***********

Biển Đông: Biden nói Mỹ sẽ bảo vệ Philippines nếu Trung Quốc tấn công

3–4 minutes

Căng thẳng gia tăng ở Biển Đông dẫn đến va chạm tàu thuyền

Tổng thống Mỹ Joe Biden đã cảnh báo Trung Quốc rằng Mỹ sẽ bảo vệ Philippines trong trường hợp có bất kỳ cuộc tấn công nào ở vùng Biển Đông đang tranh chấp.

Bình luận này được đưa ra vài ngày sau hai vụ va chạm giữa tàu Philippines và Trung Quốc ở vùng biển tranh chấp.

Ông Biden nhắc lại cam kết phòng thủ “sắt thép” của mình với Philippines.

Manila đã phản đối các tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc đối với vùng biển này, cắt dây phao nổi và mời giới truyền thông quay lại cái mà họ gọi là những động thái nguy hiểm của Bắc Kinh trên biển.

Tuyên bố của ông Biden về Biển Đông hôm thứ Tư là tuyên bố mạnh mẽ nhất của ông kể từ khi căng thẳng giữa Bắc Kinh và Manila nóng lên trong những tháng gần đây.

Ông nói: “Tôi muốn nói rõ - tôi muốn nói thật rõ ràng: Cam kết quốc phòng của Hoa Kỳ với Philippines là sắt thép. Cam kết quốc phòng của Hoa Kỳ với Philippines là sắt thép”.

Được ký vào năm 1951, Hiệp ước phòng thủ chung ràng buộc Mỹ và Philippines, thuộc địa cũ của nước này, bảo vệ lẫn nhau trong trường hợp xảy ra một cuộc tấn công vũ trang.

“Bất kỳ cuộc tấn công nào nhằm vào máy bay, tàu hoặc lực lượng vũ trang của Philippines sẽ khởi động Hiệp ước phòng thủ chung của chúng tôi với Philippines”, ông nói thêm trong bài phát biểu tại Nhà Trắng hôm thứ Tư, khi ông chào đón Thủ tướng Úc Anthony Albanese.

Hôm Chủ nhật, Philippines cho biết “hành động nguy hiểm” của Trung Quốc đã dẫn đến vụ va chạm giữa tàu cảnh sát biển Trung Quốc và tàu tiếp tế của Philippines trong khu vực nằm trong Vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) của Philippines.

Trong một vụ việc khác, Manila cho biết một tàu dân quân Trung Quốc đã “đụng trúng” một tàu cảnh sát biển Philippines.

Các tàu của Philippines đang trên đường tới một tàu chiến hải quân đang đổ nát mà Manila đã neo đậu ở Bãi Cỏ Mây để củng cố tuyên bố chủ quyền của mình.

Bộ trưởng Quốc phòng Philippines, Gilberto Teodoro Jr, cho biết các tàu Trung Quốc "cố ý đụng trúng" các tàu Philippines và cáo buộc Trung Quốc "bóp méo câu chuyện để phù hợp cho mục đích riêng của mình".

Ông Biden lặp lại những tuyên bố này, nói rằng các tàu Trung Quốc đã “hành động nguy hiểm và bất hợp pháp” khi xảy ra va chạm.

Ông Biden nhắc lại cam kết phòng thủ “sắt thép” với Philippines

Philippines là đồng minh chiến lược quan trọng của Mỹ vì nước này giáp ranh với hai điểm nóng tiềm tàng ở Thái Bình Dương là Biển Đông và Đài Loan.

Kể từ khi Tổng thống Ferdinand Marcos Jr nhậm chức vào tháng 6/2022 và khôi phục liên minh giữa Philippines với Mỹ, chính quyền Philippines đã trở nên hung hăng hơn trong việc phản đối các hành động của Trung Quốc ở Biển Đông.

Chính sách đối ngoại của ông Marcos là sự đảo ngược quan điểm thân Trung Quốc của người tiền nhiệm Rodrigo Duterte, người bị chỉ trích vì chưa làm đủ để đối chọi lại hành động gây hấn của Bắc Kinh ở Biển Đông.

Duterte từ chối viện dẫn chiến thắng pháp lý của Manila trước Trung Quốc tại tòa án quốc tế, kết luận của tòa cho rằng những tuyên bố chủ quyền rộng lớn của Bắc Kinh đối với gần như toàn bộ Biển Đông là vô căn cứ.

**************

Lần đầu tiên quân đội Israel dùng xe bọc thép đột kích vào dải Gaza

Thùy Dương

Quân đội Israel trong đêm qua rạng sáng nay, 26/10/2023, đã đột kích vào miền bắc dải Gaza. Theo Reuters, lực lượng Israel đã tấn công vào nhiều mục tiêu của lực lượng Hamas ở khu vực này. Tuy nhiên, đây chưa phải là chiến dịch tấn công trên bộ, mà chỉ là cuộc tập kích chuẩn bị cho chiến dịch quy mô lớn nhằm tiêu diệt Hamas ở dải Gaza.

Đăng ngày: 26/10/2023 - 11:34

2 phút

Xe bọc thép của Israel xâm nhập vào một địa điểm được cho là ở miền bắc dải Gaza. Ảnh được công bố ngày 26/10/2023. © Israel Defense Forces / Reuters

Từ Jérusalem, thông tín viên Michel Paul cho biết thêm chi tiết:

« Đây chưa phải là một cuộc tấn công trên bộ như các lãnh đạo chính trị và quân sự Israel đã hứa, nhưng vào rạng sáng ngày thứ 20 của cuộc xung đột này, quân đội Israel đã đột kích vào miền bắc dải Gaza. Đây là một chiến dịch có mục tiêu hạn chế, theo phát ngôn viên quân đội Israel. Nhiều xe bọc thép đã tiến vào dải đất của người Palestine để chuẩn bị cho một cuộc tấn công trên bộ quy mô lớn hơn.

