Biểu tượng Yellowstone đứng trước mũi súng
Gấu xám từ lâu được coi là biểu tượng của Vườn quốc gia Yellowstone, khu bảo tồn nằm dọc theo 3 bang Wyoming, Montana và Idaho, Hoa Kỳ. Trong khi chúng không hề có kẻ thù trong môi tường sống tự nhiên, gấu xám chỉ bị săn bởi con người đến mức gần tuyệt chủng.
Gấu xám trong khu bảo tồn Yellowstone.
Sau gần 40 năm được pháp luật bảo vệ, năm 2017, chính quyền tổng thống Trump quyết định gạch tên loài này ra khỏi danh sách các loài có nguy cơ bị đe dọa của Liên bang.
Chưa đầy một năm sau, bang Wyoming và Idaho đã vui mừng thông báo lễ hội "thể thao hấp dẫn" mang tên SĂN GẤU đã sẵn sàng quay trở lại vào mùa thu này. Chính quyền bang thậm chí còn tổ chức hẳn một mùa giải chuyên nghiệp cho các thợ săn thoải mái "xuống tay" với những chú gấu xám ngoài khu vực khu bảo tồn.
Vô cùng phẫn nộ trước cuộc thi máu lạnh này, một hội đồng bao gồm Bộ lạc Cheyenne, Tổ chức môi trường Sierra Club, Trung tâm đa dạng sinh học Hoa Kỳ, Hiệp hội bảo tồn công viên quốc gia được đại diện bởi công ty luật Earthjustice đã hợp sức gửi đơn phản đối lên tòa án, đề nghị hủy bỏ cuộc thi săn bắn.
Khu bảo tồn Yellowstone nằm giữa 3 bang Wyoming, Idaho và Montana
Tòa án Montana đồng ý xét xử vụ việc vào ngày 30/8/2020, nghĩa là 2 ngày trước khi cuộc thi chính thức khai mạc.
"Nếu chúng tôi thành công, giải săn gấu sẽ không diễn ra vào ngày 1/9 này. Nhưng nếu chúng tôi không thành công, sẽ ngay lập tức có những người đi ra ngoài kia, chuẩn bị súng săn và nã vào những chú gấu vào sáng ngày 1/9." - Tim Presco, luật sư của EarthJustice, cho biết - "Tôi chưa từng đối diện với vụ việc nào gấp rút thế này."
Số phận của loài gấu xám nơi đây sẽ phụ thuộc hoàn toàn vào 48 giờ tiếp theo.
48 giờ
Dọc theo con đường dẫn đến Tòa án, trên kính các cửa hiệu gắn hình dấu chân gấu, đám đông người diễu hành trên những vỉa hè cũng hô vang khẩu hiệu "Gấu xám tiến lên!". Đây vốn là cách họ cổ vũ đội bóng bầu dục Montana, niềm tự hào của bang. Ngày hôm nay họ cũng tới để cổ vũ những chú gấu xám sẽ có mặt trong phiên điều trần.
8:30 sáng, một hàng dài người đã có mặt trước cửa Tòa án Liên bang. Họ là những sinh viên đại học, nhà bảo tồn, những người Mỹ bản địa,... tất cả giơ cao những bảng hiệu: "Tôn trọng các bộ tộc", "Tôn trọng khoa học, "Bảo vệ gấu".
Người biểu tình bảo vệ gấu xám.
"Gấu không thể tự cất tiếng nói, tất nhiên là vậy. Hôm nay tôi có mặt ở đây trước tòa, để lên tiếng bảo vệ cho sự sống của loài gấu, đây là một đặc ân đối với tôi." - Luật sư Preso nói trong phiên tòa.
Khi Cục Cá và Động vật hoang dã Hoa Kỳ gạch tên gấu xám Bắc Mỹ ra khỏi danh sách bảo vệ, 12 nhóm, 5 bộ lạc và một số cá nhân đã đệ đơn kiện phản đối quyết định này. Tòa án đã hợp nhất 6 vụ kiện này và giải quyết trong một lần.
