**************

Theo một quan chức Mỹ hôm 08/11/2023, Hoa Kỳ sẽ cho Sri Lanka vay nửa tỉ đô la để thực hiện dự án cảng nước sâu quốc tế Colombo West (Tây Colombo), do tập đoàn Ấn Độ Adani thực hiện. Đây được xem như phản ứng của Washington trước ảnh hưởng ngày càng tăng của Bắc Kinh ở Ấn Độ Dương và nhằm đáp trả dự án "Những con đường tơ lụa mới" của Trung Quốc.

Đăng ngày: 09/11/2023 - 12:46

2 phút

Theo AFP, cơ quan chính phủ Mỹ, Development Finance Corporation (DFC), cho biết sẽ tài trợ 553 triệu đô la cho dự án cảng nước sâu của Sri Lanka. Cầu cảng container được quy hoạch dài 1,4km, sâu 20m và có khả năng tiếp nhận 3,2 triệu container/năm. Sri Lanka có tầm chiến lược quan trọng do nằm trên tuyến vận chuyển hàng hải nhộn nhịp nhất thế giới nối từ Trung Đông đến Đông Á. Từ Colombo, thủ đô Sri Lanka, người đứng đầu cơ quan DFC của chính phủ liên bang Mỹ, ông Scott Nathan, tuyên bố : « Sri Lanka là một trong những trung tâm trung chuyển chính của thế giới, với một nửa số tàu container trên thế giới đi qua vùng biển của nước này ».

Lãnh đạo cơ quan Development Finance Corporation của Mỹ bảo đảm rằng đây là khoản vay dành cho khu vực tư nhân, nên sẽ không làm tăng khoản nợ công của Sri Lanka, quốc gia đang hứng chịu khủng hoảng tài chính từ năm ngoái. Đồng thời, ông Scott Nathan nhấn mạnh dự án sẽ củng cố « vị trí của các đồng minh của chúng tôi trong khu vực ».

Trên thực tế, cảng nước sâu Tây Colombo, với tổng chi phí ước tính khoảng 700 triệu đô la, nằm ngay cạnh một cảng khác ở Colombo do Trung Quốc điều hành. Hồi năm 2014, hai tàu ngầm của Trung Quốc đã sử dụng cảng này bất chấp sự phản đối mạnh mẽ từ New Delhi.

Hồi tháng 12/2017, do không thể trả khoản vay khổng lồ của Trung Quốc, Sri Lanka đã buộc phải cho công ty China Merchants Port Holdings toàn quyền khai thác cảng Hambantota ở miền nam, trong vòng 99 năm, làm dấy lên lo ngại về việc Bắc Kinh sử dụng « bẫy nợ » để gia tăng ảnh hưởng. Mặc dù Colombo khẳng định không cho phép nước ngoài sử dụng cảng của Sri Lanka vào mục đích quân sự để chống lại bất kỳ quốc gia nào khác, Ấn Độ và Mỹ vẫn lo ngại sự hiện diện của Trung Quốc tại Hambantota có thể mang lại lợi thế quân sự cho Bắc Kinh ở Ấn Độ Dương.

******

Tháo gỡ bế tắc về viện trợ nhân đạo tại dải Gaza là mục tiêu của ''Hội Nghị Nhân Đạo'' tổ chức tại Paris hôm nay 09/11/2023. Israel không hưởng ứng lời mời của tổng thống Pháp, nhiều lãnh đạo hàng đầu các nước Ả Rập cũng vắng mặt. Theo giới quan sát, sáng kiến này của tổng thống Macron nhằm “cân bằng lại” lập trường của Paris, bị chỉ trích là quá thân với Israel. Khoảng 80 tổ chức hội đoàn, đại diện nhiều chính phủ, tổ chức đa quốc gia đã hưởng ứng sáng kiến của Paris.

Đăng ngày: 09/11/2023 - 11:47

3 phút

Hãng tin Pháp AFP trích dẫn lời một cố vấn của phủ tổng thống cho biết Hội Nghị Nhân Đạo về Gaza nhằm “thẩm định về tình hình tại chỗ, huy động tất cả các đối tác và các nhà tài trợ để đáp ứng những nhu cầu nhân đạo cho người Palestine tại dải Gaza”. Liên Hiệp Quốc ước tính từ nay đến cuối năm, cần huy động được 1,2 tỷ đô la để hỗ trợ Gaza và cả cộng đồng người Palestine tại vùng Cisjordanie. Hơn một chục tổ chức phi chính phủ kêu gọi “ngừng bắn ngày lập tức” và “bảo đảm an toàn trong việc đưa hàng cứu trợ vào Gaza” cho khoảng 2 triệu dân Palestine tại vùng lãnh thổ này.

Bộ Ngoại Giao Pháp cho biết thêm, trong cuộc họp lần này, các bên sẽ trực tiếp thảo luận về những khoản viện trợ lương thực, thuốc men trang thiết bị y tế và về vấn đề cung cấp năng lượng cho Gaza. Đến nay Israel cương quyết từ chối để xăng dầu được đưa vào vùng lãnh thổ này. Vế thứ nhì cũng quan trọng không kém là huy động các bên tham gia cam kết viện trợ tài chính cho Gaza. Paris thông báo sẽ “tham gia đáng kể cả về tài chính lẫn vật chất”.

Tuy nhiên, một số nguồn tin thông thạo, được AFP trích dẫn, không chờ đợi là Hội Nghị Nhân Đạo cho Gaza sẽ ra được một bản thông cáo chung hay sự kiện này sẽ là tiền đề cho một lệnh ''ngừng bắn vì lý do nhân đạo''.

Tổng thống Emmanuel Macron chủ trì Hội Nghị Nhân Đạo tại điện Elysée vào lúc Israel tiếp tục các chiến dịch quân sự nhắm vào dải Gaza. Cách nay hai ngày nguyên thủ Pháp đã có một cuộc điện đàm với thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu. Trái lại Cơ quan quyền lực Palestine dường như sẽ cử nhân vật lãnh đạo số 2 đến dự cuộc họp hôm nay. Một số quốc gia liên quan trong vùng như Ai Cập hay Qatar chỉ cử đại diện ở cấp bộ đến Paris lần này.