Các xe tăng đã phá hủy nhiều cơ sở hạ tầng của tổ chức Hamas, các địa điểm bố trí súng cối của lực lượng này và chuẩn bị địa bàn cho chiến dịch. Thông cáo của quân đội Israel cho biết thêm là sau cuộc đột kích, các toán quân đã rời khu vực nói trên và rút về bên này biên giới.

Đây là cuộc đột kích thứ hai được quân đội Israel thông báo kể từ đầu chiến tranh, nhưng là cuộc đột kích đầu tiên với xe bọc thép. Tối thứ Tư (25/10), thủ tướng Israel Benyamin Netanyahu đã thừa nhận là cuộc tấn công trên bộ bị chậm trễ do đang có những cân nhắc không thể công bố với người dân Israel. Theo giải thích sáng nay của một số nhà bình luận, đó không chỉ do vấn đề con tin, mà còn là do Mỹ yêu cầu hoãn đợt tấn công để triển khai một hệ thống phòng thủ tên lửa trong khu vực ».

Theo AFP, tối hôm qua, quân đội Israel thông báo đã bắn chặn được một tên lửa địa đối không phóng đi từ Liban nhắm vào một drone quân sự của Israel. Để đáp trả, lực lượng phòng không Israel đã điều máy bay oanh kích vị trí phóng tên lửa trên lãnh thổ Liban.

***********

Nga phóng tên lửa đạn đạo để tập luyện "tấn công hạt nhân ồ ạt"

Thùy Dương

Nga lại làm dấy lên mối đe dọa về hạt nhân. Matxcơva thông báo tổng thống Vladimir Putin hôm qua, 25/10/2023, đã giám sát các vụ phóng thử tên lửa đạn đạo nhằm tập luyện cho quân đội Nga tấn công hạt nhân ồ ạt đáp trả kẻ thù. Thông báo được đưa ra trong bối cảnh sáng hôm qua, Thượng Viện Nga thông qua luật hủy bỏ việc phê chuẩn Hiệp ước cấm thử vũ khí hạt nhân (CTBT), hiệp ước mà Mỹ chưa phê chuẩn.

Đăng ngày: 26/10/2023 - 12:35

2 phút

Phóng thử tên lửa liên lục địa Yars tại Plesetsk, tây bắc Nga. Ảnh do bộ Quốc Phòng Nga công bố ngày 26/10/2023. AP

Từ Matxcơva, thông tín viên Anissa El Jabri bài tường trình:

« Tên lửa được phóng đi : Ánh sáng màu cam lóe lên và sau đó là tiếng nổ và khói bao trùm màn hình. Những hình ảnh về vụ phóng tên lửa liên lục địa Yars từ sân bay vũ trụ Plessetsk ở miền bắc Nga đã mở đầu bản tin thời sự tối ở Nga. Kênh 1 bình luận : « Tên lửa của chúng ta sẽ không cho bất cứ kẻ thù nào có cơ hội ». Điện Kremlin cũng đã công bố những hình ảnh bộ trưởng Quốc Phòng Serguei Shoigu báo cáo về vụ phóng tên lửa với tổng thống Vladimir Putin, đang ngồi bên bàn làm việc, vây quanh là các màn hình.

Bộ trưởng Quốc Phòng Serguei Shoigu nói : « Thưa đồng chí tổng tư lệnh tối cao, theo đúng kế hoạch tập huấn của các lực lượng vũ trang Liên bang Nga, việc thao dượt chỉ huy và kiểm soát các lực lượng vũ trang được đặt dưới sự chỉ đạo của đồng chí. Đây là một cuộc tập luyện phóng tên lửa để tấn công hạt nhân quy mô lớn do các lực lượng tấn công chiến lược thực hiện để đáp trả một vụ tấn công nguyên tử của kẻ thù ».

Matxcơva thông báo về các cuộc thao dượt này một cách rầm rộ hơn hồi mùa hè năm ngoái khi quân đội Nga triển khai vũ khí hạt nhân chiến thuật ở Belarus. Bước tiếp theo cũng đã được biết đến. Nga cũng hủy bỏ cam kết không thử nghiệm bom nguyên tử. Liệu Nga có đang chuẩn bị tiến hành trở lại các vụ thử hạt nhân hay không ? Như thường lệ, ông Putin để ngỏ khả năng này. Hồi đầu tháng, tổng thống Nga từng tuyên bố : « Tôi chưa sẵn sàng nói liệu chúng ta có thực sự cần tiến hành các vụ thử nghiệm hay không ».

Cũng trong ngày hôm qua 25/10, theo Reuters, bộ Ngoại Giao Nga tuyên bố chỉ đối thoại với Mỹ về vũ khí hạt nhân một khi Washington ngưng thái độ "thù địch" với Matxcơva.

*********

(Anadolu Agency) - Hải quân 5 nước do Mỹ dẫn đầu tập trận chung ở Biển Đông. Tàu chiến của Mỹ, Úc, Canada, Nhật Bản và New Zealand đã mở cuộc tập trận chung mang tên "Noble Caribou" ở Biển Đông vào ngày 24/10/2023. Đây là cuộc tập trận nhằm mục đích nâng cao kỹ năng chiến thuật và tăng cường hợp tác với hải quân các nước tham gia ở Biển Đông. Theo tư lệnh Hải Quân Nhật Bản, Togawa Hisado, cuộc tập trận đa phương nhằm mục tiêu “nâng cao năng lực chiến thuật và tăng cường hợp tác với hải quân các nước tham gia, cũng như thể hiện ý chí và khả năng mạnh mẽ trong chiến đấu, tạo ra môi trường an ninh, không chấp nhận những thay đổi đơn phương về hiện trạng bằng vũ lực".

