Tin Tức Khắp Nơi Mới Nhất Ngày 05 -9 -2023:

Một năm rưỡi kể từ khi phát động cuộc chiến tranh xâm lược Ukraina, Nga đã tăng cường kiểm duyệt trên mạng xã hội và Internet. Gần đây, tổng thống Vladimir Putin càng siết chặt kiểm soát, một năm trước cuộc bầu cử tổng thống 2024, ngăn chận việc truy cập vào các trang web bị cấm thông qua mạng ảo VPN và tìm cách quốc hữu hoá công ty sáng lập công cụ tìm kiếm Yandex, được ví như Google của Nga.

Gần một năm trước cuộc bầu cử thổng thống Nga, người phát ngôn của điện Kremlin Dmitri Peskov đã xác nhận rằng Vladimir Putin sẽ dễ dàng tái đắc cử. Tuy nhiên, gần một năm trước cuộc bầu cử, các biện pháp được đưa ra để gia hạn hiệu lực của các luật từ 2016 đến 2019 được ban hành nhằm tăng cường sự kiểm soát của chính quyền trên mạng Internet Nga.

Kể từ khi lên nắm quyền vào đầu năm 2000, tổng thống Nga Vladimir Putin luôn đề phòng với Internet, nhất là kể từ khi ông quay trở lại điện Kremlin vào năm 2012, sau khi nhường vị trí lãnh đạo cho Dmitri Medvedev từ 2008 đến 2012. Lúc đó, sự đề phòng của Putin đã bắt đầu được thể hiện bằng những điều luật cụ thể.

Ngay từ năm 2012, Nga và Trung Quốc đã cùng đề xuất thiết lập một "quyền kiểm soát của quốc gia" trên Internet. Sự kiểm soát này sẽ được thực hiện thông qua một hệ thống quản trị dựa theo hệ thống của Liên Hiệp Quốc.

Sau đó, vào năm 2014, Quốc Hội Nga đã thông qua luật buộc các trang mạng và các nhà khai thác mạng phải lưu trữ tất cả các dữ liệu liên quan đến các cá nhân hoặc pháp nhân Nga trên lãnh thổ quốc gia.

Vẫn theo hướng tăng cường kiểm soát, Quốc Hội Nga đã thông qua thêm hai luật liên bang vào năm 2016 buộc các trang mạng phải cài đặt quyền truy cập bí mật - cửa hậu (backdoor, trong các phần mềm, và phải cung cấp cho cơ quan an ninh các khóa giải mã, cũng như lưu trữ các dữ liệu trong vòng ba năm.

Sau đó, Nga đã ra một luật liên quan đến Runet, tức mạng Internet Nga, củng cố quyền kiểm soát của nhà nước Nga, cho phép kiểm soát các dữ liệu ra-vào nước Nga, đồng thời, cho phép cách ly Internet Nga khỏi mạng lưới Internet toàn cầu trong trường hợp có những đe dọa từ bên ngoài, mà những đe dọa này không được xác định cụ thể. Tuy nhiên, việc thực thi các luật đó dường như đã gặp những khó khăn về kỹ thuật.

Ngăn chặn sử dụng mạng ảo VPN

Sau khi phát động cuộc chiến xâm lược Ukraina vào tháng Hai năm 2022, điện Kremlin đã tăng cường giám sát lĩnh vực thông tin với nhiều sáng kiến, nhằm trước tiên kiểm soát các từ được sử dụng, sau đó là cấm một số trang mạng bị cho là có nội dung ngược lại với đường lối của chính phủ.

Mặc dù các biện pháp này đã được đưa ra, nhưng nhờ sử dụng mạng ảo VPN, cho phép ẩn vị trí thực của người sử dụng Internet, dân Nga vẫn có thể truy cập được vào các trang mạng bị cấm. Trên thực tế, VPN định tuyến lại kết nối thông qua các máy chủ nằm ở những nước khác, cho phép những ai có đủ trình độ kỹ thuật số có thể truy cập tự do vào những trang web mà họ muốn và lách những lệnh cấm của chính phủ.