Gaza hoàn toàn bị Israel phong tỏa từ sau loạt khủng bố hôm 07/10/2023 do phong trào Hồi Giáo Palestine, Hamas tiến hành. Quân đội Israel liên tục oanh kích vào dải Gaza và kể cả các chiến dịch trên bộ. Cộng đồng quốc tế và nhất là các tổ chức nhân đạo liên tục kêu gọi Israel ngừng bắn vì lý do nhân đạo, nhưng thủ tướng Benjamin Netanyahu dứt khoát đòi gắn liền lệnh ngừng bắn với việc Hamas phải trả tự do cho khoảng hơn 200 con tin đang bị phong trào này bắt giữ từ hơn một tháng qua.

**********

Theo một nguồn thạo tin, Qatar đã đứng ra làm trung gian đám phán trong cuộc xung đột giữa Israel và Hamas vào hôm qua, 08/11/2023, để đạt được thỏa thuận ngừng bắn ở Gaza trong vòng 3 ngày, với điều kiện Hamas trả tự do cho 12 con tin (6 người quốc tịch Mỹ), bị bắt giữ từ ngày 07/10.

Đăng ngày: 09/11/2023 - 12:24

2 phút

Từ Dubai, thông tín viên RFI Nicolas Keraudren cho biết thêm thông tin :

“Trả tự do cho các con tin để đổi lấy ngừng bắn nhân đạo ở Gaza là nội dung cuộc đám phán do Qatar phối hợp với Mỹ đứng ra làm trung gian. Tuy nhiên, không có nhiều thông tin được tiết lộ vì tính nhạy cảm của hồ sơ.

Kể từ ngày 7/10, Qatar luôn giữ vai trò trung gian chiến lược giữa Hamas và Israel, và cách nay hơn 15 ngày, đã đàm phán về việc thả 4 con tin, trong đó có 2 người Mỹ. Doha dự định vẫn sẽ tiếp tục vai trò của mình, tuy nhiên, theo cảnh báo của ngoại trưởng Qatar từ tuần trước,“các đợt mở rộng tấn công của Israel” tại dải Gaza có thể sẽ ảnh hưởng đến việc đàm phán.

Qatar đang đứng ở một vị trí phức tạp. Dù không có quan hệ ngoại giao chính thức với Israel, nhưng quốc gia này lại là đồng minh chiến lược với Mỹ. Vào năm ngoái, Washington đã ghi nhận Doha là một đồng minh chủ chốt, dù không phải là thành viên của NATO. Nhà nước quân chủ này cũng cho đặt một văn phòng chính trị của Hamas và hai bên vẫn duy trì quan hệ kinh tế.”

Vẫn theo nguồn tin ẩn danh, được AFP trích dẫn, lệnh ngừng bắn ở Gaza mà Qatar đang đám phán cũng liên quan đến miền bắc Gaza, nơi mà các cuộc giao tranh dữ dội vẫn đang tiếp diễn. Hiện Qatar vẫn đang đợi câu trả lời từ phía Israel. Việc đạt được thỏa thuận ngừng bắn có thể cho phép ''gia tăng vận chuyển hàng cứu trợ nhân đạo vào Gaza'' từ cửa khẩu Rafah ở Ai Cập. Chính phủ Israel kể từ đầu cuộc xung đột vẫn bác bỏ mọi lời kêu gọi ngừng bắn nếu Hamas không thả hơn 240 con tin.

*********

Tối hôm qua 08/11//2023, quân đội Israel thông báo Hamas đã mất quyền kiểm soát miền bắc dải Gaza. Hôm nay 09/11, quân đội Israel lại tiếp tục oanh kích vào thành phố Gaza, nhưng cho biết mở lại một "hành lang nhân đạo" để người dân di chuyển từ phía bắc xuống phía nam dải đất này.

Đăng ngày: 09/11/2023 - 12:29

2 phút

Một nhóm binh sĩ Israel tại thành phố Gaza, ngày 08/11/2023. © RONEN ZVULUN / Reuters

Quân đội Israel hôm qua 08/11 đã phát đi nhiều hình ảnh cho thấy các đội quân trên mặt đất đã định vị và cho nổ các đường hầm chằng chịt mà các chuyên gia của Israel ước tính là lên đến hàng trăm km. Từ khi tiến hành chiến dịch tấn công trên bộ, quân đội Israel đã phát hiện được 130 lối ra vào hệ thống hầm ngầm của lực lượng Hamas ở dải Gaza.

Phóng viên hãng tin Pháp AFP, cùng đi với đội quân đột kích của Israel vào dải Gaza, đã có mặt gần khu trung tâm diễn ra các trận đánh của quân đội Israel và lực lượng Hamas ở miền bắc Gaza. Nhưng các hình ảnh của AFP đã bị quân đội Israel kiểm duyệt.

50.000 thường dân rời miền bắc Gaza ngày 08/11

Theo quân đội Israel, riêng trong ngày hôm qua đã có 50.000 thường dân rời miền bắc Gaza, cao hơn gấp ba so với con số 15.000 hôm thứ Ba 07/11. Trước đó, số người di tản khỏi miền bắc Gaza là 5.000 người hôm thứ Hai 06/11 và 2.000 hôm Chủ Nhật 05/11. Phát ngôn viên quân đội Israel, ông Daniel Hagari, nói : « Họ ra đi vì hiểu rằng tổ chức Hamas đã mất quyền kiểm soát miền bắc và tình hình an ninh ở miền nam được bảo đảm hơn ».

Về tổng kết thiệt hại nhân mạng, bộ trưởng Y Tế trong chính quyền Hamas ở dải Gaza thông báo là đã có hơn 10.500 người ở Gaza chết do bị quân đội Israel oanh kích tính từ hôm 07/10, trong số đó có hơn 4.300 em nhỏ và hơn 2.800 phụ nữ. Hiện chưa có nguồn tin độc lập nào kiểm chứng các con số này. Về phía Israel, số nạn nhân thiệt mạng là trên 1.400 người. Số binh sĩ Israel tử trận ở Gaza là 33 người.

************

Tổng thống Nga Vladimir Putin ngày 8/11 khuyến khích một nhà lãnh đạo quân sự cấp cao của Trung Quốc tăng cường hợp tác quân sự giữa hai nước Nga-Trung bằng cách hợp tác phát triển các công nghệ quốc phòng tiên tiến.