(AFP) - Đài Loan : Một cựu đại tá bị kết án 20 tù vì làm gián điệp cho Bắc Kinh. Bị cáo họ Liu đã bị một tòa án ở Cao Hùng (miền nam) kết án hôm 25/10/2023 vì vi phạm luật an ninh quốc gia khi “thành lập một tổ chức” phục vụ Trung Quốc, cung cấp cho Bắc Kinh nhiều thông tin mật. Theo truyền thông Đài Loan, ông Liu được Bắc Kinh tuyển mộ vào năm 2013. Trong suốt 8 năm, viên đại tá nghỉ hưu này đã chiêu mộ ít nhất 6 sĩ quan tại ngũ trong Không Quân và Hải Quân Đài Loan để hoạt động cho Trung Quốc. Ông Liu bị điều tra vào tháng 01/2023.

(Aljazeera) - Trung Quốc mạnh mẽ chỉ trích Mỹ là « kẻ gây rối lớn nhất cho hòa bình và sự ổn định » trên thế giới. Đó là lời đáp trả của Bắc Kinh ngày hôm nay, 25/10/2023, về bản báo cáo do Lầu Năm Góc công bố hôm 20/10. Theo Washington, năng lực hạt nhân của Trung Quốc đã được mở rộng một cách nhanh chóng. Cảnh báo trước đó cho biết Bắc Kinh dự trù tăng gấp bốn lần số đầu đạn hạt nhân hiện có lên mức 1.500 đầu đạn vào năm 2035.

(AFP) - Trung Quốc thông báo thiết lập quan hệ « đối tác chiến lược » với Columbia. Thông báo được đưa ra hôm qua, 24/10/2023, trong khuôn khổ chuyến thăm Trung Quốc cấp Nhà nước của tổng thống Columbia Gustavo Petro. Tổng thống Columbia đầu tuần cho biết ông mong muốn « đa dạng hóa và thúc đẩy xuất khẩu Columbia sang Trung Quốc ».

(Europa.eu/VOV) - Ủy Ban Châu Âu tổ chức Diễn đàn Global Gateway 2023. Phó thủ tướng Trần Hồng Hà dẫn đầu phái đoàn Việt Nam tham dự hai ngày họp 25-26/10/2023 tại Bruxelles, Bỉ. Bộ Tài Chính Việt Nam dự kiến sẽ ký một thỏa thuận hợp tác với Ngân hàng Đầu tư châu Âu (BEI), đánh dấu một bước cụ thể trong việc triển khai hợp tác đối tác chuyển đổi năng lượng công bằng (JETP) cho Việt Nam. Global Gatewa là chiến lược mới của Liên Âu nhằm triển khai nhiều dự án phát triển bền vững (kỹ thuật số, năng lượng, giao thông…) trên khắp thế giới, huy động đến 300 tỉ euro đầu tư từ năm 2021-2027.

(RFI) - Ba Lan vẫn tìm đường lập chính phủ mới. Từ ngày 24/10/2023, các chính đảng Ba Lan lần lượt được tổng thống Andrzei Duda tiếp để tìm ra thỏa thuận thành lập chính phủ mới sau cuộc bầu cử Quốc Hội cách đây 10 ngày. Liên minh ba đảng đối lập tự do (dành tổng cộng 248 ghế) đã đề cử ông Donald Tusk cho chức vụ thủ tướng. Tuy nhiên, ông Donald Tusk phải thuyết phục được tổng thống Duda thuộc đảng Công Lý và Pháp Luật (Pis) trong khi ông Duda từng tuyên bố sẽ phê chuẩn ứng viên của đảng về đầu trong cuộc bầu cử vào chức thủ tướng. Nếu tính riêng lẻ, đảng Công Lý và Pháp Luật (Pis) dành được nhiều phiếu nhất (190/460) nhưng không hội đủ đa số để thành lập chính phủ.

(AFP) - Mỹ : 40 bang kiện tập đoàn Meta. Hiện nằm trong tầm ngắm của Tư pháp Mỹ, từ ngày 24/10/2023, tập đoàn sở hữu các mạng xã hội Facebook và Instagram bị thêm 40 bang (cả Cộng Hòa và Dân Chủ) khởi kiện vì đã “che giấu cách mà những nền tảng này khai thác và điều khiển những người tiêu dùng dễ bị tác động nhất” và “coi thường những tổn hại lớn” cho “sức khỏe tinh thần và thể chất của giới trẻ” Hoa Kỳ. Đây là kết quả hai năm điều tra của chính quyền về những phương pháp “gây nghiện” của hai nền tảng này.

(AFP) - Liên Hiệp Quốc : 114 triệu người bị buộc di tản. Cơ quan Người Tị nạn Liên Hiệp Quốc (UNHCR) trong thông cáo hôm nay, 25/10/2023, cho biết hiện trên thế giới có hơn 114 triệu người buộc phải di tản. Chiến tranh, bị truy bức, bạo lực và vi phạm nhân quyền là những nguyên nhân chính dẫn đến con số cao kỷ lục này.