Ngoài ra, nhiều trang web cấm đã được phát triển một phiên bản của nền tảng có thể truy cập được nhờ mạng TOR. Trong mạng TOR, “nút kết nối liên tiếp”, ám chỉ các máy chủ trung gian mà dữ liệu được truyền qua trước khi đến điểm đích cuối cùng. Khi dữ liệu đi qua mỗi nút, địa chỉ IP và thông tin gốc của nó được mã hóa và ẩn đi, giúp việc xác định nguồn gốc và điểm đích của dữ liệu trở nên khó khăn, đảm bảo tính ẩn danh và bảo mật cho người dùng.

Trong cuộc bầu cử tổng thống Nga trong hai ngày 17/03 và 07/04/2024, điện Kremlin đã tăng cường hơn nữa sự kiểm soát của chính quyền đối với lĩnh vực thông tin, đặc biệt hai qua hai trục chính.

Trục đầu tiên nhắm vào mạng ảo VPN, vốn được sử dụng ngày càng nhiều từ khi hai văn bản luật được thông qua vào năm 2022. Nếu như vào mùa xuân năm ngoái, cảnh sát Internet Nga đã bắt đầu chống lại các dịch vụ cá nhân, đồng thời cố gắng cấm các giao thức mạng – cách thức trao đổi dữ liệu (protocol) của VPN. Phong trào kiểm soát này đã gia tăng đáng kể từ mùa này năm nay.

Vào đầu tháng 08/2023, các vấn đề nghiêm trọng đã ảnh hưởng đến các giao thức mạng VPN của nhiều nhà cung cấp.

Cho dù nhiều chuyên gia tìm các cách thức để lách luật, nhất là cố gắng ngụy trang VPN, trong cách truyền dữ liệu thông thường, để có thể thoát khỏi sự cảnh giác của cảnh sát Internet Nga, việc tăng cường kiểm duyệt này vẫn đặc biệt gây lo ngại.

Quốc hữu hóa Yandex

Trục kiểm soát thứ hai, không kém phần nhạy cảm, liên quan đến cổng thông tin và công cụ tìm kiếm Yandex, được xem là Google của Nga.

Cho đến nay, Yandex, một công ty nặng ký trong lĩnh vực công nghệ thông tin Nga, đã thành công duy trì sự cân bằng giữa nhu cầu kiểm soát của chính quyền và sự phát triển ra nước ngoài, thông qua việc mở các công ty con. Sự cân bằng này phần lớn đã bị phá vỡ kể từ đầu cuộc chiến xâm lược Ukraina, do chế độ Nga siết chặt kiểm soát và do các trừng phạt của phương Tây nhắm vào lĩnh vực công nghệ thông tin. Hiện nay, có vẻ như điện Kremlin đang tính đến việc quốc hữu hoá Yandex, doanh nghiệp tư nhân được thành lập vào năm 1997.

Dựa vào các văn bản luật nói trên, chính quyền Nga ép Yandex từ bỏ các chi nhánh ở quốc tế để có thể tuân theo luật pháp hiện hành. Nếu không tuân thủ khuôn khổ pháp lý này Yandex có thể phải chịu phạt nặng. Không những thế, luật mới buộc Yandex phải gửi cho cơ quan an ninh Nga toàn bộ cơ sở dữ liệu liên quan đến người sử dụng. Nhưng làm như vậy là có thể bị xem là vi phạm luật của các quốc gia mà Yandex hoạt động, như ở Na Uy hay Phần Lan, thậm chí là ở Israel. Do đó, Yandex có thể buộc phải bán các công ty con hoạt động ngoài lãnh thổ Nga.

Nhà sáng lập của Yandex, ông Arkadi Voloj, hiện đã là công dân đảo quốc Malta và đã ở Israel từ nhiều năm qua. Gần đây, ông Voloj đã lên án cuộc xâm lược Ukraina, giống như là kêu gọi phương Tây giúp đỡ, và điều này cũng khó mà làm chậm lại tiến trình mà điện Kremlin khởi xướng.

Trên thực tế, các nhà đầu tư có mối liên hệ với các quan chức nhà Nước Nga thân cận với tổng thống Putin đã đề nghị mua lại Yandex.