Trong bài phát biểu trên truyền hình trước cuộc gặp với Tướng Trương Hựu Hiệp, nhân vật đứng hàng thứ nhì trong quân đội Trung Quốc, ông Putin đã nói về quan hệ đối tác liên quan đến các dự án vũ khí đầy tham vọng.

“Ý tôi là không gian, bao gồm các tài sản có quỹ đạo cao và các loại vũ khí mới có triển vọng sẽ đảm bảo an ninh chiến lược của cả Nga và Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa”, ông Putin nói mà không cung cấp thông tin cụ thể.

Bắc Kinh tuyên bố vào năm ngoái rằng họ sẽ có mối quan hệ “không giới hạn” với Nga. Giữa chỉ trích của quốc tế, chính quyền ông Tập đã rút lại ngôn ngữ đó.

Nhưng mối quan hệ Trung-Nga vẫn bền chặt. Ông Putin trước đó dự đoán thương mại Nga-Trung sẽ đạt mức cao kỷ lục 200 tỷ đô la trong năm nay. Kể từ khi Nga bắt đầu cuộc chiến ở Ukraine, Bắc Kinh đã là đối tác thương mại hàng đầu của Moscow, giúp duy trì nền kinh tế Nga bất chấp các chế tài của phương Tây.

Tuần trước, tại một diễn đàn quân sự ở Bắc Kinh, ông Trương cam kết “tăng cường hợp tác và phối hợp chiến lược với Nga”.

Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergey Shoigu đã tham dự và nói quan hệ đối tác Trung-Nga đang trong tình trạng “mẫu mực”.

Trong cuộc gặp ngày 8/11, ông Putin cho biết ông có kế hoạch mở rộng phạm vi ảnh hưởng của Nga sang khu vực châu Á - Thái Bình Dương với sự giúp đỡ của Trung Quốc.

Ông nói: “Mỹ ngày càng lôi kéo các thành viên liên minh vào việc kích động căng thẳng ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương và cố gắng tạo ra các liên minh chính trị-quân sự mới, bao gồm cả các nước trong khu vực, xuất phát từ lợi ích ích kỷ của chính mình”.

Phản ứng của Nga và Trung Quốc là “bình tĩnh và cân bằng”, ông Putin nói khi mô tả cách hai nước tổ chức các cuộc tập trận chung giữa không quân và hải quân để tăng cường an ninh.

Ông Trương khen ngợi ông Putin vì đã không khuất phục trước áp lực từ NATO: “Liên bang Nga dưới sự lãnh đạo của ông đang đứng vững trước các chế tài của phương Tây, cho thấy ông và Nga sẽ không bị khuất phục trước bất kỳ khó khăn nào”.

Sáng ngày 8/11, ông Trương đã gặp ông Shoigu, Bộ trưởng Quốc phòng Nga.

Ông Shoigu nhấn mạnh rằng “không giống như một số nước phương Tây hiếu chiến, chúng tôi không tạo ra một khối quân sự.” Ông nói quan hệ đối tác Trung-Nga sẽ “làm gương về tương tác chiến lược dựa trên sự tin tưởng và tôn trọng”.

Ông Shoigu nói thêm: “Chúng tôi tổ chức các cuộc tập trận thường xuyên trên bộ, trên không và trên biển, đồng thời hoàn thành thành công các nhiệm vụ huấn luyện chiến đấu vai kề vai ở nhiều cấp độ phức tạp khác nhau”. “Tất cả những hành động đó không nhắm vào nước thứ ba và được thực hiện hoàn toàn vì lợi ích của nhau.
**********

(AFP) - Tổng thống Mỹ Joe Biden sẽ tiếp đồng nhiệm Indonesia Joko Widodo tại Washington. Phát ngôn viên Nhà Trắng, Karine Jean-Pierre, cho biết như trên vào hôm qua 07/11/2023. Hai lãnh đạo sẽ hội đàm vào ngày 13/11 tới. Theo dự kiến, tổng thống Biden sẽ tái khẳng định cam kết tăng cường quan hệ hợp tác gần 75 năm giữa Washington và Jakarta. Hai bên sẽ thảo luận về các vấn đề kinh tế, sáng kiến năng lượng sạch và các biện pháp nhằm củng cố hòa bình và ổn định trong khu vực Ấn Độ - Thái Bình Dương.

(Inquirer) - Tổng thống Philippines sẽ thăm trụ sở Bộ Tư Lệnh Ấn Độ-Thái Bình Dương của Mỹ ở Hawaii. Ngày 07/11/2023, bộ Ngoại Giao Philippines cho biết trên đường từ San Francisco (Mỹ) trở về sau khi dự thượng đỉnh APEC (từ ngày 14-17/11), tổng thống Marcos Jr. sẽ dừng chân ở Hawaii hai ngày 18-19/11 và có thể sẽ đề cập với các quan chức Mỹ về tranh chấp ở Biển Đông. Báo mạng Nhật Bản Nikkei nêu khả năng tổng thống Philippines gặp đô đốc John Aquilino, chỉ huy Bộ Tư Lệnh Ấn Độ-Thái Bình Dương tại trụ sở ở Trân Châu Cảng trên đảo Oahu. Ông cũng sẽ gặp gỡ chủ doanh nghiệp và cộng đồng Philippines ở Hawaii.

(AFP) – Nga và Trung Quốc không lập ‘‘liên minh quân sự’’. Bộ trưởng Quốc Phòng Nga Sergueï Choïgou tuyên bố như trên hôm nay, 08/11/2023, khi tiếp phái đoàn quân sự Trung Quốc, dẫn đầu là tướng Trương Hựu Hiệp (Zhang Youxia), phó chủ tịch Quân ủy Trung ương Trung Quốc. Hôm nay, tại Tokyo, các ngoại trưởng khối G7 đã kêu gọi Trung Quốc không hỗ trợ Nga trong cuộc xâm lăng Ukraina.

(AFP) – Tình báo Ukraina trừ khử một quan chức Nga, bị cáo buộc tổ chức nhiều trại tra tấn tại vùng chiếm đóng. Theo cơ quan tình báo quân sự Ukraina GUR, hôm nay, 08/11/2023,‘‘đao phủ’’ Mikhaïl Filiponenko đã bị tiêu diệt với sự hỗ trợ của các lực lượng kháng chiến địa phương. GUR cáo buộc quan chức này đã tổ chức nhiều trại tra tấn thường dân và quân nhân Ukraina.

