Lực lượng Israel đã thực hiện các cuộc không kích chết người vào Gaza hôm thứ Sáu 9/2, vài giờ sau khi Tổng thống Mỹ Joe Biden nói rằng phản ứng quân sự đã đi quá xa khi đáp trả cuộc tấn công của phong trào Hamas cầm quyền trên một vùng lãnh thổ Palestine vào Israel hồi ngày 7/10 năm ngoái.

Israel vẫn tiếp tục chiến dịch ném bom khi các nhà ngoại giao tìm cách cứu vãn các cuộc đàm phán về ngừng bắn sau khi Thủ tướng Benjamin Netanyahu bác bỏ đề xuất của Hamas, trong đó bao gồm dự tính thả các con tin do nhóm phiến quân Palestine bắt giữ.

Hoa Kỳ hy vọng có thể có được thỏa thuận dừng giao tranh trước khi Israel thực hiện một cuộc tấn công trên bộ như đã đe dọa vào thành phố Rafah ở miền nam gần biên giới với Ai Cập, nơi hơn một nửa trong số 2,3 triệu người dân Gaza đang trú ẩn.

Các quan chức y tế Palestine cho hay ít nhất 15 người đã thiệt mạng trong các cuộc không kích mới nhất, trong đó có 8 người ở Rafah, nơi ẩn náu cuối cùng của nhiều người Gaza, vốn đã phải di dời khi cuộc tấn công của Israel tiến về phía nam qua vùng đất hẹp ven biển.

Salem El-Rayyes, một nhà báo tự do người Palestine sống tại một trại dành cho người di tản, cho biết trẻ em nằm trong số những người thiệt mạng khi một tên lửa của Israel lao vào một ngôi nhà ở khu vực gần đó.

Israel chưa bình luận ngay lập tức về các cuộc không kích mới nhất. Họ nói rằng họ thực hiện các bước để tránh thương vong cho dân thường và cáo buộc các chiến binh Hamas ẩn náu giữa dân thường, kể cả tại các nơi tạm trú ở trường học và bệnh viện. Hamas phủ nhận chuyện họ làm như vậy.

Washington cảnh báo hôm 8/2 rằng bất kỳ hoạt động quân sự nào của Israel tiến hành ở Rafah mà không xem xét thỏa đáng đến hoàn cảnh khốn khó của dân thường sẽ là một thảm họa và nói thêm rằng họ sẽ không ủng hộ điều đó.

Mặc dù là đồng minh quan trọng nhất của Israel nhưng Mỹ đã thúc giục Israel giảm quy mô cuộc chiến tổng lực thành một chiến dịch có mục tiêu hơn nhằm vào các lãnh đạo Hamas.

Đưa ra một số lời chỉ trích công khai gay gắt nhất cho đến nay đối với chính phủ của ông Netanyahu, ông Biden nói với các phóng viên tại Nhà Trắng hôm 8/2: “Như các bạn biết, tôi cho rằng việc tiến hành phản ứng ở Dải Gaza đã vượt quá giới hạn”.

Tổng thống Biden cho biết ông đang thúc đẩy một thỏa thuận về bình thường hóa quan hệ Ả rập Xê út-Israel, tăng lượng viện trợ nhân đạo đến tay thường dân Palestine và tạm dừng giao tranh trong một thời gian để cho phép thả các con tin bị Hamas bắt giữ.

“Tôi đang nỗ lực hết sức để có được lệnh ngừng bắn và thả con tin này”, ông Biden nói. “Có rất nhiều người vô tội đang chết đói, rất nhiều người vô tội đang khốn khổ và sắp chết, và chuyện này phải chấm dứt”.

Bộ Y tế Gaza cho hay hôm 9/2 rằng ít nhất 27.947 người Palestine đã được xác nhận thiệt mạng trong cuộc xung đột, 107 người trong số họ là trong 24 giờ trước đó, và 67.459 người bị thương.

Có thể còn nhiều người nữa vẫn bị chôn vùi dưới đống đổ nát trong cuộc tấn công của Israel, vốn được phát động sau khi các chiến binh Hamas giết chết 1.200 người và bắt 253 con tin ở Israel vào ngày 7/10/2023, theo thống kê của Israel.