Nhân vật số hai trong chính quyền của tổng thống Nga, Sergei Kiriyenko, phụ trách chính sách đối nội, sẽ thúc đẩy thành lập một tổ hợp mà trong đó nhà tài phiệt Iouri Kovaltchouk đóng vai trò chủ chốt. Nhân vật này được biết là một chủ ngân hàng riêng của Vladimir Putin. Tuy nhiên, ông Kovaltchouk sẽ không giữ chức chủ tịch hội đồng quản trị của Yandex, mà vị trí này phải được giao cho một người không bị các lệnh trừng phạt nhắm đến.

Dù cuối cùng ai là người sở hữu Yandex, có nhiều khả năng tập đoàn công nghệ thông tin của Nga trở thành một công cụ của chính quyền để bảo đảm sự kiểm soát của điện Kremlin trong lĩnh vực thông tin, nhất là nếu công cụ này giúp chống lại việc sử dụng VPN một cách hiệu quả hơn. Như vậy thì, không nghi ngờ gì nữa, hậu quả sẽ rất lớn.

Việc siết chặt kiểm soát mạng xảy ra một năm rưỡi sau khi xung đột ở Ukraina nổ ra và một năm trước cuộc bầu cử tổng thống Nga. Chắc chắn rằng không có gì là ngẫu nhiên nếu nhà nước Nga tăng cường hơn nữa việc kiểm soát thông tin.

Thỏa thuận ngũ cốc Ukraina vẫn bế tắc sau cuộc gặp Putin – Erdogan

Kết thúc cuộc gặp với đồng nhiệm Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan tại Sochi, tổng thống Nga Vladimir Putin hôm qua, 04/09/2023, nhắc lại lập trường « bất di bất dịch » : Thỏa thuận ngũ cốc chỉ được khôi phục một khi phương Tây đáp ứng các yêu cầu của Matxcơva về xuất khẩu nông sản Nga.

Đăng ngày: 05/09/2023 - 12:21

2 phút

Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan và tổng thống Vladimir Putin tại một cuộc họp báo ở Sochi, Nga, ngày 04/09/2023. via REUTERS - MURAT CETINMUHURDAR/PPO

Trước giới báo chí, tổng thống Nga nhấn mạnh, nếu những cam kết được tôn trọng, Nga có thể trở lại bàn đàm phán « trong vòng vài ngày ». Theo AP, tuyên bố này của ông Putin đã làm tiêu tan hy vọng rằng hội đàm của ông với tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ có thể giúp khôi phục một thỏa thuận được coi là quan trọng đối với nguồn cung lương thực cho thế giới, đặc biệt là cho châu Phi, Trung Đông và châu Á.

Tuyên bố cứng rắn này của nguyên thủ quốc gia Nga còn là một thất bại của tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ trong nỗ lực thuyết phục Matxcơva trở lại với thỏa thuận ngũ cốc Biển Đen.

Từ Istanbul, thông tín viên Anne Andlauer tường thuật :

"Recep Tayyip Erdogan từng hứa rằng, khi đến Sochi, ông sẽ có một thông báo "rất, rất quan trọng cho thế giới" về ngũ cốc Ukraina, sau cuộc gặp của ông với Vladimir Putin. Vài giờ sau, chính một tổng thống Nga kiên quyết xuất hiện trước các ống kính, tố cáo Ukraina và phương Tây đã "đánh lừa" đất nước ông với thỏa thuận ngũ cốc này.

Về phần mình, tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan đành phải bằng lòng với những phát biểu lạc quan. Ông Erdogan bày tỏ hy vọng : "Tôi nghĩ rằng có thể đạt được nhiều kết quả. Tôi tin rằng chúng ta sẽ sớm có được một giải pháp". Ông nói đến những đề xuất mới, được soạn thảo với sự tham vấn Liên Hiệp Quốc" để khôi phục thỏa thuận.

