Đăng ngày: 28/01/2024 - 12:18

3 phút

Theo AFP, cuộc đối thoại lần thứ ba giữa cố vấn an ninh quốc gia Mỹ với lãnh đạo ngoại giao Trung Quốc trong vòng một năm được cả hai bên đánh giá là ‘‘thẳng thắn’’ và ‘‘thực chất’’. Sau cuộc đối thoại, bộ Ngoại Giao Trung Quốc ra thông báo cho biết ‘‘các trao đổi về các vấn đề chiến lược diễn ra thực chất, thẳng thắn và có ý nghĩa’’. Về phần mình, Nhà Trắng khẳng định cuộc hội kiến nói trên ‘‘nằm trong khuôn khổ các nỗ lực nhằm duy trì các kênh liên lạc mở, nhằm quản lý một cách có trách nhiệm các cạnh tranh’’ giữa hai đại cường, và Mỹ -Trung ‘‘đang cạnh tranh nhưng cả hai nước cần ngăn chặn việc chuyển sang xung đột hoặc đối đầu’’.  

Theo giới quan sát, Hoa Kỳ và Trung Quốc mong muốn tiếp tục xu thế đối thoại, được mở ra từ đầu năm ngoái, và được lãnh đạo hai bên nhất trí trong cuộc gặp hồi tháng 9 tại California. Ngay sau cuộc đối thoại, Washington cho biết ‘‘vào mùa xuân tới’’, lãnh đạo hai nước có thể sẽ có một cuộc điện đàm.

Cuộc đối thoại giữa cố vấn an ninh quốc gia Mỹ và ngoại trưởng Trung Quốc tại Thái Lan cho phép hai bên trực tiếp bày tỏ các bất đồng, và tìm kiếm các khả năng hợp tác. Về phía Bắc Kinh, ‘‘thách thức lớn nhất’’ trong quan hệ với Hoa Kỳ là ‘‘phong trào đòi độc lập tại Đài Loan’’, điều đã được ngoại trưởng Vương Nghị nhấn mạnh, theo thông báo của bộ Ngoại Giao Trung Quốc. Bắc Kinh kêu gọi phía Mỹ ‘‘thực thi các cam kết không ủng hộ Đài Loan độc lập và ủng hộ việc tái thống nhất hòa bình với Trung Quốc’’.

Về vấn đề Đài Loan, cố vấn an ninh quốc gia Mỹ nhấn mạnh ‘‘tầm quan trọng của việc duy trì hòa bình và ổn định hai bờ eo biển’’, và cam kết thực thi ‘‘chính sách Một nước Trung Hoa, được định hướng bởi Đạo luật Quan hệ Đài Loan của Mỹ, Ba thông cáo Mỹ - Trung và Sáu bảo đảm cho Đài Loan, phản đối thay đổi nguyên trạng, không ủng hộ Đài Loan độc lập, và giải quyết hòa bình giải quyết các khác biệt giữa hai bờ eo biển một cách hòa bình’’. Ngay sau cuộc đối thoại cấp cao Mỹ - Trung, theo báo chí Đài Loan, chính quyền Đài Bắc đã gửi lời cảm ơn Washington ủng hộ việc ‘‘duy trì nguyên trạng’’, đồng thời nhấn mạnh Đài Loan trên thực tế đã là ‘‘một quốc gia độc lập’’, ‘‘một nền dân chủ trưởng thành’’, và cuộc bầu cử Đài Loan vừa qua đã ‘‘được sự ủng hộ, chúc mừng từ hơn 100 nước trên thế giới’’.

Về tình hình bán đảo Triều Tiên, theo hãng tin Hàn Quốc Yonhap, ông Jack Sullivan đã bày tỏ ‘‘mối quan ngại sâu sắc’’ của Washington về các vụ thử vũ khí mới đây của Bình Nhưỡng, và ‘‘quan hệ ngày càng mật thiết giữa Nga và Bắc Triều Tiên’’. Theo Washington, cố vấn an ninh quốc gia Mỹ đã ‘‘trực tiếp nêu các lo ngại với Trung Quốc, do ảnh hưởng của Bắc Kinh đối với Bình Nhưỡng, và hy vọng sẽ có những cuộc thảo luận sâu hơn về chủ đề này’’. Phía Mỹ hy vọng sẽ có các trao đổi với thứ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Tôn Vệ Đông (Sun Wei-dong) , người vừa có chuyến công du Bình Nhưỡng trong tuần này.