(RFI) - Bão Otis “cực kỳ nguy hiểm” đổ bộ vào khu nghỉ mát Acapulco tại Mêhicô. Trận bão với cường độ được tăng lên mức 5 “cực kỳ nguy hiểm” đãđổ bộ vào khu vực gần khu nghỉ dưỡng ven biển nổi tiếng Acapulco của Mêhicô vào đêm 24, rạng ngày 25/10/2023. Theo Trung Tâm Bão Quốc Gia Hoa Kỳ NHC, “hình ảnh vệ tinh cho thấy Otis đổ bộ gần Acapulco vào khoảng 6:25 GMT”, với sức gió có thể lên tới 270 km/giờ.

Nhân chuyến công du Israel và vùng Cận Đông, tổng thống Pháp Emmanuel Macron hôm 24/10/2023 đã đề xuất việc thành lập một liên minh quốc tế chống Hamas, tương tự như liên minh chống Tổ Chức Nhà Nước Hồi Giáo Daech tại Irak và Syria trước đây. Sáng kiến của tổng thống Pháp tuy nhiên đã bị giới chuyên gia đánh giá là không thể thực hiện được.

Đăng ngày: 25/10/2023 - 16:22

4 phút

Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu (P) và tổng thống Pháp Emmanuel Macron họp báo chung tại Jerusalem, ngày 24/10/2023. AP - Christophe Ena

Hai tuần lễ sau cuộc tấn công dã man chưa từng thấy của lực lượng Hồi Giáo Palestine Hamas vào Israel, tổng thống Pháp Emmanuel Macron đã đích thân đến Israel để bày tỏ lời chia buồn và bày tỏ tình đoàn kết với người dân và chính quyền Israel. Bên cạnh những thông điệp ủng hộ Israel, một sáng kiến của tổng thống Pháp đã làm dấy lên một số câu hỏi về tính khả thi : Đó là sáng kiến “xây dựng một liên minh khu vực và quốc tế” để “chiến đấu” chống lại tổ chức Hamas được thành lập ở Gaza, vốn bị liệt vào diện tổ chức khủng bố.

Theo nhật báo Pháp Le Figaro, đề xuất của ông Macron còn rất mơ hồ, và đã được đưa ra nhằm hưởng ứng sự so sánh của thủ tướng Israel Benyamin Netanyahou đánh đồng Hamas với tổ chức khủng bố Daech. Đề xuất này sau đó đã được bổ sung bằng một thông cáo báo chí ngay trong ngày của Điện Élysée, giải thích rằng đó là sáng kiến “lấy cảm hứng từ kinh nghiệm của Liên Minh Quốc Tế chống Daech và xem xét những khía cạnh có thể được áp dụng để chống lại Hamas”.

Tuy nhiên, theo nhận định của Le Figaro, nếu liên minh quốc tế trước đây đã cho phép tiêu diệt được tổ chức khủng bố Nhà Nước Hồi Giáo ở Irak và Syria, thì kiểu liên minh này có vẻ ít phù hợp hơn trong trường hợp của Hamas.

Theo ông Adel Bakawan, giám đốc Trung Tâm Nghiên Cứu Pháp về Irak đồng thời làm việc tại Viện Quan Hệ Quốc tế Pháp IFRI, Daech và Hamas là hai trường hợp hoàn toàn khác nhau. Liên minh quốc tế chống Daech ở Irak và Syria ra đời vào tháng 8 năm 2014, trong bối cảnh các lực lượng của Tổ Chức Nhà Nước Hồi Giáo tiến vào Erbil, một bước tiến “bị một bộ phận lớn của cộng đồng quốc tế, đặc biệt là Hoa Kỳ và Pháp, coi là lằn ranh đỏ vì lợi ích chiến lược của họ trong khu vực khi đó đã bị đe dọa”.

Liên minh chống Daech đã quy tụ được đến 80 quốc gia và tổ chức quốc tế, trong đó có rất nhiều quốc gia Ả Rập và Hồi Giáo, từ Ả Rập Xê Út, Jordanie… cho đến Qatar, Thổ Nhĩ Kỳ…

Còn trong trường hợp Hamas, tình hình hoàn toàn khác. Theo chuyên gia Bakawan, dù vẫn kiên quyết chiến đấu chống lại Daesh, “tất cả các quốc gia Trung Đông, bao gồm cả Thổ Nhĩ Kỳ, đều phản đối cuộc chiến giữa Israel và Hamas”. Kể từ khi xung đột bùng nổ, các cuộc biểu tình rầm rộ ủng hộ người Palestine đã diễn ra ở Irak, Jordanie, Maroc, Algerie, Thổ Nhĩ Kỳ, Tunisie và thậm chí ở cả Liban.

Một điểm khác biệt lớn nữa là Cộng Hòa Hồi Giáo Iran, một đồng minh không chính thức của liên minh chống Daech, lại là quốc gia trực tiếp hậu thuẫn cho Hamas. Trên hiện trường, nước này đã huy động nhiều lực lượng dân quân ở Syria, Yemen, Liban và Irak để chống lại Israel.

Đề xuất của tổng thống Pháp Macron còn có khả năng bị cư dân Hồi Giáo Ả Rập ở Trung Đông và Châu Âu tẩy chay vì đối với họ, Hamas là một phong trào dân tộc chứ không phải là một phong trào quốc tế. Theo họ, Hamas đã giành chiến thắng (năm 2006) trong cuộc bầu cử dân chủ duy nhất từng được tổ chức ở Palestine, nhưng phương Tây lại từ chối công nhận kết quả dân chủ đó và không thảo luận với Hamas.

Về tình hình hiện nay, các hành vi tàn bạo khủng bố của Hamas là kết quả của việc phong tỏa lãnh thổ Gaza trong hơn 10 năm, những vụ máy bay Israel ném bom bừa bãi vào Gaza là tội ác chiến tranh không kém phần nghiêm trọng so với những gì Hamas gây ra.

