Amỉmathuột
truyện ngắn cuả chuvươngmiện
*
amỉ là bà mẹ , mathuột là ngươì con [ con trai cũng đuợc mà con gái cũng được ] người êdê [hay rhadhê ] ở Buônmêthuột , bán gà thì con gà trống lớn , hoặc con gà mái lớn , và con gà con , thì đều cùng một giá tiền , mà có mua thì chỉ mua một con , mua xong , mua con nưã , chớ mua một lúc hai con , ngươì Thuợng Êđê khong bán nữa , vì không có số đếm Hai.
*
Tôi đi lính cuối năm 62 và tháng chín ra trưòng về vùng hai chiến thuật , đơn vị ở daklak [ tức amỉ mathuột ] ngay tai buôn ky , đơn vị là binh chủng , cơ ngơi là đồn binh cuả Pháp để lại khang trang và đẹp , vì là miền cao nguyên , trời nắng ban ngày bụi mù trời , và trời mưa thì đất đỏ quắn lại thành bùn , thành ra ở chỗ nào , trước khi buớc vào nhà đều có cây bằng sắt để chà giầy dép , gạt bùn , đời sống nhàn nhã thanh bình , vài tháng sau , tháng 11 thời đảo chánh , qua dầu năm 1964 thì hạ sĩ T. đến chào tôi và đổỉ đi , tôi noí :
-Tuy cùng một đơn vị , nhưng anh là dân biệt phái , chỉ lo chạy máy pe phát điện , cho máy siêu tần số , anh ở dâu cũng là dân truyền tin ? vậy tại sao phải đổi đi ?
-Trung sĩ noí đúng , không ở dây thì qua bộ tư lệnh Sư Đoàn thế thôi . chẳng qua ở đây ông đại đội trưỏng không hài lòng tôi?
-Hạ sĩ có làm gì đâu ? cứ lên ca xuống ca , đến giờ thì tới , hết giờ thì về ? có động chạm gì tơí ai ? mà bị đổi đi ?
-Ấy vậy mà cũng không yên , tôi cùng ông dại uý đi lính Khố Xanh năm 48, qua năm 49 thì chuyển thành quân đội Quốc Gia , ông ta mau mắn thành đại uý , còn tôi thì chỉ có hạ sĩ mà thôi ? ông ta không ưa tôi , vì ông ta ghét nhất hai chữ Khố Xanh , Khố Đỏ .[ và sợ tôi tiết lộ điều này ra cho bà con biết ?]
-Ôi dào , bố tôi hồi trưóc cũng là lính Khố Xanh , anh tôi cũng là lính Khố Đỏ , vì trưóc năm 1949 thì chỉ có hai loại lính này mà thôi ?
*
Từ cuối năm 1963 dến cuối năm 1964 , cứ mỗi một hai tháng là lại chuyển đổi một ông Tư Lệnh , đến thời đại tá , đi thời chuẩn tưóng , chuyện bình thường y như con nuớc khi lớn khi ròng , nhưng cũng cuối năm này thì có một sự việc không thể nào quên được , chẳng là ông Đại uý đại dội trưởng đại đội Tổng hành Dinh có công việc phải thuyên chuyển đi nơi khác , ai ai cũng nghĩ là ông Trung Uý đại đội phó [ sĩ quan thủ quỹ ] lên thay , thực tế không phải vậy , nguời lên thay là một ông Thiếu Uý khoá 14 [nhập ngũ năm1962] vưà lên thiếu uý , ông Trung Uý không bằng lòng khiếu nại với đại tá Tư Lệnh như sau:
-Tôi nhập ngũ khoá 7, năm 1958, còn Thiếu Uý mơí đi linh đây , chả có quân đội nào ? mà Trung Uý lại duới quyền Thiếu Uý ?
-Vậy tao cho nó lên Đại uý cho mày ngán luôn ? và mày thì thuyên chuyển đi nơi khác ngay bây giờ hiểu chưa ?