Đăng ngày: 28/01/2024 - 10:42

2 phút

Thông tín viên Carlotta Morteo từ Stockholm tóm tắt chân dung hai đối thủ có nhiều triển vọng nhất :

Hai ứng cử viên chỉ cách nhau 3% trong các thăm dò ý định bỏ phiếu : Cả hai người đều có trình độ rất cao cao, mỗi người đều là tấm gương theo cách riêng của mình và được người dân Phần Lan đánh giá cao.

Ông Alexander Stubb, từng có thời gian ngắn làm thủ tướng, được đào tạo tại Mỹ. Ông đã làm việc tại Ngân Hàng Đầu Tư Châu Âu, hiện đang là giáo sư đại học tại Ý. Thuộc giới tinh hoa, ông biết nhiều ngoại ngữ, đại diện cho cánh hữu đã lên nắm quyền từ hồi tháng 6 năm ngoái bằng cách liên minh với cánh cực hữu.

Về phần ứng viên Pekka Haavisto, thuộc đảng Xanh, từng công khai mình là người đồng tính và đã từng về nhì trong hai cuộc bầu cử tổng thống trước. Ông có thế mạnh là kinh nghiệm ở Bộ Ngoại Giao. Ông chính là người đã thực thi việc đưa Phần Lan gia nhập NATO khi ở trong chính phủ của thủ tướng Sanna Marin.

Ông cũng là người rất quan tâm tới  các nước đang phát triển, đặc biệt đã từng là nhà đàm phán hòa bình cho cuộc nội chiến ở Ethiopia  ( 2020-2022).

Tổng thống Phần Lan không có quyền hành gì về các công việc đối nội. Trọng tâm nhiệm kỳ tổng thống là chính sách đối ngoại và quốc phòng.

Đây cũng là những chủ đề mà hai ứng viên Alexander Stubb và Pekka Haavisto đồng quan điểm về việc : Cần phải hậu thuẫn Ukraina bằng mọi giá, nước Nga là mối đe dọa sống còn, tương lai của Phần Lan là trong Liên Hiệp Châu Âu.

Như vậy, phong cách và tính cách của hai nhân vật này sẽ tạo sự khác biệt trong lựa chọn của người dân Phần Lan.

Đăng ngày: 28/01/2024 - 11:14

2 phút

Từ Tel Aviv, thông tín viên RFI Alice Froussard tường thuật tình hình :

“Đáng xấu hổ”, “Đáng xấu hổ” những người biểu tình tập trung tại Quảng trường Habima ở Tel Aviv cùng hô vang. Ở tuổi 50, bà Khinaya đã đi từ thành phố Eilat, nơi các con của bà đang sống sau khi rời bỏ khu vực gần Gaza.  Trên tay bà là tấm biểu ngữ bằng tiếng Do Thái.

“Trên đây viết gì ư? Viết rằng chúng tôi muốn có một cuộc bỏ phiếu. Một cuộc bỏ phiếu ngay bây giờ.”

Bà nói rõ là chính phủ không giúp được gì cả. Netanyahu và các bộ trưởng của ông phải từ chức.

Còn ông Manu thì tỏ ra dứt khoát rằng : “Thủ tướng Israel đang bắt chính các con tin làm con tin”. Ông nói : 

“Vì Netanyahu mà họ (các con tin) chẳng có cơ hội nào thoát khỏi sống sót đâu. Nếu họ sống sót thoát khỏi đó, có nghĩa là chức thủ tướng của  Netanyahu sẽ kết thúc. Và đó thực sự là điều cuối cùng mà ông ta mong muốn.”