(AFP) - Nga phát lệnh truy nã một thẩm phán của Tòa Án Hình Sự Quốc Tế (CPI). Ngày 08/11/2023, bộ Nội Vụ Nga bổ sung thẩm phán người Costa Rica Sergio Gerarde Ugaldo Godinez vào danh sách « bị truy lùng trong khuôn khổ một cuộc điều tra » nhưng không nêu rõ lý do. Công tố viên của CPI Karim Khan cũng bị Matxcơva phát lệnh truy nã vào tháng 5/2023. Tổng thống Putin bị Tòa Án Hình Sự Quốc Tế phát lệnh bắt giữ vào mùa xuân 2023 với cáo buộc bắt trẻ em Ukraina sang Nga hoặc các vùng bị Nga chiếm đóng.

(AFP) - Nga kết án 8 năm tù một nghệ sĩ phản chiến. Nghệ sĩ-nhạc sĩ Alexandra Skotchilenko bị bắt tại Nga vào tháng 04/2022 vì đã thay bảng giá trong một siêu thị bằng những thông điệp tố cáo cuộc xâm lăng Ukraina. Theo một số cơ quan truyền thông độc lập, có mặt tại phiên tòa ngày 08/11/2023 ở Saint-Peterburg, công tố viên đã đề nghị bản án trên đối với bà Skotchilenko với cáo buộc « tung tin thất thiệt » về quân đội Nga. Bản án nghiêm khắc được cho là một thảm họa đối với nghệ sĩ 33 tuổi, hiện có vấn đề về sức khỏe.

(AFP) – Pháp : Đảng cực tả Nước Pháp Bất Khuất tẩy chay cuộc tuần hành chống nạn bài Do Thái, do sự có mặt của đảng cực hữu. Hôm 06/11/2023, chủ tịch Hạ Viện và chủ tịch Thượng Viện Pháp kêu gọi chính giới xuống đường tuần hành chống nạn bài Do Thái vào Chủ nhật 12/11. Hơn 1.000 vụ bài Do Thái đã được ghi nhận trong một tháng qua, kể từ khi xung đột Israel-Hamas bùng phát.

(AFP) – Pháp : Giải văn học Goncourt vinh danh tiểu thuyết gia Jean-Baptiste Andrea. Hôm qua, 07/11/2023, giải thưởng văn học này đã được trao cho tiểu thuyết ‘‘Veiller sur elle" của Jean-Baptiste Andrea, viết về tình yêu và nghệ thuật thời chủ nghĩa phát xít đang trỗi dậy tại nước Ý những năm 20 – 30 thế kỷ trước. Giải thưởng Goncourt là một bảo đảm cho một tác phẩm văn học được công chúng chú ý. Trung bình, tác phẩm đoạt giải Goncourt bán được khoảng 400 nghìn ấn bản.

(Reuters) - Thủ tướng Bồ Đào Nha từ chức. Ông Antonio Costa đã từ chức hôm 07/11/2023 sau khi chính phủ của ông bị điều tra về nghi án tham nhũng liên quan tới dự án năng lượng. Thủ tướng Bồ Đào Nha thông báo trong bài phát biểu trên truyền hình sau khi đơn từ chức của ông đã được tổng thống Marcelo Rebelo de Sousa chấp thuận. Costa khẳng định ông hoàn toàn trong sạch và sẵn sàng hợp tác với tư pháp.

(AFP) - Động đất 7,1° Richter ở Indonesia. Trận động đất xảy ra ngày 08/11/2023 ở phía đông Indonesina, ở độ sâu 10 km ngoài khơi quần đảo Maluku nhưng không gây sóng thần. Hiện tại chưa có thông tin về thiệt hại về nhân mạng và vật chất. Người dân địa phương dường như đã quen với các trận động đất, « nếu không có cảnh báo sóng thần, thì cuộc sống trở lại bình thường ngay».

***********

Ukraina : Cuộc chiến bị lãng quên và những thất bại chồng chất

Thanh Hà

8–10 minutes

Kiev « bị tổn thất nhiều vì tình hình ở Trung Đông khi mà mọi chú ý tập trung vào chiến tranh Israel -Hamas ». Tổng thống Zelensky đã nhìn nhận như trên. Những đợt oanh kích của quân đội Nga vào lãnh thổ Ukraina và sức kháng cự của hơn 40 triệu dân Ukraina sau hơn 620 ngày chiến tranh không còn chiếm trang nhất các tờ báo lớn ở Âu Mỹ. Xung đột tại Trung Cận Đông làm lộ rõ thêm hiện tượng công luận phương Tây mệt mỏi trước một « cuộc chiến đang sa lầy ».

Hàng trăm người dân Israel bị phong trào Hồi Giáo Palestine Hamas sát hại trong loạt khủng bố trên lãnh thổ Israel hôm 07/10/2023 và hơn 200 công dân nhiều nước bị bắt làm con tin, rồi kế hoạch phản công của quân đội Israel nhắm vào dải Gaza, nguy cơ xung đột « lan rộng » trong khu vực … đã hoàn toàn thay thế những bản tin về Ukraina trên các kênh truyền thanh, truyền hình và những bài phân tích trên báo viết, báo mạng về Ukraina.

Nội bấy nhiêu cũng đủ là một « thất bại ê chề » đối với Kiev, bởi ngay từ những ngày đầu chiến tranh, khi quân Nga tràn sang biên giới, « ưu tiên tuyệt đối của ông Zelensky là thu hút chú ý của quốc tế vào Ukraina », để ủy lạo tinh thần những người lính cầm súng trên chiến trường và dân cư hậu phương, để bảo đảm Ukraina có được trang thiết bị quân sự chống lại ngoại xâm. Hamas tấn công vào Israel và đã làm tiêu tan hết những nỗ lực đó.

Ngõ cụt quân sự

Nhưng theo các chuyên gia Pháp, « ít nhất là từ ba tháng qua, Ukraina bị bế tắc » về nhiều mặt. Trước hết là về quân sự : Cuộc phản công từ tháng 6/2023 không mang lại kết quả mong muốn. Trả lời tuần báo Anh The Economist, số ra ngày 01/11/2023, tổng tham mưu trưởng quân đội Ukraina, tướng Valeri Zaloujny nhìn nhận « chiến dịch phản công rơi vào ngõ cụt (…), rất có thể là sẽ không có những bước đột phá ngoạn mục ».