*
Đầu năm 1965 , ở bộ chỉ huy Trung đoàn , đại tá tư lệnh tiếp đại uý P. đại tá noí:
-Trước đây 13 năm [ tức là năm 1952] , ông thầy là Trung Uý đại đội trưỏng , còn em út lúc đó là Trung sĩ tiểu đội trưỏng duới quyền , thế rồi vật đổi sao dời , bây giờ em út là đại tá Trung Đoàn trưởng [ kiêm Tỉnh Trưỏng] còn Trung Uý lên chỉ có một cấp, Bây giờ trời đất dun dủỉ ông thầy về làm việc dướí quyền em út , moị việc cũng y như xưa , không có gì thay đổi cả , bây giờ cho ông thầy đi nắm Tiểu đoàn tắc chiến chắc vài tháng ông thầy tiêu ? bây giờ để ông thầy tà tà ở ban 3 Trung Đoàn , với điều kiện là đừng bao giờ tiết lộ thân phận cuả đàn em , là ngày xưa là trung sĩ , chỉ có một điều duy nhất này mà thôi ?
*
Đầu năm 1966 thời Đại uý P. vaò gặp Đại tá Tư Lệnh , ngài Tư Lệnh không cần hỏi noí ngay :
-Thời cuả ông thầy qua rồi ? Bây giờ là thời cuả em út , cái chuyện noí khóăc noí phét là chuyện thưòng tình , trong bữa nhậu nhẹt, có gì đáng để ông thầy quan tâm và buồn ? nếu ông thầy thấy nhức đầu khó chịu quá vì những lời cuả em út thì ông thầy muốn đổi đi đâu ? em út sẵn sàng chiều theo ý nguyện của ông thầy .
Sau đó thời Thầy P. lên một cấp thiếu tá và nhậm chức quận trưởng nội thành , sau đó ba tháng thì thầy tử trận .
*
Vị tướng chủ tịch ngồi trong bộ Tư Lệnh Trung Đoàn noí:
-Vậy chớ ghệ cuả moi, toa cất dấu nơi đâu ?
- …………
-Không nói được à ?
-Em lấy cô ta làm vợ nhỏ rồi ?
-Tư lệnh Trung Đoàn một bà ? tỉnh trưỏng một bà, chú em ngon hơn anh nhiều ? chế độ truớc , chăn heo , dẫn ngưạ , đầu bếp chỉ làm tới đại uý , mà bây giờ qua thăng cho em từ sergent [ trung sĩ ] leo một lèo tới đại tá [ colonel] vậy là tuyệt đỉnh danh vọng rồi , mà chỉ có đảm trách một chuyện rất nhỏ như vậy mà chú em làm không nổi ? làm không đuợc ? làm sao Qua tin đuợc chú em đuợc nưã chứ ?
đầu năm 1966 trở đi , không còn ai nghe lảng vảng tên vị Tỉnh trưởng này nưã ?
*
Tôi ngồi ngay ở công viên , trước mặt là biệt điện cuả cựu hoàng Bảo Đại , sau lưng là tòa đại biểu chính phủ , đi quá chút nữa là buôn alêa , buôn alêb, chừng khoảng 2 km là hồ Lak, bên tay traí là vào Bộ Tư Lệnh sư đoàn , toàn là đồn điền cà phê rồi dến buôn ki . cạnh biệt điện là dinh tỉnh trưởng , công viên rộng chừng một mẫu toàn là cây sao cao vút , gió thổi quả sao bay bay tà tà trong gió , dọc theo đuờng lộ ra thành phố là toàn hoa mimosa nhưng buị đất đỏ bám vào không thấy mầu vàng cuả hoa đâu cả, thấm thoát cũng đủ 4 năm đi quân dịch , và cũng biết tàm tạm thế nào là vùng hai chiến thuật , không vui và cũng không buồn , miền đất hoàng triều cương thổ ,
chuvươngmiện ( HNPĐ )