Vladimir Putin yêu cầu hủy bỏ các rào cản đối với xuất khẩu nông sản Nga. Recep Tayyip Erdogan tán thành yêu cầu đó, nhưng ông không có đủ lập luận để thuyết phục đồng nhiệm Nga. Trên thực tế, tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ không thể đưa ra một sự nhượng bộ, một sự bảo đảm nào, vì điều đó không phụ thuộc vào Thổ Nhĩ Kỳ, quốc gia thành viên duy nhất của khối NATO không trừng phạt Nga về cuộc chiến ở Ukraina. Như một lời thừa nhận bất lực, tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ cho rằng, xin trích, Ukraina phải "dịu bớt lập trường của mình" để Nga trở lại với thỏa thuận."

La Habana tố cáo Nga tuyển mộ người Cuba cho chiến trường Ukraina

Chính phủ Cuba hôm qua, 04/09/2023, cho biết đã phát hiện một “mạng lưới buôn người” của Nga nhằm tuyển mộ người Cuba cho “các hoạt động quân sự ở Ukraina” và đã truy tố hình sự những người liên quan.

Đăng ngày: 05/09/2023 - 12:38

1 phút

Theo AFP, bộ Nội Vụ Cuba cho biết “đang nỗ lực vô hiệu hóa và triệt phá mạng lưới buôn người hoạt động từ Nga để tuyển mộ các công dân Cuba sống ở đó, và thậm chí đưa một số người từ Cuba vào những lực lượng tham gia các hoạt động quân sự ở Ukraina”.

Trên mạng xã hội X (tiền thân là Twitter), ngoại trưởng Bruno Rodriguez khẳng định chính phủ Cuba “sử dụng pháp luật” chống lại các hoạt động này và cho biết đã tiến hành các thủ tục tố tụng hình sự đối với những người liên quan, nhưng không đưa ra thông tin chi tiết. Ông Rodriguez nhấn mạnh La Habana dứt khoát không chấp nhận việc tuyển mộ lính đánh thuê và nhắc lại Cuba không tham gia cuộc chiến ở Ukraina.

AFP nhắc lại hôm 01/09, hãng truyền thông America TeVe của Miami đã đăng tải lời khai của hai thanh thiếu niên bị lừa đi làm thợ xây tại các công trường ở Ukraina, nhưng lại bị đưa ra chiến trường.

Điện Kremlin vẫn chưa có phản ứng chính thức về tố cáo của phía Cuba

Matxcơva và La Habana đã tăng cường quan hệ song phương trong thời gian gần đây, với việc chủ tịch Cuba Miguel Díaz-Canel gặp tổng thống Nga Vladimir Putin tại Matxcơva vào cuối năm ngoái.

Mỹ : Lãnh đạo Bắc Triều Tiên Kim Jong-un sắp thăm Nga để « đàm phán về vũ khí »

Nhà Trắng, hôm 04/09/2023, khẳng định lãnh đạo Bắc Triều Tiên Kim Jong-un có kế hoạch công du Nga để hội đàm với tổng thống Vladimir Putin về việc cung cấp vũ khí cho Matxcơva nhằm hỗ trợ điện Kremlin trong cuộc chiến ở Ukraina.

Lãnh đạo Bắc Triều Tiên Kim Jong Un đến thăm một nhà máy quân sự. Ảnh được Thông tấn xã Bắc Triều Tiên KCNA công bố vào ngày 14/08/2023. via REUTERS - KCNA

Theo AFP, Adrienne Watson, một trong những phát ngôn viên Hội đồng An ninh Quốc gia của Nhà Trắng, cho biết các cuộc đàm phán giữa hai nước về việc cung cấp vũ khí đã có nhiều tiến triển và Kim Jong-un muốn tiến hành một “cuộc hội đàm ngoại giao ở cấp cao nhất” tại Nga.

Cách đây gần một tuần, phát ngôn viên chính của Hội đồng An ninh Quốc gia, John Kirby, đã cảnh báo rằng “những thỏa thuận tiềm tàng này sẽ giúp Nga nhận được lượng vũ khí đáng kể”, đặc biệt là đạn pháo, cũng như nguyên liệu cho ngành công nghiệp quốc phòng.

Từ Seoul, thông tín viên RFI Nicolas Rocca cho biết thêm chi tiết :

"Kim Jong-un dường như sẽ tới Nga trong chuyến công du nước ngoài đầu tiên kể từ khi đại dịch Covid-19 bùng phát.