Đáng thất vọng không kém là Ukraina đã nhận được rất nhiều viện trợ quân sự của phương Tây (bao gồm từ tên lửa hiện đại đến xe tăng, hệ thống phòng không, tên lửa chống hạm, chống tăng … ), lính Ukraina cũng đã được đào tạo « theo các tiêu chuẩn » của NATO, vậy mà « trong 5 tháng Ukraina chỉ giành lại được vài trăm cây số vuông từ tay kẻ thù ».

Nhà quan sát châu Âu Cédric Mas, chuyên nghiên cứu về lịch sử quân sự, nêu bật một nghịch lý đó là khả năng chiến đấu của lính Ukraina giờ đây « khá hơn nhiều so với thời điểm tháng 5/2022 khi Ukraina để mất Mariupol », thế nhưng dân chúng Ukraina không mảy may hy vọng « nhanh chóng giành được chiến thắng » và mọi người bắt đầu chuẩn bị tinh thần để « tiếp tục sống thêm một mùa đông khắc nghiệt dưới các trận mưa bom của quân đội Nga ».

Trong hoàn cảnh đó theo nhà sử học Cédric Mas, « đã đến lúc Ukraina cần đổi mới cả về học thuyết quân sự » thay vì chỉ một mực cầu viện phương Tây cung cấp thêm vũ khí đời mới.

Một tổn thất nặng nề về tâm lý

Tuyên bố của tướng Valeri Zaloujny được đưa ra trong bối cảnh, như vừa nói, công luận và truyền thông quốc tế từ một tháng nay hoàn toàn chuyển hướng, tập trung vào xung đột giữa Israel và Hamas, vào chiến sự ở dải Gaza; vào thảm họa nhân đạo và vào nguy cơ khu vực Trung Cận Đông « bốc cháy » nếu như tổ chức vũ trang Hồi Giáo Hezbollah thân Iran nhập cuộc.

Những đồng minh thân thiết nhất, những điểm tựa vững chắc nhất của Kiev, như Hoa Kỳ và Liên Hiệp Châu Âu, vì những lý do khác nhau, đang rà soát lại các chính sách viện trợ quân sự cho Ukraina.

Hạ Viện Mỹ từ đầu tháng 10/2023 lao vào một cuộc đối đầu với Nhà Trắng, dứt khoát từ chối thông qua khoản viện trợ quân sự 24 tỷ đô la cho Ukraina. Hơn một năm trước bầu cử tổng thống Hoa Kỳ, kết quả bầu cử vào tháng 11/2024 « có thể làm thay đổi hết tất cả » như ghi nhận của Cédric Mas.

Còn tại Châu Âu, « mặt trận yểm trợ Kiev » cũng đang rạn nứt tứ bề : Slovakia vừa có chính phủ mới mà thủ tướng Robert Fico có lập trường thân Matxcơva. Tân lãnh đạo Slovakia tuyên bố ngừng viện trợ quân sự cho Ukraina.

Guillaume Lasconjarias, giảng dậy tại đại học Sorbonne, Paris và chuyên nghiên cứu về các vấn đề quốc phòng cho rằng, bên cạnh tình hình trên các đường chiến tuyến, mặt trận thứ nhì và cũng là một thách thức không kém đối với tổng thống Volodymyr Zelensky, là những đấu đá chính trị tại Hoa Kỳ và rạn nứt trong hàng ngũ của Liên Âu về vấn đề Ukraina, khiến Kiev phải « xét lại một cách thấu đáo chiến lược gìn giữ toàn vẹn lãnh thổ ».

Trong mọi trường hợp, các mục tiêu giành thắng lợi, chiếm lại các vùng lãnh thổ đã rơi vào tay quân đội Nga như Donbass hay Crimée vào thời điểm này dường như đang « xa vời hơn bao giờ hết ».

Cỗ máy chiến tranh của Nga hồi sinh

Cũng trên tờ The Economist, tổng tham mưu trưởng quân đội Ukraina, Valeri Zaloujny báo động « chiến tranh sa lầy sẽ có lợi cho phía Nga », tạo cơ hội cho Matxcơva « gây dựng lại lực lượng » đã tổn thất trong gần hai năm qua. Theo thẩm định của bên tình báo Estonia, Nga vẫn còn « khoảng 4 triệu đạn pháo » và đang được Bắc Triều Tiên tiếp sức. Về nhân sự, Nga vẫn có nguồn nhân lực dồi dào hơn 143 triệu dân, không ít trong số đó còn trong độ tuổi đi lính.

Vào lúc mà các nhà máy sản xuất đạn của Liên Âu hoạt động hết công suất mà vẫn chưa đủ để trang bị cho Ukraina, thì cỗ máy công nghiệp quốc phòng Nga đã cất cánh trở lại bất chấp tất cả những biện pháp trừng phạt và phong tỏa của phương Tây.

Tổng tham trưởng quân đội Ukraina cảnh báo Nga đã chịu nhiều tổn thất về nhân mạng, « nướng » trên dưới 150.000 quân trong gần hai năm xung đột vừa qua và kho đạn dược cũng hao mòn, nhưng Nga vẫn « giữ thế thượng phong về vũ khí, trang thiết bị quân sự, đạn pháo và tên lửa ».

Khả năng thích nghi với tình huống của Nga rất lợi hại, theo lời tướng Zaloujny và nhất là « rất khó để chặn bắt một số vũ khí của Nga ». Đầu đạn có trang bị hệ thống dẫn đường của Mỹ Excalibur chẳng hạn cũng đã bị đối phương làm nhiễu sóng, không bắn trúng mục tiêu.

Theo điều tra của một tờ báo Ukraina, « ảnh vệ tinh cho phép xác nhận là trong những tháng gần đây Nga đã xây dựng thêm hoặc mở rộng hoạt động của nhiều nhà máy sản xuất trang thiết bị quân sự ». Điển hình là nhà máy Gorbounov tại Kazan, (cách thủ đô Matxcơva 700 km về hướng đông), chuyên sản xuất các loại máy bay ném bom Tu-16, Tu-22 và Tu-160 đã được nâng cấp. Tương tự như vậy các công xưởng chế tạo tên lửa ở Doubna (cách Matxcơva 125 km về phía bắc), trung tâm chế tạo các loại drone quân sự ở Kronstadt gần sát thành phố Saint Petersbourg, tập đoàn Kalachnikov…. đều đã được khuếch trương thêm để đáp ứng nhu cầu chiến tranh.

