Dù thoát án vì bắn rơi máy bay MH17 nhưng ông Igor Girkin sẽ vào tù sau khi chỉ trích Tổng thống Vladimir Putin

Nguồn hình ảnh, MAXIM SHIPENKOV/EPA-EFE/REX/SHUTTERSTOCK

Chụp lại hình ảnh,

Dù thoát án vì bắn rơi máy bay MH17 nhưng ông Igor Girkin sẽ vào tù sau khi chỉ trích Tổng thống Vladimir Putin

  • Tác giả, Steve Rosenberg
  • Vai trò, Biên tập viên tiếng Nga, từ Moscow

Lần cuối cùng tôi thấy Igor Girkin là cách đây năm năm, ở cầu thang tại trụ sở ủa một hãng thông tấn ở Moscow.

"Ông có thể cân nhắc cho tôi một cuộc phỏng vấn không?" Tôi hỏi. "Không," ông trả lời cộc lốc và chạy đi.

Hôm nay tôi lại gặp ông ấy. Không có cầu thang nào cả. Lần này, Girkin ở trong một chiếc lồng sắt bị cảnh sát vây quanh tại Tòa án Thành phố Moscow.

Cùng với các hãng truyền thông khác, chúng tôi được phép ghi hình ông chỉ một phút trước khi phiên tòa kết thúc.

Một chú chó cảnh sát liên tục sủa. Girkin thấy điều đó thật thú vị. Bản án ngắn như vậy. Vài phút sau, ông bị kết tội hoạt động cực đoan và bị kết án bốn năm tù giam.

Đây không phải là bản án đầu tiên của Girkin.

Tại thành phố The Hague năm 2022, Girkin đã bị Toà án hình sự quốc tế kết tội vắng mặt vì tội sát hại 298 người gồm hành khách và phi hành đoàn trên chuyến bay dân sự MH17 của hãng hàng không Malaysia Airlines.

Chiếc máy bay phản lực Boeing đã bị lực lượng do Nga kiểm soát bắn rơi ở miền đông Ukraine vào năm 2014 trong giai đoạn đầu của cuộc chiến ở đó.

Girkin là một trong ba người đàn ông bị kết án tù chung thân. Một phán xét mà ông đã phớt lờ.

Một năm sau khi chúng tôi gặp nhau ở cầu thang, tôi cố gắng liên lạc được với Girkin qua điện thoại và hỏi ông ấy về phán quyết ở The Hague.

“Tôi không công nhận thẩm quyền của tòa án Hà Lan về vấn đề này”, ông ta nói với tôi.

"Tôi là một quân nhân và tôi sẽ không chấp nhận việc tòa án dân sự có thẩm quyền ở nước ngoài kết án một người, tham gia vào cuộc nội chiến của người khác chỉ vì thường dân của họ bị giết”.

"Ông có biết ai đã bắn hạ [chiếc máy bay] không?"

"Quân nổi dậy không bắn hạ chiếc Boeing. Tôi không còn gì để nói nữa."

"Nếu không phải quân nổi dậy thì có phải là lính Nga không?" Tôi hỏi.

"Vậy thôi. Tạm biệt." Ông ấy cúp máy.

Bây giờ Igor Girkin sắp vào tù. Nhưng không phải vì tội giết người hàng loạt. Và không phải vì những mạng sống.

Vậy, Girkin - người còn được biết đến với bí danh Igor Strelkov - chính xác là ai, và tại sao tòa án Moscow lại tống ông ta vào tù?

Ông là một cựu tướng tình báo của Cơ quan An ninh Liên bang Nga (FSB). Năm 2014, Girkin đóng vai trò quan trọng trong cuộc chiến ở vùng Donbas của Ukraine: một cuộc xung đột do Moscow thiết lập và dàn dựng.

Ông tổ chức và chỉ huy lực lượng dân quân thân Nga ở miền đông Ukraine.

Tòa án Hà Lan sau đó ra phán quyết rằng Nga đã kiểm soát lực lượng ly khai đang chiến đấu ở miền đông Ukraine khi đó, và Girkin đã giúp đưa hệ thống tên lửa Buk vốn được sử dụng để bắn hạ chuyến bay MH17 vào Ukraine.