 Tại quảng trường này, nhiều người đang kêu gọi bầu cử, từ chức... nhưng tất cả đều cùng chung một mong muốn, đó là chấm dứt với Netanyahu, người có biệt danh là Bibi.

“Một ngày mưa lạnh như thế này nhưng người ta vẫn ra khỏi nhà để tới đây, rồi đến cả các thành phố khác nữa, khắp cả nước. Ở Haifa, Jerusalem, BeerSheva, Netanya, rồi cả Hadera, nói chung là khắp mọi nơi. Vì vậy, chúng tôi hy vọng điều đó sẽ đến nhanh. »

Xung quanh đám đông, một số người biểu tình bị những người ủng hộ chính phủ tấn công, dấu hiệu cho thấy sự chia rẽ trong xã hội Israel. 

Nhóm Nam bán cầu (Global South) được phân chia theo trình độ phát triển.

Các nỗ lực trên mặt trận ngoại giao của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky bên lề Davos (Thụy Sĩ) đang trở thành điểm nhấn được kỳ vọng sẽ tạo được chuyển biến trong bối cảnh chiến sự Nga - Ukraine tiếp tục leo thang sau hơn 700 ngày giao tranh.

Hy vọng của Ukraine

Bối cảnh leo thang chiến sự lúc này ở Ukraine tuy có phần bất lợi về phía Ukraine nhưng lại diễn ra trong bối cảnh chính quyền ông Zelensky đang từng bước gặt hái nhiều "tin mừng" trên mặt trận ngoại giao.

Đầu tiên là lộ trình kết nạp Thụy Điển vào khối Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) đã đạt kết quả rõ ràng khi đạt được sự phê chuẩn chính thức từ Thổ Nhĩ Kỳ và "tín hiệu đèn xanh" từ Hungary.

Động thái này kết hợp với việc NATO triển khai cuộc tập trận quân sự Steadfast Defender 2024 lớn nhất của khối ở gần biên giới Nga với 90.000 quân từ cuối tháng 1-2024 đã khích lệ mạnh mẽ tinh thần chiến đấu quân đội Ukraine cũng như hy vọng cho lộ trình gia nhập NATO của ông Zelensky.

Tiếp theo là "sự đảm bảo kép" trên mặt trận tài chính, bao gồm: 1. Chuỗi động thái từ chính quyền Tổng thống Mỹ Joe Biden khi đã âm thầm cùng với các nước G7 tìm cách chuyển giao các tài sản tịch thu từ Nga trị giá đến 300 tỉ USD cho phía Ukraine để giảm áp lực cho 61 tỉ USD viện trợ cho Ukraine mà Quốc hội Mỹ vẫn tiếp tục từ chối phê chuẩn.

Và sau đó là 2. Sự đảm bảo từ Liên minh châu Âu (EU) sẽ thông qua chương trình Cơ sở Ukraine kéo dài bốn năm trị giá 50 tỉ euro để hỗ trợ Ukraine bất chấp cuộc đàm phán đang diễn ra với Hungary - thành viên liên tục phủ quyết chương trình này - có kết quả thuận lợi hay không.

Cuối cùng là lộ trình bốn vòng đàm phán đa phương để hướng đến Hội nghị Thượng đỉnh hòa bình cho Ukraine đã diễn ra theo kế hoạch từ phía ông Zelensky.

Trong đó, ba cuộc họp đầu tiên theo hình thức này đã diễn ra lần lượt tại Đan Mạch (6-2023), Saudi Arabia (8-2023) và Thổ Nhĩ Kỳ (10-2023). Cuộc họp mới nhất vào tháng 1-2024 diễn ra bên lề Diễn đàn Kinh tế thế giới ở Davos (Thụy Sĩ) với 83 quốc gia tham dự xoay quanh "Công thức hòa bình 10 điểm của Ukraine".

Cách thức tổ chức giúp cho ông Zelensky hội tụ được sự ủng hộ từ các quốc gia ở Nam bán cầu đối với nghị sự hòa bình do Ukraine điều phối.