Về phía chính phủ, các luật sư của Bộ Tư pháp cũng được hỗ trợ bởi bang Utah, Idaho, Montana và Hiệp hội súng trường Mỹ.
"Số lượng gấu xám đang gia tăng nhanh. Gấu đang di chuyển xa ra khỏi khu bảo tồn Yellowstone và làm phiền người dân cùng đàn gia súc. Chúng ta cần mở những đợt săn bắn để kiểm soát chúng" - Tex Janecek, chủ tịch Tổ chức tự do săn bắn Safari Club International, đại diện phía chính phủ phát biểu.
Tim Preso ngay lập tức phản bác: Liên bang đã bảo tồn những chú gấu suốt 40 năm qua mà không cần đến việc săn bắn để ngăn chúng làm phiền con người.
Họ lập luận thêm: Biến đổi khí hậu là thách thức đối với hầu hết các loài vật nhưng lại có lợi cho loài bọ thông. Mùa đông ấm đã khiến cho loài côn trùng này sinh sôi nhanh chóng và những mùa hè nóng kỷ lục gần đây, 75% thông vỏ trắng tại Yellowstone đã biến mất do bọ thông.
Hạt thông vỏ trắng là nguồn thức ăn chủ yếu của gấu xám.
Cây biến mất đồng nghĩa với việc gấu xám mất đi thức ăn chủ yếu của chúng, hạt thông vỏ xám. Chúng phải đi xuống chân núi, những nơi đông dân cư hơn để tìm kiếm thức ăn và dễ chạm trán với con người hơn.
Kết quả sau những cuộc đụng độ này thường là những chú gấu bị bắn chết. Năm 2015, con số gấu tử vong do xung đội với người này là 45 con. Nếu lễ hội săn bắn diễn ra trong 2 ngày, số gấu bị giết sẽ là 23 con, cộng với số gấu chết hàng năm do xung đột với con người, số lượng gấu xám sẽ không còn là bao.
"Các nhà khoa học đã khẳng định, để có thể bảo tồn thành công, các quần thể gấu xám ở mọi khu vực phải được bảo vệ chứ không chỉ riêng vườn quốc gia Yellowstone. Các cuộc đi săn đã đi ngược lại điều này."
Ngay sau đó, khi chính quyền bang Wyoming đề cập đến sự nguy hiểm của loài gấu xám với con người. Các nhóm bảo vệ đã bác bỏ bằng lập luận sắc bén: "Thật phóng đại. Khả năng một người bị tấn công bởi gấu xám khi đến thăm công viên Yellowstone là 1/2,7 triệu lần."
Hình ảnh khắc họa luật sư Tim Preson trước tòa.
13:00 ngày 30/8, thẩm phán hoãn phiên toàn mà không đưa ra phán quyết.
Mọi người tự hỏi điều gì sẽ xảy ra tiếp theo. Cuộc đi săn sẽ bắt đầu sau 36 giờ và nếu như thẩm phán không kịp đưa ra quyết định, cuộc đi săn vẫn sẽ bắt đầu.
17:05 chiều cùng ngày, thẩm phán đã đưa ra phán quyết qua email: Bang Wyoming sẽ phải tạm dừng cuộc săn bắt và liên lạc với tất cả các thợ săn gấu để thông báo rõ điều này.
Cuộc đi săn bị phá sản chỉ vài giờ trước khi khai mạc.
Những chú gấu đã tạm thời an toàn trước mũi súng thợ săn.
Chiến thắng trọn vẹn
Sau những nỗ lực không mệt mỏi, ngày 8/7/2020, Tòa án Hoa Kỳ đã có tuyên bố cuối cùng: Những chú gấu xám sống trong hệ sinh thái Yellowstone sẽ tiếp tục được bảo vệ và không bị săn bắn thể thao.
Quá trình bảo tồn suốt 40 năm qua, từ 140 cá thể gấu năm 1970 đến 700 cá thể ngày nay là một hành trình đáng khen ngợi trong lịch sử bảo tồn. Những chú gấu xám Bắc Mỹ có thể, một lần nữa, yên tâm sống dưới mái nhà Yellowstone.
Theo: The Guardian, Earthjustice