Tổng thống Nga Vladimir Putin nói trong một cuộc phỏng vấn được phát trên mạng hôm thứ Năm 8/2 rằng Nga sẽ chiến đấu vì lợi ích của mình nhưng không màng đến việc mở rộng cuộc chiến ở Ukraine sang các nước khác như Ba Lan và Latvia.

Ông Putin phát biểu như vậy trong cuộc phỏng vấn kéo dài hơn 2 giờ với ông Tucker Carlson, là cuộc phỏng vấn đầu tiên của ông với một nhà báo Mỹ kể từ thời điểm trước khi Nga xâm chiếm Ukraine cách đây gần 2 năm.

Khi được hỏi liệu ông có tưởng tượng nổi một kịch bản trong đó ông sẽ đưa quân Nga đến Ba Lan, một thành viên NATO hay không. Ông Putin trả lời:

"Chỉ trong một trường hợp, nếu như Ba Lan tấn công Nga. Tại sao? Bởi vì chúng tôi không quan tâm gì đến Ba Lan, Latvia hay bất kỳ nơi nào khác. Tại sao chúng tôi lại làm như vậy chứ? Đơn giản là chúng tôi không có bất kỳ mối quan tâm nào".

Cuộc phỏng vấn được thực hiện ở Moscow hôm 6/2 và được phát trên trang tuckercarlson.com.

Ông Putin nói bằng tiếng Nga và các phát biểu của ông được lồng tiếng Anh. Ông mở đầu bằng những lời nhận xét dài dòng về mối quan hệ của Nga với Ukraine, Ba Lan và các nước khác.

Điện Kremlin nói rằng ông Putin đồng ý trả lời phỏng vấn với ông Carlson vì cách tiếp cận của cựu người dẫn chương trình Fox News khác với cách đưa tin bị Moscow xem là "một chiều" của nhiều hãng tin phương Tây về cuộc xung đột Ukraine.

Ông Carlson được coi là có những sự kết nối chặt chẽ với cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump, người được dự đoán sẽ là ứng cử viên của đảng Cộng hòa trong cuộc bầu cử tổng thống Mỹ vào tháng 11 tới.

Ông Trump đã kêu gọi xuống thang cuộc chiến ở Ukraine, trong đó chính quyền Biden đã ủng hộ mạnh mẽ chính phủ của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy. Ông Trump cũng phàn nàn về hàng tỷ đô la viện trợ đã được cấp phát cho đến nay.

Về phần mình, ông Carlson cho rằng phần lớn phương tiện truyền thông phương Tây đưa tin về cuộc chiến đều mang thiên kiến có lợi cho Kyiv.

Tổng thống Volodymyr Zelenskyy thay thế tư lệnh quân đội nổi tiếng của Ukraine bằng tư lệnh lực lượng trên bộ của ông hôm thứ Năm 8/2, là canh bạc lớn vào thời điểm các lực lượng Nga đang chiếm thế thượng phong sau gần 2 năm tham chiến.

Cuộc cải tổ này nhằm tạo ra một ban lãnh đạo quân sự mới sau nhiều tháng có những suy đoán về sự rạn nứt giữa ông Zelenskyy và tướng quân Valeriy Zaluzhnyi, nhân vật được nhiều người dân Ukraine coi là anh hùng dân tộc.

“Kể từ hôm nay, một đội ngũ chỉ huy mới sẽ tiếp quản bộ máy lãnh đạo của Lực lượng Vũ trang Ukraine”, ông Zelenskyy nói trong một tuyên bố.

Ông thăng chức cho Tư lệnh lực lượng trên bộ, Đại tướng Oleksandr Syrskyi, 58 tuổi, làm tân lãnh đạo của Lực lượng Vũ trang, và nêu bật vai trò của ông trong việc đốc thúc cuộc phòng thủ Kyiv vào năm 2022 và cuộc phản công chớp nhoáng ở Kharkiv vào cuối năm đó.

Ông Syrskyi, người được mệnh danh là "báo tuyết", lên nắm quyền lãnh đạo trong bối cảnh có sự bất định lớn giữa lúc Kyiv chờ đợi viện trợ quân sự quan trọng từ Hoa Kỳ. Khoản viện trợ này đã bị đảng Cộng hòa tại Quốc hội Hoa Kỳ trì hoãn trong nhiều tháng.

Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ nói rằng động thái thay thế ông Zaluzhnyi là một quyết định riêng của chính phủ Ukraine.

Lầu Năm Góc nói rằng Washington "sẽ hợp tác hiệu quả với Tướng Syrskyi, chúng tôi đã làm như vậy".

Với việc Ukraine đang nỗ lực cải tổ cách thức huy động dân thường gia nhập quân đội, việc thay thế ông Zaluzhnyi có thể giáng một đòn mạnh vào tinh thần binh sĩ trên mặt trận dài 1.000 km (621 dặm). Nó cũng có thể gây phản tác dụng về mặt chính trị, làm tổn hại đến sự ủng hộ dành cho ông của Zelenskyy.

Ông Zelenskiy nói rằng ông rất biết ơn ông Zaluzhnyi về thời gian ông làm tư lệnh quân đội và đăng một bức ảnh chụp hai ông bắt tay và mỉm cười, trong khi ông Zaluzhnyi cũng thể hiện biểu tượng hòa bình.

Philippines và Hoa Kỳ hôm thứ Sáu 8/2 tiến hành các cuộc tập trận hàng hải chung ở Biển Đông, quân đội Philippines cho biết, là đợt tập trận mới nhất nhấn mạnh việc hai nước tiếp tục mở rộng quan hệ quốc phòng.

Cam kết an ninh giữa hai nước đồng minh theo hiệp ước đã tăng vọt trong năm qua, vào thời điểm căng thẳng ở Biển Đông, nơi Philippines và Trung Quốc đổ lỗi cho nhau về một loạt vụ việc liên quan đến tranh chấp lãnh thổ.

Đây là lần thứ ba Philippines và Hoa Kỳ tổ chức tập trận chung ở Biển Đông kể từ tháng 11 năm ngoái, những động thái khiến Bắc Kinh tức giận và phản đối hoạt động mà họ coi là sự can thiệp của Mỹ vào sân sau của mình.

“Hoạt động này thể hiện cam kết của chúng tôi đối với một khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương tự do và rộng mở, đồng thời thúc đẩy sự hợp tác chặt chẽ nhằm nâng cao hơn nữa khả năng hàng hải của chúng tôi”, Tư lệnh Lực lượng Vũ trang Philippines, Romeo Brawner, nói trong một tuyên bố.

Trung Quốc tuyên bố chủ quyền đối với gần như toàn bộ Biển Đông, tuyến thủy lộ có lượng thương mại trị giá hơn 3 nghìn tỷ USD đi qua hàng năm, bao gồm các phần trong vùng đặc quyền kinh tế của Philippines, Việt Nam, Indonesia, Malaysia và Brunei.

Trung Quốc khẳng định yêu sách chủ quyền bằng sự hiện diện của một đội tàu hải cảnh đông đảo mà Philippines cáo buộc là có ý định và hành động thù địch trái với luật pháp quốc tế. Trung Quốc nói rằng họ đang bảo vệ lãnh thổ của mình.

Các tàu chiến của Hoa Kỳ, Úc và Nhật Bản đã tổ chức các cuộc tập trận chung ở Biển Đông bất chấp Bắc Kinh, nước tuyên bố chủ quyền gần như toàn bộ tuyến đường thủy chiến lược này.

Hạm đội 7 của Hoa Kỳ giám sát hầu hết các hoạt động của Hải quân Hoa Kỳ trong khu vực cho biết tàu khu trục mang phi đạn dẫn đường USS John Finn và tàu chiến USS Gabrielle Giffords đã thực hiện các hoạt động với các tàu hải quân từ Nhật Bản và Úc hôm 7/2 và 8/2.

Không có thông tin nào về việc liệu các cuộc tập trận có được tiến hành gần các đảo và bãi cạn mà Bắc Kinh tuyên bố chủ quyền hay không. Trung Quốc đã xây dựng căn cứ quân sự trên ít nhất bảy hòn đảo bằng cách đổ bê tông và cát lên trên các đảo san hô. Bắc Kinh phản đối mạnh mẽ các hoạt động hải quân nước ngoài trong khu vực, nói rằng các ghi chép lịch sử chứng minh khu vực này thuộc về Trung Quốc.