Đồng thời cũng từng bước phong tỏa ngoại giao khi không mời Nga tham gia vào công tác tái thiết Ukraine sau chiến tranh thuộc khuôn khổ Nền tảng Kinh tế toàn Ukraine mà ông Zelensky vừa công bố ngày 26-1 cho kỳ Thượng đỉnh hòa bình cho Ukraine toàn cầu ở Geneva dự kiến vào tháng 2-2024.

Ứng phó của Nga ra sao?

Mặc dù gặp bất lợi về dư luận sau sự cố bắn rơi máy bay vận tải quân sự Il-76 chở 65 tù binh Ukraine để trao đổi mà Bộ Ngoại giao Nga gọi là "hành động khủng bố" với cáo buộc do Ukraine thực hiện, người phát ngôn của Tổng cục Tình báo Bộ Quốc phòng Ukraine Andrey Usov vẫn khẳng định muốn tiếp tục các nỗ lực trao đổi tù binh với Nga.

Đây là một động thái khéo léo để tiếp tục cô lập Nga khỏi thế trận ngoại giao đa phương mà phía Ukraine đang thiết lập, vì dễ khiến cho Nga đánh mất thiện cảm của dư luận nếu chính quyền Tổng thống V. Putin đơn phương từ bỏ các kênh đàm phán hiếm hoi với phía Ukraine dù cho kết quả cuộc điều tra sự kiện Il-76 có thế nào.

Phía Nga hiện đang liên tục bác bỏ các thảo luận về kế hoạch hòa bình do Ukraine đề xuất bên lề Diễn đàn Davos, đồng thời cũng phủ nhận toàn bộ thông tin về những đồn đoán cho rằng ông Putin đang thăm dò khả năng nhờ Mỹ trung gian vận động phía Ukraine.

Tuy nhiên, người phát ngôn điện Kremlin Dmitry Peskov vào ngày 25-1 một lần nữa khẳng định: "Nga đã, đang và sẽ tiếp tục cởi mở cho các cuộc đàm phán về Ukraine".

Đại sứ Nga tại Thụy Sĩ Sergei Garmonin cũng nhấn mạnh về sự "chắc chắn sẽ thất bại" của một Hội nghị Thượng đỉnh hòa bình Ukraine mà không có Nga tham gia.

Do đó, động thái mở đường của Tổng thống Thụy Sĩ V. Amherd cho sự tham gia của cả Nga vừa qua cùng với một loạt các nguyên thủ ở Nam bán cầu như Nam Phi, Ấn Độ, Brazil và Saudi Arabia có ý nghĩa quyết định lúc này.

Bên cạnh lời mời của chính quyền Tổng thống Ukraine V. Zelensky dành cho Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đến dự Thượng đỉnh hòa bình toàn cầu cho Ukraine sắp tới, có thể thấy Ukraine đang rất tự tin khi đã "khép vòng" thành công thế trận ngoại giao đa phương của họ.

Mặc dù vẫn giữ khoảng cách rất xa về lập trường giữa Nga - Ukraine nhưng vẫn có thể kỳ vọng vào các nỗ lực hòa giải ở thượng đỉnh hòa bình sắp tới khi cả Nga và Ukraine đều có xu hướng đề cao vai trò và ảnh hưởng của nhóm các quốc gia Nam bán cầu có truyền thống ủng hộ hòa bình.

* Nông dân nhiều nước châu Âu nổi giận đòi được bảo trợ tốt hơn
* Tển lửa Nga lại tấn công nhiều thành phố của Ukraine
* Israel nói thẳng Qatar có tài trợ cho Hamas nên phải tham gia mạnh hơn việc giải cứu con tin

* Nông dân Pháp biểu tình toàn quốc. Ngày 27-1, nông dân Pháp tiếp tục các cuộc biểu tình, yêu cầu chính phủ tạo một mức thu nhập xứng đáng cho tất cả nông dân, hỗ trợ thích đáng cho quá trình chuyển đổi sinh thái nông nghiệp và cắt giảm các tiêu chuẩn áp dụng cho lĩnh vực này.