Dẫu sao thì bản thân tổng thống Pháp đã trải nghiệm phản ứng kể trên của cư dân Ả Rập Hồi Giáo. Đến thăm Ramallah, thủ phủ vùng Cisjordanie của người Palestine chiều hôm qua, sau khi đưa ra đề xuất về một “liên minh chống Hamas”, tổng thống Pháp đã bị nhiều người diễu hành phản đối.

***********

Quan hệ giữa Canada và Trung Quốc ngày càng thêm căng thẳng. Thứ Hai, 23/10/2023, chính quyền Ottawa khẳng định đã phát hiện một chiến dịch « xuyên tạc » trên quy mô lớn của Trung Quốc trên mạng, với nhiều hình ảnh video, bôi nhọ khoảng 50 nghị sĩ và cả thủ tướng chính phủ. Mục tiêu là tác động đến chiến dịch vận động tranh cử đang diễn ra.

Đăng ngày: 25/10/2023 - 13:29

2 phút

Thủ tướng Canada Justin Trudeau tại Quốc Hội, Ottawa, Ontario, ngày 24/10/2023. AP - Justin Tang

Từ Ottawa, thông tín viên đài RFI, Pascale Guericolas giải thích :

« Theo thuật ngữ tin học, điều đó được gọi là gởi thư rác. Nói một cách khác, một mạng lưới máy tính "ma/âm binh" gửi dồn dập các bình luận vào hàng ngàn tài khoản các mạng xã hội, kèm theo là nhiều đoạn vidéo được dàn dựng.

Đối tượng tấn công là hàng chục các nghị sĩ của đảng cầm quyền hay phe đối lập tại Canada. Họ nhìn thấy những câu phát biểu kiểu chứa nhiều lỗi tiếng Pháp hay tiếng Anh xuất hiện trên các tài khoản Facebook hay X của họ. Những câu công kích đạo đức các nghị sĩ, hay thậm chí cáo buộc họ phạm các tội hình sự.

Một blogger Trung Quốc, sống tại Canada, hay chỉ trích đảng Cộng Sản Trung Quốc, cũng là một nạn nhân của chiến dịch bóp méo thông tin. Chẳng hạn, trên các đoạn video, được trí tuệ nhân tạo dàn dựng, người này tố cáo thủ tướng Trudeau là khiêu dâm.

Tuy nhiên, chiến dịch này, nhằm hủy hoại uy tín của các nghị sĩ, đã kết thúc vào đầu tháng Chín. Đúng vào lúc chính phủ bổ nhiệm một thẩm phán, để làm sáng tỏ về sự can dự của Trung Quốc trong tiến trình bầu cử của Canada. »

Trong bối cảnh này, hôm qua, 24/10/2023, một ủy ban phụ trách tiếp cận thông tin và đạo đức của Quốc hội Canada lại hối thúc chính phủ của thủ tướng Trudeau thành lập cơ quan « quản lý tác nhân ngoại quốc » nhằm kềm hãm các hành động can thiệp nhắm vào các thể chế dân chủ của Canada.

Hoa Kỳ đang cố gắng kiềm chế một số sự phẫn nộ đã làm bùng phát căng thẳng và gây ra các cuộc biểu tình trên khắp thế giới sau vụ nổ tuần trước tại Bệnh viện Ahli Arab ở Gaza.

Phần lớn sự tức giận tập trung vào Israel. Nhiều người biểu tình đi theo sự lãnh đạo của nhóm hiếu chiến Hamas người Palestine, nhóm cáo buộc Israel thực hiện một cuộc không kích, gọi vụ việc là một “vụ thảm sát diệt chủng”.

Nhưng Hoa Kỳ không đồng ý, chia sẻ công khai những đánh giá tình báo ban đầu của mình đồng thời chia sẻ những phát hiện chi tiết hơn với các chính phủ quan trọng.

“Chúng tôi đã chia sẻ phân tích với nhiều đối tác trên khắp thế giới”, một quan chức tình báo cấp cao của Mỹ nói với các phóng viên vào cuối ngày 24/10, với điều kiện giấu tên vì tính chất nhạy cảm của vụ việc.

Quan chức này nói thêm: “Cho đến nay, những gì chúng tôi có thể cung cấp là đã khá hùng hồn”.

Tại thời điểm này, vẫn chưa rõ mức độ ảnh hưởng của việc chia sẻ thông tin tình báo sẽ ra sao.

Jordan và Ai Cập tuần trước đã hủy hội nghị thượng đỉnh với Tổng thống Mỹ Joe Biden ở Amman, đổ lỗi cho Israel về vụ nổ. Và vụ nổ tiếp tục được nhắc đến một cách nổi bật tại các cuộc biểu tình ủng hộ người Palestine trên khắp thế giới.

Một quan chức cấp cao cho biết: “Một trong những điều mà các nhà ngoại giao của chúng tôi đã yêu cầu… là cộng đồng tình báo làm nhiều hơn để trình bày suy nghĩ của chúng tôi”.

Và không chỉ có các nhà ngoại giao Mỹ.

Một quan chức cấp cao thứ hai của Mỹ nói với VOA: “Đã có sự quan tâm sâu sắc đến vụ nổ bệnh viện và các thông tin mâu thuẫn nhau về những gì đã xảy ra”. “Chính phủ Hoa Kỳ đã nỗ lực để có thể chia sẻ nhiều thông tin nhất có thể vì lợi ích của sự minh bạch.”

Chiến thuật giải mật và chia sẻ loại thông tin tình báo nhạy cảm này ngày càng trở thành một phần trong chiến lược của Hoa Kỳ.