Đã vài tuần kể từ khi Hoa Kỳ thông báo một thỏa thuận vũ khí giữa hai nước sắp được ký kết, hôm qua, Washington cho biết thỏa thuận này có thể sẽ được cụ thể hóa bằng một “cuộc hội đàm ngoại giao ở cấp cao nhất”. Tờ New York Times, trích dẫn các nguồn tin của Mỹ và các đồng minh, thậm chí còn nêu chi tiết lịch trình của lãnh đạo Bắc Triều Tiên. Ông Kim Jong-un sẽ đi bằng tàu bọc thép tới thành phố cảng Vladivostok, trên bờ biển phía đông nước Nga, nơi Diễn đàn Kinh tế phương Đông sẽ diễn ra từ ngày 10 đến 13/09.

Vẫn theo nhật báo Mỹ, Vladimir Putin sẽ tìm cách thuyết phục Bình Nhưỡng cung cấp đạn pháo và tên lửa diệt tăng, còn Kim Jong-un thì hy vọng nhận được công nghệ vệ tinh và tàu ngầm hạt nhân.

Bị cô lập hơn bao giờ hết trong gần 4 năm, Bắc Triều Tiên cũng có thể nhận được viện trợ lương thực. Đề xuất về một cuộc gặp thượng đỉnh giữa hai nhà lãnh đạo dường như là sáng kiến mà ông Sergei Shoigu đã đưa ra trong chuyến thăm Bình Nhưỡng vào tháng 7. Chuyến đi đầu tiên của một bộ trưởng Quốc Phòng Nga tới Bắc Triều Tiên kể từ khi Liên Xô sụp đổ dường như đã thể hiện rõ ý định của Matxcơva."

Malaysia kêu gọi ASEAN có 'biện pháp mạnh’ đối với Myanmar

Malaysia hôm thứ Hai kêu gọi các đối tác Đông Nam Á có biện pháp “mạnh” đối với các tướng lĩnh cầm quyền của Myanmar, vì “những trở ngại” mà họ tạo ra đã ngăn cản kế hoạch hòa bình cho đất nước đang bị xung đột tàn phá này.

Thông điệp thẳng thừng bất thường từ Malaysia được đưa ra khi các nhà ngoại giao hàng đầu Đông Nam Á nhóm họp để xem xét kế hoạch hòa bình của ASEAN đối với Myanmar bình bị đình trệ, với sự thất vọng ngày càng gia tăng trước việc quân đội không chấm dứt bạo lực hơn hai năm sau khi họ lên nắm quyền trong một cuộc đảo chính.

Ngoại trưởng Malaysia Zambry Abdul Kadir nói với các phóng viên sau cuộc họp ở thủ đô Indonesia: “Malaysia và các nước thành viên khác nêu lên quan điểm rằng chúng tôi không thể cho phép tình trạng này tiếp diễn nếu không có các biện pháp mạnh mẽ và hiệu quả đối với chính quyền quân sự”.

Ông không nêu tên các thành viên khác của Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) có chung quan điểm với ông.

Các nhà lãnh đạo ASEAN sẽ nhóm họp tại Jakarta trong tuần này để thảo luận về Myanmar, bộ quy tắc ứng xử ở Biển Đông, nền kinh tế khu vực, tội phạm xuyên quốc gia và các vấn đề khác.

Myanmar là một thành viên của ASEAN mặc dù các lãnh đạo chính quyền quân sự của nước này đã bị loại khỏi các cuộc họp của khối kể từ khi họ lật đổ chính phủ dân cử do bà Aung San Suu Kyi lãnh đạo vào năm 2021.

ASEAN đã đồng ý về một kế hoạch hòa bình, được gọi là đồng thuận năm điểm, kêu gọi chấm dứt bạo lực và đối thoại giữa tất cả các bên nhưng các tướng lĩnh hầu như không có hành động gì ngoài việc nói suông.

Ngoại trưởng Zambry cho biết kế hoạch hòa bình đã không được thực hiện hiệu quả vì "những trở ngại do chính quyền tạo ra".