Ngày 26-1, chính phủ của Thủ tướng Gabriel Attal đã hủy bỏ kế hoạch giảm dần trợ cấp của nhà nước đối với dầu diesel trong nông nghiệp và công bố các biện pháp nhằm giảm áp lực tài chính và hành chính mà nhiều nông dân phải đối mặt.

Tuy nhiên, FNSEA, liên đoàn nông nghiệp lớn nhất của Pháp, cho biết họ sẽ tiếp tục biểu tình. Nhiều nông dân vẫn đứng trước các rào chắn được dựng lên trên các đường cao tốc trong ngày 27-1.

Nông dân Vincent Gimneste nói với Đài BFM TV: "Vào thứ hai, chúng tôi sẽ tới Paris", tại một chốt chặn ở miền Nam nước Pháp.

Pháp là nước sản xuất nông nghiệp lớn nhất của Liên minh châu Âu và các cuộc biểu tình của nông dân Pháp diễn ra tương tự nông dân các nước châu Âu khác như Đức và Ba Lan. Nhiều người biểu tình nói rằng họ đang bị ảnh hưởng bởi toàn cầu hóa và cạnh tranh nước ngoài.

* 9 người nước ngoài ở biên giới Iran - Pakistan bị sát hại. Các tay súng không rõ danh tính đã sát hại 9 người nước ngoài ở miền Đông Nam Iran, gần biên giới Pakistan ngày 27-1.

Hiện chưa có cá nhân hay nhóm nào đứng ra thừa nhận thực hiện vụ xả súng ở tỉnh Sistan-Baluchestan của Iran.

Một số nguồn tin cho biết những người bị sát hại là lao động Pakistan làm việc cho một xưởng sửa chữa ô tô. Ngoài ra, còn có một số người bị thương.

Vụ nổ súng xảy ra trong bối cảnh Pakistan và Iran đã cho phép đại sứ của mỗi nước trở lại nhiệm sở ở hai thủ đô Tehran và Islamabad sau những căng thẳng giữa hai nước.

Đại sứ Pakistan tại Iran Muhammad Muddasir Tipu đã về nước vào tuần trước ngay sau khi Iran bất ngờ tiến hành vụ không kích vào tỉnh Balochistan ngày 16-1, nhằm ngăn chặn các tay súng khủng bố.

Đại sứ Iran tại Pakistan vốn đang có chuyến công tác về nước, cũng bị Pakistan từ chối cho quay lại địa bàn. Kể từ thời điểm đó, Pakistan tạm dừng quan hệ ngoại giao với nước láng giềng.

* Phần Lan bầu tổng thống mới ngày 28-1. Điều khác biệt là năm nay Phần Lan đã gia nhập NATO, trong bối cảnh Nga và Ukraine xung đột.

Việc quốc gia Bắc Âu này gia nhập NATO vào năm ngoái đã khiến Nga lên tiếng dọa đáp trả. Vào tháng 12-2023, Phần Lan đóng cửa toàn bộ biên giới với Nga để chặn làn sóng người di cư.

Khi đó Nga phủ nhận cáo buộc của Phần Lan rằng Matxcơva cố tình gửi người di cư đến nước láng giềng.

Cả 9 ứng cử viên cho vị trí tổng thống đều hứa hẹn lập trường cứng rắn với Nga nếu được bầu, cùng với vai trò dẫn đầu về đối ngoại và an ninh trong khu vực.

Ứng viên hàng đầu là Alexander Stubb thuộc Đảng Liên minh quốc gia trung hữu. Các cuộc thăm dò gần đây cho thấy ông Stubb được 22-27% ủng hộ. Theo sau là ứng viên Đảng Xanh Pekka Haavisto với 22-23%.

Nếu không có ai nhận được hơn 50% số phiếu bầu vào ngày 28-1, nước này sẽ tổ chức bỏ phiếu vòng hai giữa ứng cử viên thứ nhất và thứ hai.

Tổng thống mới sẽ thay thế ông Sauli Niinisto, 75 tuổi, người phải từ chức sau hai nhiệm kỳ sáu năm.

