.

“Bất cứ người bình thường nào cũng muốn chiến tranh kết thúc. Nhưng không ai trong chúng ta sẽ cho phép Ukraine của chúng ta kết liễu.” ông nói thêm. “Từ 'độc lập' sẽ luôn đứng cạnh từ ‘Ukraine’ trong lịch sử tương lai.”

Bên ngoài Kyiv, chiến tranh vẫn tiếp diễn không ngớt.

Drone của Nga đã tấn công cảng Odesa trong đêm thứ hai, bắn trúng một tòa nhà chung cư khiến một người thiệt mạng, thống đốc khu vực cho biết. Ở Dnipro, một drone của Nga tấn công một tòa nhà chung cư và lực lượng cứu hộ tìm thấy hai người chết.

Trong khi đó, một nguồn tin ở Kyiv cho biết drone của Ukraine đã gây ra hỏa hoạn tại một nhà máy thép của Nga. Một quan chức Nga xác định đó là nhà máy ở Lipetsk, cách Ukraine khoảng 400 km, và sản xuất khoảng 18% sản lượng của Nga.

Các hiệp ước an ninh của Canada và Ý giống các hiệp ước tương tự được kí kết gần đây với Pháp và Đức.

Tuy nhiên, khoản viện trợ 61 tỉ đôla mà Tổng thống Mỹ Joe Biden hứa cấp đang bị các nghị sĩ Đảng Cộng hòa chặn lại tại Quốc hội, phủ bóng đen lên hi vọng của Kyiv trong việc đẩy lùi quân đội Nga đông hơn nhiều và được cấp vũ khí đầy đủ hơn.

Ông Biden dự kiến sẽ tham dự một cuộc họp qua video gồm các nhà lãnh đạo của các nền dân chủ lớn thuộc Nhóm Bảy Cường quốc (G7) vào ngày thứ Bảy mà ông Zelenskyy cũng góp mặt.

Phương Tây coi cuộc xâm lược này là hành động gây hấn phi lý cần phải bị đẩy lùi và Ý, chủ tịch hiện tại của G7, nói điều thiết yếu là phải thách thức những nhận thức cho rằng nước này đã mệt mỏi vì cuộc xung đột và Nga đang chiến thắng.

Khi xe tăng và bộ binh Nga tràn qua biên giới trước bình minh vào ngày 24 tháng 2 năm 2022, 40 triệu người Ukraine đã gây bất ngờ khi họ làm chậm lại và chặn bước tiến của quân Nga.

Nhưng khi cuộc chiến bước sang năm thứ ba, những trở ngại ở phía đông khiến quân đội Ukraine lâm vào thế dễ bị tổn thương.

* Mỹ sẽ giao tên lửa tầm xa ATACMS cho Ukraine
* Các quan chức Fed cảnh giác với phương án hạ lãi suất quá sớm
* Tình báo Iraq bắt giữ 2 thủ lĩnh của IS

Houthi tiếp tục bị đánh phủ đầu

* Mỹ, Anh cùng tấn công Houthi ở Yemen. Các lực lượng Mỹ và Anh đã thực hiện các cuộc tấn công vào hơn một chục mục tiêu Houthi ở Yemen trong ngày 24-2.

Cụ thể, Mỹ và Anh tấn công 18 mục tiêu Houthi ở 8 địa điểm tại Yemen, bao gồm vũ khí dưới lòng đất, cơ sở lưu trữ tên lửa, hệ thống phòng không, radar và máy bay trực thăng.

Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin cho biết các cuộc tấn công nhằm làm suy giảm khả năng của lực lượng Houthi do Iran hậu thuẫn.

"Chúng tôi sẽ tiếp tục cho Houthi thấy họ sẽ chịu hậu quả nếu họ không dừng các cuộc tấn công bất hợp pháp gây hại cho các nền kinh tế Trung Đông, gây thiệt hại môi trường và cản trở việc cung cấp viện trợ nhân đạo cho Yemen và các quốc gia khác", ông Austin nói.

Đầu tuần này, Houthi đã nhận trách nhiệm về một cuộc tấn công vào một con tàu chở hàng thuộc sở hữu của Vương quốc Anh, và một cuộc tấn công bằng máy bay không người lái (UAV) vào một tàu khu trục của Mỹ.

Xung đột Nga - Ukraine

* Đức tính phương án cấp vũ khí tầm xa cho Ukraine. Ngoại trưởng Đức Annalena Baerbock đang có mặt tại cảng Odessa của Ukraine ở Biển Đen, ngày 24-2.

Bà Baerbock thừa nhận hỗ trợ quân sự của Đức dành cho Ukraine còn khiêm tốn và Đức đang vắt óc để tìm cách làm được nhiều hơn.

Các nhà lãnh đạo Ukraine luôn thúc đồng minh phương Tây cung cấp vũ khí mới, nhất là tên lửa tầm xa để tấn công xa hơn, như tên lửa ATACMS của Mỹ hay tên lửa hành trình Taurus của Đức.

Trước đó, ngày 22-2, Đức đã phê duyệt hỗ trợ quân sự cho Ukraine, bao gồm vũ khí tầm xa. Đức vốn lo ngại rằng tên lửa tầm xa sẽ làm leo thang cuộc chiến bên trong lãnh thổ Nga và diễn biến này có thể được coi là Đức tham gia trực tiếp vào cuộc xung đột.