Người phát ngôn của chính quyền Myanmar chưa đưa ra bình luận ngay lập tức nhưng các nhà lãnh đạo quân sự bác bỏ những chỉ trích từ bên ngoài và nói rằng họ phải hành động để bảo vệ đất nước khỏi kẻ thù, cả trong và ngoài nước.

Cuộc khủng hoảng ở Myanmar đã đặt ra câu hỏi về tính hiệu quả và sự thống nhất của khối ASEAN đa dạng về chính trị, được thành lập vào đỉnh điểm của Chiến tranh Lạnh vào những năm 1960 để chống lại sự lan rộng của chủ nghĩa cộng sản.

Trong nhiều năm, ASEAN đã thúc đẩy "đối thoại mang tính xây dựng" với quân đội Myanmar trước sức ép của phương Tây nhằm cô lập các tướng lĩnh cầm quyền lâu năm và ép họ bằng các biện pháp trừng phạt để cải cách.

Cuộc đảo chính đầu năm 2021 đã kết thúc một thập kỷ cải cách sơ khởi, trong đó có hai cuộc bầu cử mà khôi nguyên giải Nobel Hòa bình Suu Kyi đều giành chiến thắng, đồng thời đặt lại hy vọng trong và ngoài ASEAN rằng Myanmar đang tiến tới chính phủ dân sự, ổn định chính trị và tăng trưởng kinh tế.

Thủ tướng mới của Campuchia, Hun Manet, xuất hiện lần đầu tại một cuộc họp quốc tế với tư cách là lãnh đạo, đã đề cập đến “đối thoại mang tính xây dựng”, kể lại việc cha ông, cựu Thủ tướng Hun Sen, đã đến thăm Myanmar vào năm 2022 “để ủng hộ việc giảm căng thẳng leo thang và tạo điều kiện cho các hoạt động mang tính xây dựng, đối thoại giữa các bên liên quan để đạt được hòa bình lâu dài”.

ASEAN hàng chục năm nay đã hoạt động theo nguyên tắc không can thiệp vào công việc nội bộ của nhau và đạt được thỏa thuận trên cơ sở đồng thuận.

Ông Hun Manet nói hiệp hội phải ngăn chặn việc sử dụng vũ lực chống lại các quốc gia có chủ quyền trong một thế giới ngày càng nguy hiểm:

“Chúng ta đang ở trong thời kỳ khó khăn với nhiều bất ổn lớn, sự cạnh tranh địa chính trị giữa các cường quốc ngày càng gay gắt, gây ra những thay đổi liên tục trong nền kinh tế, thương mại khu vực và toàn cầu, đồng thời gây áp lực lớn hơn đối với hòa bình, an ninh và thịnh vượng cho toàn thể ASEAN.

“Cộng đồng ASEAN và quốc tế phải thể hiện vai trò lãnh đạo trong việc phản đối việc sử dụng vũ lực đe dọa một quốc gia có chủ quyền.”

Ngoại trưởng Indonesia Retno Marsudi, trong bài phát biểu khai mạc với tư cách là chủ tịch ASEAN năm nay, cho biết bản đánh giá về kế hoạch hòa bình của Myanmar sẽ được trình lên các lãnh đạo nhóm vào cuối tuần này.

Bà nói: “ASEAN chỉ có thể tiến lên với toàn bộ sức mạnh nếu chúng ta có thể đảm bảo một giải pháp hòa bình và lâu dài ở Myanmar”.

Indonesia, quốc gia kêu gọi đoàn kết trong bối cảnh hoài nghi ngày càng tăng về độ tin cậy của khối, đã và đang tiến hành những nỗ lực ngầm để tìm giải pháp cho tình trạng hỗn loạn ở Myanmar nhưng hầu như không đạt được tiến bộ gì đáng kể.

Cuối tuần này, các nhà lãnh đạo và quan chức hàng đầu từ các nước đối tác như Hoa Kỳ, Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Australia và các nước khác sẽ đến Jakarta họp với các đối tác ASEAN.

Tổng thống Mỹ Joe Biden sẽ không tham dự. Phó Tổng thống Kamala Harris, phó tổng thống người Mỹ gốc Á đầu tiên, sẽ thay thế ông.