Các quan chức Hoa Kỳ đã sử dụng nó một cách đáng chú ý nhất trong giai đoạn sắp diễn ra cuộc xâm lược của Nga vào Ukraine hồi tháng 2 năm 2022.

Tuy nhiên, kể từ đó, Mỹ đã sử dụng cái mà Tòa Bạch Ốc gọi là “giảm mức chiến lược” để chống lại những tuyên bố của Trung Quốc về một khinh khí cầu do thám đã đi qua phần lớn nước Mỹ và xoa dịu một cuộc khủng hoảng tiềm ẩn ở Mali.

Và trong trường hợp vụ nổ tuần trước tại Bệnh viện Ahli Arab, các quan chức tình báo Mỹ tin rằng có bằng chứng thuyết phục để minh oan cho Israel.

Dựa trên thông tin được chọn lọc từ nhiều nguồn khác nhau, bao gồm hình ảnh vệ tinh, dữ liệu về hoạt động phi đạn và thông tin liên lạc bị chặn, cũng như video và hình ảnh được công bố rộng rãi, các quan chức tình báo Mỹ đã kết luận với “độ tin cậy cao” rằng Israel không phải là bên gây ra vụ nổ bệnh viện.

Một quan chức tình báo Mỹ thứ hai, giống như các quan chức khác, cho biết: “Có hai lý do chính”.

“Đầu tiên là những gì chúng tôi thấy khi xem xét hiệu ứng vụ nổ”, quan chức này nói. “Thiệt hại tại bệnh viện phù hợp với những gì chúng ta mong đợi sẽ thấy từ một rốc-két, nó không tương thích với các miệng hố lớn hơn và hiệu ứng vụ nổ rộng hơn mà chúng ta sẽ thấy nếu được gây ra từ một loại bom đạn thả xuống hay một quả đạn pháo.”

Quan chức này tiếp tục: “Đầu đạn bị nổ chỉ gây thiệt hại nhẹ về cấu trúc của bệnh viện”. “Không có thiệt hại rõ ràng nào đối với tòa nhà bệnh viện chính, không tạo ra hố lớn, chỉ có hư hại nhẹ trên mái của hai công trình gần tòa nhà bệnh viện chính. Và cả hai đều vẫn còn nguyên vẹn.”

Theo quan chức này, lý do thứ hai khiến nhiều người tin tưởng rằng Israel không liên quan là từ các video ghi lại vụ phóng và vụ nổ từ bốn góc độ khác nhau.

Dựa trên hai trong số các video, tình báo Mỹ xác định rốc-két được phóng từ bên trong Dải Gaza, di chuyển theo hướng đông bắc.

Sau đó, khoảng 10 giây sau khi rốc-két bay, động cơ bắt đầu trục trặc và không ổn định.

Quan chức này cho biết: “Chúng tôi có thể biết điều đó một phần dựa trên cường độ dao động của khói rốc-két”.

Năm giây sau, các đoạn video cho thấy một tia sáng – “đánh giá của chúng tôi là động cơ rốc-két bị hỏng”, quan chức này cho biết, và năm giây sau đó, một vật thể rơi xuống đất, sau đó một vài giây sau gây ra một vụ nổ lớn.

Quan chức này nói: “Kết luận của chúng tôi là có thể đã xảy ra một trục trặc động cơ nghiêm trọng khiến động cơ và đầu đạn bị tách rời”. “Đầu đạn rơi xuống khu bệnh viện.”

Bộ Y tế Gaza cho biết vụ nổ đã giết chết khoảng 500 người. Nhưng các quan chức Mỹ nói với đài VOA tuần trước rằng họ đánh giá số người chết có thể từ 100 đến 300 nhưng nhiều phần là ở mức 100 hơn là 300.

Các quan chức vào cuối ngày 24/10 cho biết việc có được con số chính xác hơn có thể sẽ khó khăn và gây nghi ngờ về khả năng của chính quyền Hamas trong việc theo dõi thương vong vì bản thân họ “đang gặp khó khăn để hoạt động vào thời điểm này”.

Các quan chức tình báo Hoa Kỳ cũng bác bỏ một số giả thuyết, phổ biến trên mạng xã hội, tìm cách đổ lỗi cho Israel về việc rốc-két của người Palestine rơi ở Gaza, bao gồm cả tuyên bố rằng rốc-két đã bị hệ thống phòng thủ Vòm Sắt của Israel bắn hạ.

Quan chức tình báo Mỹ cho biết: “Chúng tôi hiểu rằng Vòm Sắt sẽ không đánh chặn được một rốc-két đang cháy”. “Các SOP [quy trình vận hành tiêu chuẩn] của họ là họ sẽ phải tính toán xem nó có thể đi đâu. Và cho đến khi rốc-két đó đốt hết nhiên liệu đẩy, sẽ không rõ chính xác nó sẽ đi được bao xa.”

Và các quan chức ủng hộ tuyên bố của Israel rằng tỷ lệ thất bại của rốc-két Hamas là cao. Israel trong những ngày gần đây cho biết chỉ riêng trong ngày 21/10, cứ 5 quả rốc-két của Hamas thì có tới 1 quả bị hỏng, bắn trúng Gaza thay vì các mục tiêu ở Israel.

Một lĩnh vực mà tình báo Mỹ vẫn đang cố gắng làm rõ là ai là thủ phạm đã bắn quả rốc- két tấn công Bệnh viện Ahli Arab.