* Mỹ sẽ giao tên lửa tầm xa ATACMS cho Ukraine. Trong cuộc họp báo ngày 23-2, Lầu Năm Góc không loại trừ khả năng giao ATACMS cho Ukraine, nhưng chỉ sau khi Quốc hội Mỹ phê chuẩn gói viện trợ mới cho Kiev.

Khi được hỏi liệu tên lửa ATACMS tầm mở rộng sẽ có mặt trong danh sách viện trợ kế tiếp hay không, phó phát ngôn viên Lầu Năm Góc Sabrina Singh nói "chúng tôi không loại trừ khả năng nào".

Kiev đã nhiều lần yêu cầu Washington cung cấp ATACMS để giúp tấn công và làm gián đoạn các tuyến tiếp tế, căn cứ không quân và mạng lưới đường sắt trên lãnh thổ Nga kiểm soát.

Trang web của quân đội Mỹ cho biết ATACMS được thiết kế để "tấn công sâu vào lực lượng cấp hai của kẻ thù" và có thể được sử dụng để tấn công các trung tâm chỉ huy, hệ thống phòng không và các cơ sở hậu cần ở phía sau tiền tuyến.

* Bên ngoài nhà của đại sứ Nga tại Ba Lan bị đổ phân. Hàng trăm người Ba Lan cũng tập trung bên ngoài Đại sứ quán Nga ở Warsaw, nhân ngày cuộc chiến tròn 2 năm 24-2.

Những người biểu tình tại Đại sứ quán Nga đã vẫy cờ Ukraine và Ba Lan cùng với các biểu ngữ bài trừ Nga.

"Chúng tôi muốn có một tín hiệu rõ ràng cho chính quyền Ba Lan và Liên minh châu Âu. Đã đến lúc trục xuất các nhà ngoại giao Nga khỏi đất nước chúng tôi", Dominik, một người biểu tình, giải thích lý do đổ phân bên ngoài nhà đại sứ Nga.

Tin tức khác

* Thi thể của nhân vật đối lập ở Nga Alexei Navalny được trả lại cho mẹ. Thi thể của Alexei Navalny, người đã chết bất ngờ trong tù 9 ngày trước, đã được trao cho mẹ ông ngày 24-2 tại thành phố Salekhard ở Bắc Cực.

Gia đình và những người ủng hộ của Navalny đã cáo buộc Tổng thống Nga Vladimir Putin đã giết ông ta. Điện Kremlin đã phủ nhận cáo buộc này.

Hồi năm 2020, Navalny đã sóng sót sau vụ việc được cho là đầu độc.

Những người ủng hộ Navalny thông tin trên mạng xã hội X rằng giấy chứng tử cho biết ông ta chết vì nguyên nhân tự nhiên.

Các nhà lãnh đạo của nhóm G7 trong một tuyên bố nhân ngày đánh dấu xung đột Nga - Ukraine đã tròn 2 năm, đã thúc giục Nga làm rõ sự việc.

Trong video dài 6 phút đăng tải trên YouTube, bà Navalnaya - vợ của Navalny - cho biết bà sẽ tiếp tục cuộc chiến chống lại chế độ của ông Putin.

Ngày 23-2, mẹ của Navalny, bà Lyudmila, cho biết các nhà điều tra Nga đã từ chối trả thi thể của con bà khỏi nhà xác ở Salekhard cho đến khi đồng ý không tổ chức đám tang công khai.

Các trợ lý của Navalny cho biết chính quyền đã đe dọa chôn cất ông ở nhà tù xa xôi, nơi ông ta chết trừ khi gia đình đồng ý với điều kiện của họ.

* Tình báo Iraq bắt giữ 2 thủ lĩnh của IS. Cơ quan Tình báo quốc gia Iraq (INIS) ngày 24-2 thông báo đã bắt giữ được 2 thủ lĩnh của tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng trong một chiến dịch bên ngoài nước này.

Theo tuyên bố của INIS, sau nhiều năm theo dõi, các nhân viên tình báo của Iraq đã bắt giữ được “hai kẻ chỉ huy nguy hiểm của IS có liên quan đến các tội ác khủng bố ghê tởm nhất ở Iraq”. Tuyên bố cho biết thêm các nhân viên tình báo đã đưa hai tên này ra trước công lý ở Iraq mà không đề cập đến nơi giam giữ.

* Các quan chức Fed cảnh giác với phương án hạ lãi suất quá sớm. Các quan chức của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) trong tuần này đã tiếp tục đẩy lùi khả năng sớm hạ lãi suất, thay vào đó giữ lập trường thận trọng trước khi đưa ra quyết định.

Sau khi các số liệu lạm phát ở Mỹ cao hơn dự đoán được công bố, các nhà hoạch định chính sách đã để ngỏ thời điểm hạ lãi suất lần đầu tiên sau chu kỳ thắt chặt chính sách vừa qua.

Các thống đốc của Fed, bà Lisa Cook và ông Christopher Waller, đã nhắc lại quan điểm quen thuộc là lạm phát phải quay về mức mục tiêu 2% của Fed trước khi hạ lãi suất.

Ông Waller cho rằng không nên vội vàng hạ lãi suất, trước các số liệu mới nhất về việc làm, tăng trưởng kinh tế và lạm phát.

Giới đầu tư hiện đã đẩy lùi thời điểm được dự đoán sẽ diễn ra đợt cắt giảm lãi suất lần đầu tiên sang tháng 6-2024.

Goldman Sachs cũng đã lùi thời điểm Fed được dự đoán sẽ hạ lãi suất từ tháng 5 sang tháng 6-2024.