Sau cuộc xâm lược toàn diện của Nga vào Ukraine vào năm 2022, Girkin, người theo chủ nghĩa dân tộc cực đoan đã trở thành một blogger ủng hộ chiến tranh nổi tiếng.

Ông ngày càng chỉ trích cách chính quyền Nga tiến hành cuộc chiến: theo quan điểm của ông là chưa đủ cứng rắn.

Ông thành lập một phong trào dân tộc theo đường lối cứng rắn mang tên ‘Câu lạc bộ những người yêu nước giận dữ’.

Vấn đề của Girkin bắt đầu khi ông bắt đầu trút giận lên Tổng thống Vladimir Putin.

Những lời chỉ trích công khai đối với tổng thống Nga đã chuyển sang những lời lăng mạ. Trong một bài đăng năm ngoái, Girkin mô tả Putin là "vô giá trị" và "làm chật chỗ một cách hèn nhát".

Vài ngày sau ông ta bị bắt. Bây giờ ông đã bị xét xử và kết án.

Tất nhiên, mức án 4 năm tù là nhẹ so với các hình phạt khác mà tòa án Nga đưa ra gần đây.

Năm ngoái, nhà hoạt động dân chủ Vladimir Kara-Murza đã bị tuyên 25 năm sau song sắt sau khi bị kết tội phản quốc, một vụ án mà ông và những người ủng hộ khẳng định là có động cơ chính trị.

Vậy thì câu lạc bộ "Những người yêu nước giận dữ" sẽ phản ứng thế nào trước án tù của Girkin? Liệu họ có đổ ra đường biểu tình không?

Một số người ủng hộ Girkin bị giữ lại bên ngoài tòa án ở Moscow

Nguồn hình ảnh, MAXIM SHIPENKOV/EPA-EFE/REX/SHUTTERSTOCK

Chụp lại hình ảnh,

Một số người ủng hộ Girkin bị khám xét bên ngoài tòa án ở Moscow

Không hẳn. Vài chục người ủng hộ đã tụ tập bên ngoài Tòa án Thành phố Moscow để hô vang "Trả tự do cho Strelkov!" nhưng trong giọng nói của họ có rất ít niềm lạc quan.

“Họ đã đưa một người yêu nước Nga ra xét xử”, một người Denis nói với tôi. “Tôi hy vọng người dân của chúng tôi thức tỉnh và chiến đấu. Đáng tiếc là chúng tôi không thấy có nhiều sự phản kháng. Mọi người dường như đang lẩn trốn."

Trong đám đông còn có đại tá đã nghỉ hưu và người theo chủ nghĩa dân tộc cực đoan thẳng thắn Vladimir Kvachkov.

Sau khi nói với tôi rằng “Nga sẽ luôn là kẻ thù của Phương Tây Anglo-Saxon” và đảm bảo với tôi rằng sự tan rã của Vương quốc Anh là không thể tránh khỏi, ông Kvachkov tuyên bố rằng Girkin đang bị trừng phạt vì “chống lại hệ thống”.

Trong những năm gần đây, "hệ thống" tập trung vào việc dọn dẹp bối cảnh chính trị Nga của những người ủng hộ dân chủ, những người chỉ trích và thách thức thân Phương Tây.

Bản án tù dành cho Girkin cho thấy chính quyền Nga hiện đã quyết định trấn áp những người chỉ trích từ phía đối lập: những người được gọi là những người yêu nước cực đoan.

Cuộc binh biến năm ngoái của lính đánh thuê Wagner do Yevgeny Prigozhin chỉ huy có thể là nguyên nhân.

Hệ thống của ông Putin đã vượt qua thử thách đó. Nhưng sự kiện kịch tính đó sẽ cảnh báo Điện Kremlin về những mối nguy hiểm tiềm tàng từ các phần tử yêu nước và chủ nghĩa dân tộc có động cơ cao trong xã hội Nga.