Đánh giá hiện tại của Hoa Kỳ chỉ ra rằng Thánh chiến Hồi giáo Palestine, một nhóm chủ chiến khác của Palestine, là thủ phạm có khả năng nhất. Tuy nhiên, các quan chức nói rằng họ “không mấy tin” khả năng này vì nó một phần dựa trên thông tin liên lạc bị phát hiện giữa các chiến binh khác được cho là một phần của Hamas.

Quan chức tình báo Mỹ cho biết: “Chính họ đang suy đoán xem ai là người chịu trách nhiệm”, đồng thời cho biết thêm đoạn ghi âm do tình báo Mỹ kiểm tra khác với đoạn ghi âm do các quan chức Israel lưu hành vào tuần trước, vốn đã bị chỉ trích.

Theo quan chức này, “Có thêm đoạn ghi âm được người Israel chuyển cho chúng tôi đã được xem xét cẩn thận và được xác định là thông tin liên lạc xác thực của các chiến binh Palestine. … Các mẫu ngôn ngữ đã được đánh giá và xác định là xác thực”.

Thánh chiến Hồi giáo Palestine đã phủ nhận việc họ phóng tên rốc-két vào Bệnh viện Ahli Arab.

Nhưng các quan chức Mỹ phản bác rằng, bằng cách sử dụng kỹ thuật định vị địa lý và các dữ liệu khác, họ tin tưởng rốc-két gây ra thiệt hại đã được bắn từ Gaza và đã gặp trục trặc thảm khốc, khiến đầu đạn rơi trúng bệnh viện.

Tuy nhiên, họ nói nếu thông tin mới được đưa ra ánh sáng, họ sẽ xem xét kỹ lưỡng.

Quan chức tình báo cấp cao của Mỹ nói: “Vấn đề này chưa kết thúc với chúng tôi”. “Nếu chúng tôi nhận được thêm thông tin chỉ ra một hướng khác, chúng tôi cũng sẽ báo cáo.”

************

Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden ngày 25/10 nói cuộc khủng hoảng Israel-Gaza nên có “con đường dẫn đến hòa bình” bao gồm các nhà nước độc lập cho người Israel và người Palestine cũng như hội nhập Israel với các nước láng giềng Ả Rập.

Ông Biden mở một cuộc họp báo chung với Thủ tướng Úc Anthony Albanese bằng cách nói rằng sự hỗ trợ của Hoa Kỳ dành cho quốc phòng của Israel là rất chắc chắn, nhưng các bên cần suy nghĩ về con đường phía trước trong khu vực sau khi cuộc khủng hoảng Gaza được giải quyết.

Ông Biden nói: “Người Israel và người Palestine đều xứng đáng được sống cạnh nhau trong sự an toàn, phẩm giá và hòa bình”.

Ông Biden cho biết ông tin rằng một lý do khiến các phần tử hiếu chiến Hamas tấn công miền nam Israel, giết chết 1.400 người vào ngày 7/10, là để ngăn cản việc bình thường hóa quan hệ giữa Israel và Ả Rập Xê-Út.

Bộ Y tế ở Gaza do Hamas cai trị cho biết các cuộc không kích trả đũa của Israel đã giết chết hơn 6.500 người.

Reuters chưa thể kiểm chứng độc lập số liệu thương vong của cả hai bên.

Ông Biden nói ông “không có ý niệm” rằng người Palestine đang nói sự thật về số lượng thương vong. “Tôi chắc chắn rằng những người vô tội đã bị giết và đó là cái giá phải trả cho việc tiến hành một cuộc chiến tranh”.

Ông nói: “Tôi không tin tưởng vào con số” mà người Palestine đang dùng.

Ông Biden nói, một khi cuộc khủng hoảng kết thúc, “cần phải có tầm nhìn về những gì sẽ xảy ra tiếp theo” trong khu vực, một tương lai sẽ bao gồm giải pháp hai nhà nước cho Israel và Palestine.

“Tôi tiếp tục lo lắng về việc những người định cư cực đoan tấn công người Palestine ở Bờ Tây”, ông Biden nói và cáo buộc họ đổ dầu vào lửa. Ông nói: “Họ đang tấn công người Palestine ở những nơi mà họ đáng được đến”.

Úc cung cấp viện trợ

Ông Albanese, trong nhận xét mở đầu, cho biết Úc sẽ viện trợ thêm 15 triệu đô la cho dân thường Gaza.

Trước đó, tại buổi lễ khi đến Tòa Bạch Ốc, ông Albanese nói “... cần có sự lãnh đạo thực sự để tìm kiếm hòa bình, bởi vì bảo vệ những người vô tội không phải là thể hiện sự yếu đuối mà là thước đo sức mạnh.”

Ngày càng có nhiều quốc gia đang thúc đẩy Israel tạm dừng các cuộc tấn công vào Hamas ở Gaza vốn khiến hàng nghìn người Palestine, trong đó có nhiều trẻ em, thiệt mạng. Ông Biden, tự nhận mình là “người theo chủ nghĩa Phục quốc Do Thái”, đã ủng hộ mạnh mẽ Israel sau cuộc tấn công ngày 7/10 của Hamas nhưng cũng lưu ý Israel nên tuân thủ các nguyên tắc dân chủ.

Úc là một đồng minh quan trọng ở Thái Bình Dương và ông Biden đã lên kế hoạch cho chuyến thăm sau khi hủy chuyến đi tới Sydney vào tháng 5 năm nay để ở lại Washington và đàm phán về cuộc khủng hoảng tài trợ của chính phủ.

Hỗ trợ Philippines

Ông Biden dường như đã đưa ra lời cảnh báo cho Trung Quốc sau một loạt các cuộc đối đầu trên biển với Philippines, nói rằng cam kết của Hoa Kỳ đối với việc bảo vệ Manila là sắt thép.