Hamas, « đòn hiểm » nhắm vào Ukraina

Điều gì khiến chiến tranh Ukraina đang dần dần « chìm vào quên lãng » ? Báo Le Figaro hôm 05/11/2023 nêu bật bốn lý do :

Thứ nhất, cuộc chiến này không sớm đền hồi kết và cũng không ai biết sẽ chuyển biến ra sao.

Điểm thứ nhì, như chính tổng thống Volodymyr Zelensky ghi nhận, một phần công luận thế giới đã bắt đầu quen sống với chiến tranh Ukraina. Sau những giây phút bàng hoàng khi thấy một quốc gia hạt nhân xâm chiếm một quốc gia có chủ quyền, sau khi lóe lên hy vọng Ukraina nhanh chóng giành được chiến thắng, đại đa số dân chúng ở Âu Mỹ giờ đây chỉ biết rằng cuộc chiến Matxcơva khởi động đang đè nặng lên các xã hội của phương Tây và cũng chính « khả năng kháng chiến của người dân Ukraina khiến một phần công luận Âu Mỹ nghĩ rằng cuộc chiến đó không liên can gì đến họ ».

Còn tại châu Âu, dường như những đe dọa sử dụng vũ khí nguyên tử « chiến thuật » của tổng thống Vladimir Putin không còn khiến công luận rúng động như trước. Nếu như mùa đông năm ngoái phần lớn các nước châu Âu lo thiếu điện, vì không có xăng, dầu và khí đốt của Nga, thì giờ đây mục tiêu « tiết kiệm năng lượng » không còn là mối lo hàng đầu của các chính phủ.

Lý do thứ ba là các điểm tựa của Kiev đang có cùng lúc quá nhiều hồ sơ khác cần giải quyết. Riêng Washington thì phải chuẩn bị cho các cuộc bầu cử vào tháng 11/2024. Các ứng cử viên tổng thống, hay dân biểu Quốc Hội và nghị sĩ cấp địa phương đều biết là khi đi bỏ phiếu, cử tri Mỹ không mấy quan tâm đến những vấn đề như « bảo vệ dân chủ, tự do, toàn vẹn lãnh thổ cho Ukraina ».

Mới chỉ tháng 6/2023 vẫn có khoảng 65 % công luận Mỹ ủng hộ viện trợ quân sự cho Kiev. Tỷ lệ này đã rơi xuống còn 41 % vào đầu tháng 10/2023.

Cuối cùng, xung đột Israel Hamas khiến sự « đoàn kết » của Hoa Kỳ với Ukraina càng bị thách thức. Washington bắt buộc phải ưu tiên yểm trợ đồng minh Do Thái cả về mặt tài chính lẫn quân sự.

Việc Hạ Viện Mỹ đề nghị « tách bạch » ngân sách viện trợ cho Ukraina và Israel, rồi chỉ thông qua gói viện trợ khẩn cấp hơn 14 tỷ đô la cho chính quyền Tel Aviv, nhưng vẫn im lặng về khoản viện trợ cho Kiev, cũng đủ cho thấy « đâu là ưu tiên của Hoa Kỳ ».

***********

Tổng thống Mỹ Joe Biden và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình dự kiến sẽ có cuộc gặp thượng đỉnh tại San Francisco vào tuần tới trong lúc họ tìm cách bình ổn mối quan hệ căng thẳng giữa hai nước với cuộc gặp mặt đối mặt lần thứ hai trong gần ba năm.

Cuộc gặp thượng đỉnh này diễn ra bên lề Diễn đàn Hợp tác kinh tế châu Á-Thái Bình Dương (APEC).

“Cuộc gặp này sẽ làm lu mờ bất cứ diễn biến nào khác tại APEC”, Oriana Skylar Mastro, chuyên gia về Trung Quốc ở Đại học Stanford, nhận định.

Trong khi các quan chức Mỹ cho biết đã có ‘thỏa thuận về nguyên tắc’ để ông Tập và ông Biden gặp nhau tại San Francisco, một năm sau lần gần đây nhất họ gặp nhau bên lề hội nghị thượng đỉnh G20 ở Bali. Bắc Kinh vẫn chưa xác nhận ông Tập có tham dự hội nghị APEC từ ngày 15 đến 17/11 hay không.

Mặc dù được dự báo sẽ không có đột phá lớn nào và các quan chức chính quyền Biden nói rằng công bố kết quả cuộc gặp là phương cách lỗi thời để đo lường tiến triển trong quan hệ với Trung Quốc, song các chuyên gia đã chỉ ra những tín hiệu cải thiện khả dĩ – chẳng hạn tăng các chuyến bay thương mại – hoặc các bước hướng tới hợp tác về các vấn đề gai góc hơn, như ngăn chặn luồng luân chuyền những hóa chất dùng để chế tạo fentanyl từ Trung Quốc.

Các quan chức Mỹ đã bày tỏ lạc quan về sự cải thiện trong kênh liên lạc quân sự hầu như đã bị cắt đứt, nhưng cũng cảnh báo cần thời gian để thật sự khôi phục đối thoại thực chất giữa quân đội hai nước. Một số phân tích gia tin rằng Trung Quốc muốn gây sự mơ hồ trong quan hệ quốc phòng để kiềm chế những gì mà họ coi là hành động khiêu khích quân sự của Mỹ trong khu vực.

“Cuộc gặp sẽ rất giống nói chuyện kinh doanh, rất có trọng tâm - rất nhiều nội dung trong nghị trình mà cả hai sẽ bên cố gắng giải quyết”, ông Victor Cha, chuyên gia về châu Á tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS) của Washington tiên liệu. “Nhưng đồng thời, theo suy nghĩ của tôi, nói chuyện với nhau vẫn tốt hơn là không nói gì hết”.

Chính quyền Biden đã đối mặt với chỉ trích của đảng Cộng hòa là đã bị Bắc Kinh nắm thóp, nhưng họ lập luận rằng có những rủi ro rất lớn đến mức sự can dự trực tiếp, nhất là ở cấp lãnh đạo, là điều quan trọng để quản lý căng thẳng và ngăn tranh chấp giữa hai siêu cường về các vấn đề như Đài Loan và Biển Đông biến thành xung đột.