Mỗi năm, ước tính có khoảng 5 nghìn tỷ đô la thương mại quốc tế đi qua Biển Đông, nơi cũng chứa trữ lượng cá và tài nguyên khoáng sản dưới nước quan trọng.

Hoa Kỳ không có quan điểm chính thức về chủ quyền trong khu vực nhưng bác bỏ các yêu sách của Trung Quốc, một phần dựa trên phán quyết năm 2016 của tòa án do Liên hiệp quốc hậu thuẫn ở The Hague. Bộ Quốc phòng Trung Quốc chưa lên tiếng bình luận về cuộc tập trận vừa kể.

Trung Tá Hải quân Earvin Taylor, sĩ quan chỉ huy của chiếc John Finn, nói trong một tuyên bố từ Hạm đội 7: “Cuộc hải hành này củng cố mối quan hệ của chúng tôi giữa các đồng minh Hoa Kỳ, Nhật Bản và Úc”. Ông nói thêm “Chúng tôi thúc đẩy tính minh bạch, pháp quyền, tự do hàng hải và tất cả các nguyên tắc nhấn mạnh an ninh và thịnh vượng ở Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương.”

Phó đề đốc Úc Jonathan Ley cho biết trong tuyên bố rằng việc triển khai như vậy là “rất quan trọng để tăng cường sự hiểu biết lẫn nhau và khả năng hoạt động cùng nhau của chúng tôi”.

Mỹ, Úc và Nhật Bản cũng hoạt động cùng nhau trong một liên minh chiến lược được gọi là Bộ tứ, bao gồm cả Ấn Độ, một đối thủ của Trung Quốc ở châu Á.

Bộ Tứ thường xuyên cáo buộc Trung Quốc phô trương sức mạnh quân sự ở Biển Đông và thúc đẩy mạnh mẽ các yêu sách lãnh thổ trên biển.

Bắc Kinh khẳng định rằng quân đội của họ hoàn toàn mang tính phòng thủ và bảo vệ quyền chủ quyền của mình, đồng thời gọi Bộ tứ là nỗ lực nhằm kiềm chế sự tăng trưởng kinh tế và ảnh hưởng của Bắc Kinh.

Hải quân của bốn nước thường xuyên tổ chức các cuộc tập trận được coi là một phần trong sáng kiến nhằm chống lại sự quyết đoán ngày càng tăng của Trung Quốc ở Thái Bình Dương, Ấn Độ Dương và các vùng biển xung quanh Đài Loan. Trung Quốc và Nhật Bản cũng tuyên bố quyền sở hữu độc quyền đối với một nhóm đảo không có người ở trên Biển Hoa Đông do Tokyo kiểm soát, với việc Trung Quốc thường xuyên cử tàu và máy bay đến khu vực này.

Trung Quốc áp dụng chiến thuật tương tự với Đài Loan, một đảo tự trị theo chế độ cộng hòa với 23 triệu dân mà Bắc Kinh tuyên bố là lãnh thổ của mình. Bắc Kinh nói sẽ chinh phục Đài Loan bằng vũ lực nếu cần thiết. Bộ Quốc phòng Đài Loan hôm 8/2 cho biết họ đã phát hiện 4 tàu Trung Quốc hoạt động trong khu vực, và như thường lệ, họ đã nâng cấp an ninh trước Tết Nguyên đán.

Dự luật trị giá 95,34 tỷ đô la bao gồm viện trợ cho Ukraine, Israel và Đài Loan tiến tới tại Thượng viện Hoa Kỳ hôm 8/2 sau khi đảng Cộng hòa chặn một dự luật bao gồm việc cải tổ chính sách di trú.

Các thượng nghị sĩ ủng hộ với tỷ lệ 67-32, vượt quá ngưỡng 60 phiếu bầu để thúc đẩy dự luật. 17 đảng viên Đảng Cộng hòa đã bỏ phiếu ủng hộ, một sự thay đổi đáng ngạc nhiên sau khi họ chặn dự luật rộng hơn hôm 7/2.