Ông Biden nói thêm rằng Trung Quốc hiện đang gặp những khó khăn bên trong và bên ngoài.

Ông Biden nói đối tác Mỹ-Úc là “một liên minh đánh dấu bằng sức tưởng tượng, sự chân thành và sáng tạo,” trích dẫn mối quan hệ đối tác của họ về Thế chiến Thứ nhất, Thế chiến Thứ hai và cuộc chiến chống khủng bố.

Chuyến thăm của Thủ tướng Úc tới Mỹ dự kiến sẽ dẫn đến các thỏa thuận nhằm ngăn chặn và cạnh tranh với Trung Quốc, ngay cả khi hai nước cố gắng làm tan băng quan hệ với Bắc Kinh. Hai quốc gia cam kết đảm bảo “Ấn Độ Dương tự do, rộng mở, thịnh vượng và an toàn”, ông Biden nói.

Ông Albanese, được chào đón bằng thảm đỏ, ban quân nhạc và hàng ngũ cố vấn hàng đầu của ông Biden, ca ngợi các giá trị dân chủ của Mỹ và ca ngợi ông Biden vì đã nhấn mạnh rằng “mọi mạng sống vô tội đều quan trọng, cho dù là người Israel hay người Palestine, và rằng trong mọi cuộc xung đột, mọi nỗ lực phải được thực hiện để bảo vệ dân thường.”

Ông cũng cam kết tiếp tục hợp tác trong cuộc chiến đang diễn ra của Ukraine chống lại Nga xâm lược.

Theo các quan chức Mỹ, các thỏa thuận dự kiến bao gồm khởi động một dự án cáp internet dưới biển và đầu tư cơ sở hạ tầng cầu cảng hàng hải nhằm mang lại lợi ích và thu hút các quốc đảo Thái Bình Dương mà có thể cần sự hỗ trợ của họ để ứng phó với bất kỳ cuộc xung đột nào trong tương lai về Đài Loan hoặc Biển Đông.

Washington và Canberra, vốn là đối tác trong thỏa thuận phòng thủ tập thể kéo dài hàng thập niên, cũng sẽ công bố hợp tác an ninh rộng rãi hơn với Nhật Bản.

Hành động cân bằng trong việc tăng cường răn đe chống lại Trung Quốc mà không xúc phạm Bắc Kinh quá nhiều đang trở nên phức tạp hơn do cuộc khủng hoảng ở Trung Đông, vốn một lần nữa khiến Washington chuyển hướng chú ý khỏi Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương.

Nga và Trung Quốc ngày 25/10 phủ quyết một nghị quyết của Hội đồng Bảo an Liên hiệp quốc do Mỹ soạn thảo về cuộc chiến giữa Israel với lực lượng hiếu chiến Hamas người Palestine ở Dải Gaza, trong khi một văn bản đối thủ do Nga soạn thảo không giành được số phiếu tối thiểu.

Dự thảo của Mỹ nhằm giải quyết cuộc khủng hoảng nhân đạo ngày càng tồi tệ ở Gaza, kêu gọi tạm dừng bạo lực để cho phép tiếp cận viện trợ. Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE) cũng bỏ phiếu chống, trong khi 10 thành viên bỏ phiếu ủng hộ, còn Brazil và Mozambique bỏ phiếu trắng.

Hội đồng sau đó đã bỏ phiếu về một nghị quyết do Nga soạn thảo kêu gọi ngừng bắn nhân đạo. Chỉ có Nga, Trung Quốc, UAE và Gabon bỏ phiếu ủng hộ dự thảo này, trong khi 9 thành viên bỏ phiếu trắng còn Mỹ và Anh bỏ phiếu chống.

Một nghị quyết cần ít nhất chín phiếu và không có sự phủ quyết nào của Hoa Kỳ, Pháp, Anh, Nga hoặc Trung Quốc để được thông qua.

Cuộc bỏ phiếu diễn ra sau khi Hội đồng hai lần bỏ phiếu không thành công vào tuần trước - chỉ có 5 thành viên bỏ phiếu ủng hộ dự thảo nghị quyết của Nga vào ngày 16/10 và sau đó Hoa Kỳ phủ quyết một văn bản dự thảo của Brazil vào ngày 18/10, vốn đã nhận được 12 phiếu đồng ý.

Hoa Kỳ đã đề xuất văn bản dự thảo của riêng mình vào ngày 21/10, vốn thoạt đầu gây sốc cho một số nhà ngoại giao vì thẳng thừng tuyên bố Israel có quyền tự vệ và yêu cầu Iran ngừng xuất khẩu vũ khí cho các nhóm chủ chiến.

Sau đó, dự thảo của Mỹ đã giảm bớt giọng điệu, loại bỏ các tham chiếu trực tiếp đến Iran và quyền tự vệ của Israel.

Nhưng hôm 24/10, Nga tuyên bố rằng họ không thể ủng hộ kế hoạch hành động của Mỹ và đưa ra văn bản riêng của mình.

Israel đã thề sẽ tiêu diệt nhóm Hồi giáo Hamas đang cai trị Gaza, sau khi các tay súng của nhóm này xông qua hàng rào chắn bao quanh Gaza hôm 7/10, tấn công các thị trấn của Israel và giết chết 1.400 người.

Israel kể từ đó đã trả đũa, tấn công Gaza từ trên không, áp đặt lệnh bao vây và đang chuẩn bị cho một cuộc tấn công trên bộ. Chính quyền Palestine cho biết hơn 5.700 người đã thiệt mạng tại Gaza. Liên hiệp quốc cho biết có khoảng 1,4 triệu người hiện đang vô gia cư.

***********