"Tôi chỉ đi thỉnh giảng ở Trung Quốc"

Giáo sư Ngô Bảo Châu chia sẻ với Tuổi Trẻ Online xung quanh những tin đồn lan truyền trên mạng xã hội gần đây nói ông gia nhập Viện Toán thuộc Học viện Cáp Nhĩ Tân (Trung Quốc), lấy tên tiếng Trung là Wu Baozhu và chức danh của ông là "giáo sư chủ nhiệm", thuộc biên chế chính thức của viện.

Giáo sư Ngô Bảo Châu cho biết ông có nhận lời làm giáo sư thỉnh giảng cho Học viện Cáp Nhĩ Tân, giống như việc ông đi thỉnh giảng ở nhiều nơi khác trên thế giới, không có gì đặc biệt hơn.

"Cách đây mấy năm tôi có đến Học viện Cáp Nhĩ Tân một vài lần thỉnh giảng và tham gia hội đồng đánh giá hoạt động của viện nghiên cứu bên đấy. Trong một chuyến đi như thế, ông hiệu trưởng trường Cáp Nhĩ Tân có buổi tiếp chính thức, tặng kỷ niệm chương và thông báo là trường luôn tiếp đón tôi bất kỳ lúc nào ở tư cách giáo sư thỉnh giảng. Tôi có đi thỉnh giảng, hợp tác nhiều nơi, nên tôi không thấy việc đi thăm Cáp Nhĩ Tân có gì đặc biệt hơn.

Thường khi đi thỉnh giảng ở đâu đó, tôi sẽ quay lại một vài lần để công việc đi đến một kết quả gì đó, chứ không thuần túy chỉ đi cho biết. Vì thế tôi chấp nhận lời mời của ông hiệu trưởng với ý định sẽ còn quay lại đó hai ba lần, hợp tác nghiên cứu với một nhà toán học ở đó", giáo sư Châu giải thích về việc mình làm giáo sư thỉnh giảng ở Học viện Cáp Nhĩ Tân.

Giáo sư cũng cho biết thực tế thì vì dịch COVID-19 nên ông cũng chưa quay lại ngôi trường này. Gần đây ông lại có thêm nhiều kế hoạch khác phát sinh nên ông cũng "không rõ có đi thăm Cáp Nhĩ Tân trong tương lai gần nữa không".

Về thông tin cho rằng giáo sư Ngô Bảo Châu thuộc biên chế của trường Cáp Nhĩ Tân, ông khẳng định ông "không có trong biên chế ở trường đại học nào ở Trung Quốc".

Tất cả những gì mà ông hợp tác với Học viện Cáp Nhĩ Tân chỉ là cách đây mấy năm ông có qua thăm ngắn hạn, tham gia hội đồng đánh giá… và có ý định quay lại thăm ngắn ngày thêm một vài lần nữa nhưng chưa thực hiện được.

"Nói chung, tôi không có ý định đi làm việc lâu dài ở bất kỳ chỗ nào ở Trung Quốc, mà chỉ đi thỉnh giảng, hợp tác khoa học", giáo sư Ngô Bảo Châu khẳng định.

Ông cho biết hiện nay biên chế của ông là giáo sư ở Đại học Chicago, Mỹ. Trách nhiệm ở Việt Nam là giám đốc khoa học ở Viện Nghiên cứu cao cấp về toán.

Trong 5 năm 2020-2025 ông sẽ thỉnh giảng ở College de France ở Pháp, đi thỉnh giảng các nơi khác không có định kỳ, và chỉ là các chuyến đi ngắn.

Về thông tin ông đổi tên thành Wu Baozhu khi làm việc ở Trung Quốc, giáo sư Ngô Bảo Châu nói đó chỉ là tin vịt hài hước.