* United Airlines tiếp tục sử dụng Boeing 737 MAX 9. Kể từ ngày 27-1, United Airlines đã cho Boeing 737 MAX 9 bay trở lại sau khi cơ quan chức năng bật đèn xanh.

Trước đó, ngày 5-1, máy bay của hãng Alaska Airlines đang bay trên không thì bị bung cửa. Vụ việc khiến Cục Hàng không Liên bang Mỹ (FAA) phải dừng bay 172 chiếc Boeing 737 MAX 9, dẫn đến hàng ngàn chuyến bay phải hủy chuyến.

Ngày 24-1, FAA bỏ lệnh cấm bay với Boeing 737 MAX 9 sau đợt kiểm tra và bảo dưỡng, nhưng cấm Boeing mở rộng sản xuất dòng máy bay thân hẹp này.

Nga - Ukraine

* Tên lửa Nga tấn công khu công nghiệp thành phố Kremenchuk, miền Trung Ukraine. Ông Filip Pronin, thống đốc vùng Poltavac của Ukraine, viết trên ứng dụng nhắn tin Telegram là 2 tên lửa đạn đạo của Nga đã bắn trúng mục tiêu trong thành phố.

Những bức ảnh đăng tải trên mạng cho thấy các đội cứu hộ khẩn cấp đang nỗ lực dập tắt ngọn lửa, nhưng ông Pronin không cung cấp thông tin chi tiết về thương vong.

Xa hơn về phía đông nam ở vùng Zaporizhzhia, thống đốc địa phương Yury Malashko cho biết một cơ sở đã bị tấn công bằng máy bay không người lái. Đội cứu hộ khẩn cấp đã có mặt tại hiện trường nhưng ông Malashko không đưa ra thông tin chi tiết về thiệt hại hoặc thương vong.

Israel - Hamas

* Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu tăng cường áp lực công khai lên Qatar để thả các con tin ở Gaza. Ông Netanyahu nói rằng Qatar nên áp dụng đòn bẩy mà họ có với tư cách là chủ nhà và nhà tài trợ cho các chiến binh Hamas đang giam giữ con tin.

Nhận xét của thủ tướng Israel được cho là có phần thẳng thừng, trong bối cảnh sắp diễn ra cuộc gặp giữa thủ tướng Qatar và các lãnh đạo tình báo của Israel, Mỹ và Ai Cập để thảo luận về một thỏa thuận mới tiềm năng nhằm giải thoát con tin.

Cuộc gặp này dự kiến sẽ diễn ra tại một địa điểm không được tiết lộ ở châu Âu vào ngày 28-1, Tuy nhiên, các quan chức của bốn nước vẫn chưa chính thức xác nhận cuộc gặp.

"Qatar đón tiếp các nhà lãnh đạo của Hamas. Họ cũng tài trợ cho Hamas. Họ có đòn bẩy đối với Hamas", ông Netanyahu nói trong một cuộc họp báo trên truyền hình ngày 27-1.

Qatar và Ai Cập đã mở các kênh hòa giải cho Israel và Hamas, đồng thời làm trung gian cho một thỏa thuận ngừng bắn vào tháng 11-2023, trong đó Hamas giải thoát một phần trong số 253 người mà họ bắt giữ trong cuộc tấn công ngày 7-10-2023. Đổi lại, Israel chấp thuận tăng cường viện trợ cho Gaza và thả nhiều tù nhân Palestine.

Những nỗ lực nhằm đạt được thỏa thuận tiếp theo nhằm trao trả một phần trong số 132 con tin còn lại dường như đang gặp khó khăn và các cuộc biểu tình ở Israel yêu cầu chính phủ phải hành động nhiều hơn đang lan rộng.

Israel từ lâu đã có mối quan hệ căng thẳng với Qatar, quốc gia có mối quan hệ gần gũi với kẻ thù không đội trời chung là Iran.

Sau cuộc chiến tranh gần nhất ở Gaza vào năm 2014, Israel đã đồng ý cho Qatar bơm hàng trăm triệu USD vào công cuộc tái thiết Palestine theo cách mà cả hai nước đều mô tả là một biện pháp ngăn chặn những xung đột tiếp theo.