Chiến sự ngày 558: Tranh cãi UAV rơi xuống đất NATO; tướng Nga tái xuất?

Ukraine thông báo tiến triển trong phản công

Thứ trưởng Quốc phòng Ukraine Hanna Maliar ngày 4.9 cho biết các lực lượng vũ trang đã giành được tiến triển tại miền nam và gần thành phố Bakhmut ở miền đông. AFP dẫn lời bà Maliar nói rằng Nga đang ở thế phòng thủ tại hai tỉnh Zaporizhzhia và Kherson tại miền nam. Lực lượng Ukraine đạt thành công gần các thị trấn Novodanylivka và Novoprokopivka ở phía nam, đồng thời cũng đã giành lại được 3 km² gần Bakhmut trong tuần qua.

Tính từ khi phản công vào đầu tháng 6, Ukraine đã giành lại khu vực rộng khoảng 47 km² quanh Bakhmut. Tuần trước, Ukraine xuyên qua được lớp phòng thủ đầu tiên của Nga và các chuyên gia quân sự dự báo Kyiv sẽ có thể tiến lên nhanh hơn.

Nga chưa bình luận gì về những tuyên bố trên. Tổng thống Nga Vladimir Putin ngày 4.9 đưa ra đánh giá tổng quan rằng cuộc phản công của Ukraine là một thất bại, không phải sự bế tắc, theo hãng tin Sputnik.

Bộ Quốc phòng Nga ngày 4.9 đưa ra báo cáo cập nhật tình hình chiến sự hằng ngày, nhắc đến diễn biến tại Kharkiv, Donetsk, Zaporizhzhia, Kherson. Sputnik dẫn thông báo cho biết máy bay Nga đã phá hủy 4 xuồng cao tốc chở lực lượng đặc nhiệm của Ukraine ở khu vực tây bắc biển Đen.

Nga cũng nói đã ngăn chặn 24 máy bay không người lái (UAV) của Ukraine và sử dụng UAV để tấn công một xưởng tàu, nơi lắp ráp các xuồng không người lái của Ukraine.

Tranh cãi thông tin UAV rơi xuống lãnh thổ NATO

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Ukraine Oleg Nikolenko ngày 4.9 cho biết Nga đã thực hiện một cuộc tấn công lớn trong đêm gần cảng Izmail ở tỉnh Odessa, trong đó các UAV "Shakhed" đã rơi xuống và phát nổ trên lãnh thổ Romania, một thành viên NATO. Izmail là cảng xuất khẩu ngũ cốc của Ukraine nằm bên bờ sông Danube, giáp với Romania ở bên kia sông.

Theo Reuters, Bộ Quốc phòng Romania ngay lập tức phủ nhận thông tin nói trên và tuyên bố các phương tiện tấn công của Nga không bao giờ là mối đe dọa quân sự trực tiếp cho lãnh thổ hay lãnh hải Romania. Bộ Ngoại giao Mỹ nói có hay tin nhưng không bình luận mà khuyến nghị nên nghe thông tin từ chính quyền Romania.

NATO có cơ chế phòng vệ tập thể và một cuộc tấn công lên một thành viên đồng nghĩa là hành động tấn công toàn bộ liên minh. Nghị sĩ Ukraine Oksana Savchuk nói trên truyền hình rằng việc Romania phủ nhận có thể là nỗ lực của NATO nhằm ngăn xung đột trực tiếp với Nga.

Ukraine đã nhiều lần thông tin về các vụ việc khả nghi vũ khí Nga bay qua hoặc rơi xuống các nước láng giềng, gồm các thành viên NATO. Vụ đáng chú ý nhất là hồi tháng 11.2022, khi một tên lửa rơi xuống Ba Lan làm 2 người thiệt mạng. Ba Lan và NATO sau đó nói đó là một tên lửa phòng không của Ukraine bị trục trặc.

Tướng Nga tái xuất?

Một bức ảnh mới được cho là chụp tướng Nga Sergei Surovikin, người chưa xuất hiện trước công chúng kể từ cuộc nổi loạn của nhóm lính đánh thuê Wagner hồi tháng 6, đã được một nhân vật nổi tiếng trên truyền thông Nga đăng tải trên mạng xã hội ngày 4.9, theo Reuters.