Ông Matthew Goodman, chuyên gia thương mại, từng là điều phối viên Nhà Trắng cho hội nghị thượng đỉnh APEC lần gần đây nhất do Mỹ tổ chức hồi năm 2011, cho rằng Mỹ sẽ tìm cách thể hiện mình như một đối tác kinh tế năng động nhất của châu Á, trái ngược với hình ảnh Trung Quốc đang tăng trưởng chậm lại.

“Có rất nhiều lo ngại về hoàn cảnh và chính sách kinh tế của Trung Quốc trong khu vực”, ông Goodman nói. “Tôi không nghĩ họ sẽ cố gắng gây khó khăn thêm cho Trung Quốc một cách lộ liễu, nhưng tôi nghĩ họ sẽ cố gắng thể hiện bằng cách so sánh Hoa Kỳ đang tăng trưởng tốt”.

“Cánh cửa của chúng tôi mở ra cho bất kỳ quốc gia hoặc nền kinh tế nào phải đối mặt với mối đe dọa bị Trung Quốc cưỡng ép kinh tế”, bà Melanie Hart, cố vấn chính sách cấp cao về Trung Quốc tại Bộ Ngoại giao, nói hôm 6/11.

Ông Biden được khích lệ bởi một cuộc thăm dò của Trung tâm Nghiên cứu Pew cho thấy ông đang thắng trong cuộc chiến dư luận trước ông Tập với việc Mỹ vẫn được hầu hết người dân ở 24 quốc gia khảo sát coi là cường quốc kinh tế hàng đầu thế giới.

Tổng thống Mỹ sẽ muốn củng cố hình ảnh đó bằng cách cho thấy những tiến triển trong Khuôn khổ Kinh tế Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương vì sự thịnh vượng do Mỹ dẫn đầu, sáng kiến nhằm đẩy mạnh sự can dự kinh tế ở châu Á để cạnh tranh với Trung Quốc.

Tuy nhiên, các chuyên gia thương mại nói rằng Washington cho đến nay đã không thể thuyết phục được châu Á rằng nó không đơn thuần chỉ là sự thay thế nhạt nhòa cho TPP – thỏa thuận thương mại khu vực toàn diện mà cựu Tổng thống Donald Trump đã từ bỏ vào năm 2017.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy hôm 8/11 ca ngợi khuyến nghị của Ủy ban châu Âu mời Kyiv bắt đầu đàm phán về tư cách thành viên ngay khi nước này đáp ứng các điều kiện cuối cùng là ‘bước đi lịch sử’, ngay cả khi Kyiv đang chiến đấu để đẩy lùi quân Nga khỏi đất nước.

Khuyến nghị của Ủy ban châu Âu là một cột mốc quan trọng trên con đường hội nhập với phương Tây của Kyiv và là canh bạc địa chính trị đối với EU khi Ukraine chiến đấu chống lại cuộc xâm lược quy mô lớn của Nga kể từ tháng 2/2022.

Ủy ban châu Âu nói rằng các cuộc đàm phán nên chính thức được khởi động sau khi Kyiv đáp ứng các điều kiện còn lại về kiềm chế tham nhũng, thông qua luật vận động hành lang phù hợp với các chuẩn mực của EU và tăng cường các biện pháp bảo vệ các sắc tộc thiểu số.

“Đây là một bước đi mạnh mẽ và lịch sử, mở đường cho khối EU mạnh mẽ hơn với Ukraine là thành viên,” ông Zelenskyy viết trên mạng xã hội và cam kết sẽ thúc đẩy các cải cách cần thiết.

Bước tiếp theo, 27 lãnh đạo các nước EU sẽ quyết định vào giữa tháng 12 về việc có chấp nhận khuyến nghị của Ủy ban hay không. Bất kỳ quyết định nào như vậy đều cần sự đồng thuận của 27 quốc gia thành viên của khối, trong khi Hungary có thể được xem là trở ngại chính.

Nếu khuyến nghị được chấp nhận, các quan chức EU hy vọng các cuộc đàm phán gia nhập chính thức với Kyiv sẽ bắt đầu vào năm tới. Các cuộc đàm phán như vậy phải mất nhiều năm trước khi các ứng cử viên đáp ứng nhiều tiêu chí pháp lý và kinh tế để gia nhập. Khối này cũng thận trọng trong việc tiếp nhận một quốc gia đang có chiến tranh.

“Ukraine tiếp tục phải đối mặt những khó khăn và bi kịch to lớn do cuộc chiến xâm lược của Nga gây ra”, Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen phát biểu. “Tuy nhiên, người dân Ukraine đang cải cách sâu rộng đất nước của họ, ngay cả khi họ đang chiến đấu trong một cuộc chiến mang tính sống còn”.

Báo cáo của Ủy ban châu Âu do bà lãnh đạo hôm 8/11 cho thấy Kyiv đã đáp ứng bốn trong số bảy điều kiện để bắt đầu các cuộc đàm phán gia nhập chính thức, mặc dù nhiều điều kiện khác đã gần hoàn thành. Bà Von der Leyen cho hay Ủy ban châu Âu sẽ đánh giá lại tiến độ vào tháng 3 tới.

Một trợ lý hàng đầu của Thủ tướng Hungary Viktor Orban nói rằng Budapest sẽ không ủng hộ Ukraine hội nhập EU trừ khi Kyiv thay đổi luật về các nhóm thiểu số, nhất là trong lĩnh vực giáo dục.

Tuy nhiên, thúc đẩy hội nhập phương Tây là ưu tiên hàng đầu của Ukraine vào thời điểm tình trạng mệt mỏi với cuộc chiến ngày càng gia tăng và có những lo ngại xoay quanh tương lai viện trợ quân sự của Mỹ.

************

Triều Tiên ngày 8/11 chỉ trích đối thủ Hàn Quốc vì hủy bỏ luật cấm các nhà hoạt động gửi tờ rơi tuyên truyền chống Bình Nhưỡng tới Triều Tiên, đồng thời nhấn mạnh rằng các hoạt động như vậy là chiến tranh tâm lý và đe dọa đáp trả bằng “cơn mưa đạn.”

Tuyên bố do Thông tấn xã Trung ương chính thức của Triều Tiên đăng tải là lần đầu tiên truyền thông nhà nước bình luận về quyết định hồi tháng 9 của Tòa Hiến pháp Hàn Quốc nhằm vô hiệu hóa luật năm 2020 vốn hình sự hóa việc phát tờ rơi. Quyết định này dựa trên những lo ngại rằng nó hạn chế quá mức quyền tự do ngôn luận.