Thượng viện do đảng Dân chủ lãnh đạo đã thông qua dự luật viện trợ an ninh sau khi đảng Cộng hòa hôm 7/2 chặn một dự luật rộng hơn, trong đó có cải cách an ninh biên giới và chính sách di trú mà một nhóm thượng nghị sĩ lưỡng đảng đã đàm phán trong nhiều tháng.

Dự luật viện trợ an ninh bao gồm 61 tỷ đô la cho Ukraine khi nước này chống lại cuộc xâm lược của Nga, 14 tỷ đô la cho Israel trong cuộc chiến chống lại Hamas và 4,83 tỷ đô la để hỗ trợ các đối tác ở Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, bao gồm cả Đài Loan, và ngăn chặn sự hung hăng của Trung Quốc.

Dự luật cũng sẽ cung cấp 9,15 tỷ đô la viện trợ nhân đạo cho dân thường ở Gaza và Bờ Tây, Ukraine và những người dân khác ở các khu vực xung đột trên toàn cầu.

Thượng viện dự kiến sẽ mất nhiều ngày để thống nhất về phiên bản cuối cùng của gói hỗ trợ an ninh, trong khi một số đảng viên Cộng hòa tiếp tục thúc đẩy sửa đổi. Những người ủng hộ Ukraine đã phải vật lộn suốt năm qua để tìm cách gửi thêm tiền giúp chính phủ của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy.

Ngay cả khi dự luật viện trợ cuối cùng được Thượng viện thông qua đi nữa, nó vẫn đối mặt với sự không chắc chắn ở Hạ viện. Hàng chục thành viên Hạ viện bên Đảng Cộng hòa, đặc biệt là những người có liên minh chặt chẽ nhất với cựu Tổng thống Donald Trump, đã bỏ phiếu chống lại viện trợ cho Ukraine, trong đó có Chủ tịch Mike Johnson.

Trong khi các nhà lập pháp đã phê duyệt hơn 110 tỷ đô la cho Ukraine kể từ khi Nga xâm chiếm vào tháng 2 năm 2022, Quốc hội vẫn chưa thông qua bất kỳ khoản viện trợ lớn nào cho Kyiv kể từ khi đảng Cộng hòa nắm quyền kiểm soát Hạ viện vào tháng 1 năm 2023.

Trong khi đó tại Ukraine, Tổng thống Volodymyr Zelenskyy đã cho thay tư lệnh quân đội nổi tiếng của Ukraine bằng chỉ huy lực lượng mặt đất của ông hôm 8/2, một canh bạc lớn vào thời điểm các lực lượng Nga đang chiếm thế thượng phong sau gần hai năm tham chiến.

Cuộc cải tổ nhằm mở ra giới lãnh đạo quân sự mới sau nhiều tháng suy đoán về sự rạn nứt giữa ông Zelenskyy với tư lệnh quân đội Đại tướng Valeriy Zaluzhnyi, nhân vật mà nhiều người Ukraine coi là anh hùng dân tộc.

Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ cho biết động thái thay thế tướng Zaluzhnyi là một “quyết định có chủ quyền”.

Với việc Ukraine đang nỗ lực cải tổ cách thức huy động dân thường vào quân đội, việc cách chức tướng Zaluzhnyi có thể giáng một đòn mạnh vào tinh thần quân đội trên mặt trận dài 1.000 km. Nó cũng có thể gây phản tác dụng về mặt chính trị, làm tổn hại đến tỷ lệ chấp thuận ông Zelenskyy.

Dưới sự chỉ huy của tướng Zaluzhnyi, các lực lượng Ukraine đã đẩy lùi cuộc tấn công ban đầu của Nga vào Kyiv và giành lại các vùng lãnh thổ vào năm 2022. Nhưng đà tiến trên chiến trường đã quay lưng lại với Ukraine vào năm ngoái khi một cuộc phản công được ca ngợi nhiều đã không thể xuyên thủng các phòng tuyến được phòng thủ dày đặc của Nga.

Kể từ đó, Nga đã tăng cường áp lực tấn công ở mặt trận phía đông, cố gắng cắt đứt và bao vây thị trấn Avdiivka.

Ông Zelenskyy nói chính thất bại năm ngoái đã củng cố quyết định thay thế tướng Zaluzhnyi của ông.