"Chắc là trường họ đưa tin về buổi gặp ông hiệu trưởng kia bằng tiếng Trung Quốc. Người Trung Quốc thường thì họ sẽ phiên âm tên người Việt Nam qua chữ vuông của họ. Sau đó chắc Google dịch lại sẽ thành như thế. Quay lại thì thành tin vịt trên mạng Việt Nam", giáo sư Ngô Bảo Châu chia sẻ.

Về chuyện mạng xã hội, giáo sư Ngô Bảo Châu cho biết ông vẫn chưa tham gia trở lại vào mạng xã hội sau khi gửi lời chào với cộng đồng mạng Facebook từ vài tháng trước, vì tới lúc này ông "không thấy có gì vui mà chỉ thấy nhức đầu".

Phía Trung Quốc nói gì? 

Theo tìm hiểu của Tuổi Trẻ Online, vào năm 2019, đã xuất hiện nhiều hình ảnh và bài báo tại Trung Quốc cho thấy giáo sư Ngô Bảo Châu được chào đón đến giảng dạy tại Đại học Công nghiệp Cáp Nhĩ Tân (HIT) ở tỉnh Hắc Long Giang của Trung Quốc

Trang web của Đại học Công nghiệp Cáp Nhĩ Tân từng đăng thông tin như sau: "Vào ngày 25-8-2019, giáo sư Ngô Bảo Châu, người đoạt giải Fields, được bổ nhiệm làm giáo sư thỉnh giảng trường chúng tôi. Hiệu trưởng Chu Ngọc đã trao thư bổ nhiệm cho giáo sư Ngô Bảo Châu. Phó bí thư đảng ủy, phó hiệu trưởng nhà trường, ông An Thực đã chủ trì buổi lễ bổ nhiệm".

Cụ thể hơn, trang web Viện Nghiên cứu toán học của Đại học Công nghiệp Cáp Nhĩ Tân hiển thị danh sách đội ngũ nhân viên, gồm giáo sư Ngô Bảo Châu và nhiều người khác. Ở phiên bản tiếng Trung, trang này hiển thị "吴宝珠 (讲席教授)".

Còn ở phiên bản tiếng Anh, trang này hiển thị "Ngô Bảo Châu (Long-term Visiting Professor)". Do đó có thể hiểu giáo sư Ngô Bảo Châu là "giáo sư thỉnh giảng dài hạn" tại viện nghiên cứu này của Đại học Công nghiệp Cáp Nhĩ Tân.

Lúc đó, truyền thông Trung Quốc cũng đưa thông tin về vụ việc này. Báo China News chạy dòng tít: "Nhà toán học nổi tiếng thế giới Ngô Bảo Châu được bổ nhiệm làm giáo sư thỉnh giảng tại Đại học Công nghiệp Cáp Nhĩ Tân".

Nhật báo Hắc Long Giang cũng viết: "Gần đây, giáo sư Ngô Bảo Châu, một nhà toán học nổi tiếng thế giới và từng đoạt huy chương Fields, đã nhận thư bổ nhiệm từ ông Chu Ngọc, hiệu trưởng Đại học Công nghiệp Cáp Nhĩ Tân, và chính thức trở thành giáo sư thỉnh giảng của đại học.

Ông Ngô Bảo Châu sẽ giúp tỉnh Hắc Long Giang và Đại học Công nghiệp Cáp Nhĩ Tân phát triển các hướng nghiên cứu mới về toán học, đồng thời giúp xây dựng trung tâm nghiên cứu toán học mang đẳng cấp quốc tế".

Theo Nhật báo Hắc Long Giang, giáo sư Ngô Bảo Châu cho biết ông rất vinh dự được gia nhập Đại học Công nghiệp Cáp Nhĩ Tân, và trong tương lai ông sẽ thực hiện đầy đủ nhiệm vụ của mình với tư cách là giáo sư thỉnh giảng, tích cực tham gia vào sự phát triển toán học của đại học này và đóng góp sức lực vào việc xây dựng đội ngũ, bồi dưỡng nhân tài, nghiên cứu khoa học và giao lưu quốc tế.