Phán quyết được đưa ra nhằm đáp lại đơn khiếu nại của các nhà hoạt động Triều Tiên đào tị sang miền Nam. Những người này bao gồm ông Park Sang-hak, người thường xuyên trở thành mục tiêu trút giận của chính phủ Triều Tiên vì chiến dịch phát truyền đơn kéo dài nhiều năm qua biên giới bằng những quả bóng bay khổng lồ.

Ông Park và những người đào tị khác từ miền Bắc trong nhiều năm đã sử dụng những quả bóng bay chứa đầy khí heli khổng lồ để thả truyền đơn chỉ trích sự lãnh đạo của nhà lãnh đạo Triều Tiên, Kim Jong Un, tham vọng vũ khí hạt nhân của ông và hồ sơ nhân quyền ảm đạm của Bình Nhưỡng. Các tờ rơi thường được kèm theo những tờ đô la Mỹ và những chiếc USB chứa thông tin về tin tức thế giới.

Triều Tiên cực kỳ nhạy cảm trước bất kỳ nỗ lực nào từ bên ngoài nhằm làm suy yếu sự lãnh đạo độc tài của ông Kim khi ông duy trì sự kiểm soát chặt chẽ đối với 26 triệu người dân đất nước đồng thời hạn chế nghiêm ngặt việc họ tiếp cận tin tức nước ngoài.

Đạo luật cấm do chính phủ tự do trước đây ở Seoul soạn thảo nhằm theo đuổi sự giao tiếp liên Triều, được thông qua sáu tháng sau khi Triều Tiên bày tỏ phẫn nộ về việc rải truyền đơn bằng cách cho nổ tung văn phòng liên lạc liên Triều ở thị trấn biên giới Kaesong của Triều Tiên vào tháng 6 năm 2020.

Căng thẳng giữa hai miền Triều Tiên đang ở mức cao nhất trong những năm qua khi tốc độ các cuộc thử vũ khí của ông Kim cũng như các cuộc tập trận quân sự kết hợp của Hàn Quốc với Mỹ ngày càng gia tăng theo chu kỳ ăn miếng trả miếng.

Trong phát biểu được cho là của một nhà bình luận chính trị, KCNA cảnh báo rằng Triều Tiên sẽ xem việc rải truyền đơn là “chiến tranh tâm lý cấp cao” và thậm chí là “tấn công phủ đầu được tiến hành trước khi bắt đầu chiến tranh”.

“Trong tình hình hiện nay, một tia lửa có thể dẫn đến cháy nổ, không có gì đảm bảo rằng các cuộc xung đột quân sự như ở châu Âu và Trung Đông sẽ không nổ ra trên bán đảo Triều Tiên”, hãng thông tấn trung ương Triều Tiên (KCNA) cho biết, dường như đề cập đến cuộc chiến của Nga với Ukraine và bạo lực ở Israel và Gaza.

Cơ quan này dọa rằng các chiến dịch phát tờ rơi trong tương lai có thể gây ra phản ứng chưa từng có từ quân đội Triều Tiên, lực lượng sẵn sàng “đổ một loạt đạn pháo” về phía các địa điểm phát tờ rơi, cũng như “bức tường thành khu vực của những con rối Hàn Quốc.”

Mặc dù Triều Tiên thường đưa ra những lời đe dọa kỳ quái nhưng không được thực hiện, nhưng những luận điệu đó vẫn phản ánh sự thù địch giữa hai miền Triều Tiên trong bối cảnh ngoại giao bị đóng băng kéo dài.

Tuyên bố này được đưa ra vài giờ trước khi Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken đến Seoul để hội đàm với các đồng minh về mối đe dọa ngày càng tăng do chương trình hạt nhân quân sự của Triều Tiên và sự liên kết ngày càng tăng của Bình Nhưỡng với Nga.

Các quan chức Mỹ và Hàn Quốc cho biết Triều Tiên đã cung cấp đạn pháo và các loại đạn dược khác cho Nga trong những tháng gần đây để thúc đẩy các nỗ lực chiến tranh ở Ukraine và họ nghi ngờ rằng ông Kim có thể đang tìm kiếm các công nghệ của Nga và sự hỗ trợ khác để đổi lấy việc nâng cấp quân đội của mình. Cả Bình Nhưỡng và Moscow đều phủ nhận cáo buộc rằng Triều Tiên đã cung cấp đạn dược cho Nga.

Trong một bài viết riêng, hãng thông tấn trung ương Triều Tiên (KCNA) lên án chuyến thăm Hàn Quốc đã được lên kế hoạch của ông Blinken và Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin, người sẽ tới Seoul vào tuần sau, mô tả họ là “những kẻ gây chiến” mang “đám mây chiến tranh mới” đến châu Á.

Ông Blinken đã có mặt tại Tokyo hôm 7/11 để tham gia ngày thứ nhì và cũng là ngày cuối cùng của cuộc hội đàm Ngoại trưởng Nhóm 7 nước, nơi các nhà ngoại giao cấp cao “lên án mạnh mẽ” các vụ thử phi đạn đạn đạo của Triều Tiên cũng như cáo buộc nước này chuyển giao vũ khí cho Nga. Theo Bộ Ngoại giao Nhật Bản, hành động này vi phạm các nghị quyết của Hội đồng Bảo an Liên hiệp quốc chống lại Triều Tiên.

Vào năm 2022, Triều Tiên đổ lỗi cho sự bùng phát dịch COVID tại Triều Tiên là do khinh khí cầu bay từ Hàn Quốc - một tuyên bố rất đáng nghi ngờ dường như là một nỗ lực nhằm buộc đối thủ của họ phải chịu trách nhiệm trong bối cảnh căng thẳng ngày càng gia tăng về chương trình vũ khí hạt nhân của nước này.

Triều Tiên cũng từng bắn các khinh khí cầu tuyên truyền bay về phía lãnh thổ của họ vào năm 2014. Hàn Quốc sau đó bắn trả nhưng không có thương vong.

Trong lần phóng mới nhất vào ngày 20/9, ông Park cho biết ông đã thả 20 quả bóng bay mang theo 200.000 tờ rơi và 1.000 chiếc USB từ đảo biên giới Ganghwa của Hàn Quốc.
*************