"Tướng Sergei Surovikin đã ra ngoài. Còn sống, khỏe mạnh, ở nhà cùng gia đình ở Moscow. Ảnh chụp hôm nay", nhân vật Ksenia Sobchak viết chú thích cho bức ảnh.

Ông Surovikin là Tư lệnh lực lượng không gian vũ trụ Nga, Phó chỉ huy chiến dịch quân sự tại Ukraine. Ông Surovikin xuất hiện lần cuối cùng trước công chúng là trong một đoạn video kêu gọi lực lượng đánh thuê Wagner chấm dứt cuộc nổi loạn chống Bộ Quốc phòng Nga hôm 24.6.

Truyền thông phương Tây đưa tin ông Surovikin không còn được Điện Kremlin ủng hộ sau cuộc nổi loạn và đang bị điều tra khả năng đồng lõa. Hãng thông tấn nhà nước RIA cho biết vào tháng trước ông Surovikin đã bị bãi nhiệm với cương vị ở lực lượng không gian vũ trụ, và cấp phó Viktor Afzalov sẽ tạm thời thay thế. Hồi tháng 7, một nghị sĩ Nga nói ông Surovikin đang "nghỉ ngơi".

Thỏa thuận ngũ cốc có thể được khôi phục

Vụ tấn công của Nga vào cảng tại Odessa gây nhiều thiệt hại về cơ sở vật chất. Hành động xảy ra chỉ vài giờ trước cuộc gặp của Tổng thống Nga Vladimir Putin và Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan tại thành phố Sochi (Nga).

Sau cuộc gặp kéo dài hơn 3 giờ, Tổng thống Erdogan nói ông tin rằng có thể sớm tìm được giải pháp khôi phục thỏa thuận xuất khẩu ngũ cốc qua biển Đen, vốn hết hiệu lực hồi tháng 7, theo Reuters. Nhà lãnh đạo cho rằng Ukraine cần làm mềm cách tiếp cận để có thể khôi phục thỏa thuận. Mặt khác, ông Erdogan nói nên có thêm ngũ cốc chuyển đến châu Phi hơn là các nước châu Âu.

Tổng thống Putin nói Nga có thể quay lại thỏa thuận chỉ khi phương Tây ngừng hạn chế việc xuất khẩu nông nghiệp của Nga. Ông cáo buộc phương Tây đã lừa gạt Nga về thỏa thuận bởi các nước giàu nhận hơn 70% nguồn ngũ cốc được xuất khẩu trong khuôn khổ thỏa thuận.

Ngoại trưởng Ukraine Dmytro Kuleba cùng ngày nói kỳ vọng Tổng thống Volodymyr Zelensky sẽ đối thoại với Tổng thống Erdogan sau chuyến công du của nhà lãnh đạo Thổ Nhĩ Kỳ tại Nga.

Nga thảo luận tập trận với CHDCND Triều Tiên

Cơ quan Tình báo Hàn Quốc ngày 4.9 cho hay trong chuyến thăm Bình Nhưỡng hồi tháng 7, Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergei Shoigu đã đề xuất tổ chức cuộc tập trận chung giữa 3 nước Nga, CHDCND Triều Tiên và Trung Quốc. Nghị sĩ Yoo Sang-bum của Hàn Quốc đã công bố thông tin này sau cuộc họp với cơ quan tình báo.

Cùng ngày, Bộ trưởng Shoigu nói rằng khả năng tập trận chung giữa Nga và Triều Tiên "đương nhiên đang được thảo luận". "Tại sao không, họ là láng giềng của chúng tôi", Reuters dẫn lại lời ông Shoigu nói trên truyền thông Nga.

Mặt khác, vị bộ trưởng thông báo Nga sẽ không tổ chức cuộc tập trận Zapad trong năm nay vì chiến sự tại Ukraine. Lần gần nhất cuộc tập trận này diễn ra là vào tháng 9.2021 với sự tham gia của Belarus và 200.000 binh sĩ.