VÁC NGÀ VOI
vĩ văn * Chu Vương Miện
" Vác Ngà Voi " là một tác phẩm truyện ngắn của nhà văn Nguyễn Thụy Long , xuất bản vào năm 1964, tôi có đọc qua vài lần , nhưng từ đó tới giờ
trên 55 năm hầu như quên hết, nhân tiện mượn đầu đề tác phẩm truyện ngắn " Vác Ngà Voi "của anh Nguyễn Thụy Long để làm bài viết của mình ,
thực ra cái chuyện " Vác Ngà Voi " cũng chỉ bình thường ngang với " Gác Cu " hay " Thổi Tù Và Hàng Tổng " người làm công việc ruồi bu này được thiên hạ gọi là Ngu " .
Cái sự Ngu này cách đây vài trăm năm , bây giờ thì lại cho là bình thường " vì là chuyện bắt buộc ?" ở bài này chúng tôi chỉ đề cập tới sự việc" Vác Ngà Voi " mà thôi , các chuyện khác sẽ bàn vào mọt dịp khác , thủa xa xưa thời phong kiến , các nước nhỏ " chư hầu " thì theo lệ cứ 3 năm thì phải cống nước lớn " Đại Quốc " 1 lần , nhưng cũng tùy nếu Trung Quốc bị thua trận như nhà Thanh thua Nhà Tây Sơn , thí chỉ đi sứ qua thăm qua loa chiếu lệ mà thôi , không có quà cáp chi cả , vì hai bên đều là quân ăn cướp đồng bọn giống nhau , nhà Thanh là dân thiểu số Tiện Ty chiếm nước Hán [ nhà Minh] còn Tây Sơn thì ăn cướp nước của " Vua Lê , Chúa Trịnh , Chúa Nguyễn " nên cá mè 1 lứa bỏ qua cho nhau " hoặc thời nhà Mông Nguyên 3 lần thua nhà Trần , nên xù không có cống phẩm chi cả .
Xin trở lại vấn đề là đi sứ và dâng cống phẩm , thời bị thua như thời nhà Mạc , thì ngoài vàng bạc châu báu , còn kèm theo thợ mộc 20 người , thợ nề 20 người , thợ chạm 20 người , hoặc cống phẩm như ngà voi , sừng tê , trầm hương , kỳ nam , v..v..
Thì triều đình của vua Mạc Đăng Dung chả hạn , lệnh cho Bộ Lễ lo phẩm vật cống nhà Đại Minh , bộ Lễ bèn giao công việc này cho một vị quan chức vị là Thị Lang "Ngang chức giám đốc thời bây giờ lo liệu "
vị này bèn ra thẳng Bắc Thành trình sự vụ cho Tổng Trấn Bắc Thành rõ , nơi đây bèn sai một vị quan ngang chức Chủ Sự và theo tờ ghi danh mục các thứ cống phẩm đính kèm và hai vị quan sai này lên thẳng tỉnh Lạng Sơn để thu gom " mua sắm " những vật dụng cần thiết , vì từ tỉnh Lạng Sơn đến Thị Trấn
Đồng Đăng là 15 cây số , từ Đồng Đăng đến Ải Nam Quan , Mục Nam Quan " bây giờ là Ải Hữu Nghị Quan , chừng 3 cây số nữa , vị chi đoan đường chỉ dài là 18 cây số , những thứ vật dụng này tương đối nhẹ , chỉ có cặp Ngà Voi là nặng , chừng 20 kilo mỗi chiếc , khi đoàn cống phẩm này đi qua địa phương nào [ tức là xã nào quận nào ] thì dân đinh địa phương đó phải khiêng cặp ngà voi " và cống phẩm"
còn chánh sứ phó sứ đi tay không cũng đi kèm theo với 2 vị quan võ cấp nhỏ "quản , đội ' để bảo vệ , đến biên giới hai tỉnh là Lạng Sơn và Vân Nam bên Tàu thì có Hữu Nghị Quan , bên ta có Ngưỡng Đức Đài , đồ cống phẩm của Việt Nam giao tận tay Tri Phủ Băng Tường là Phủ Biên Giới , nhận và ký tên vào danh sách cống phẩm là sứ thần Việt Nam xong nhiệm vụ , mọi thứ dịch vụ di chuyển phía Tàu lo , phái đoàn sứ thần đi và về chừng 3 năm , thời nhà Đường thì cống phẩm khỏe hơn , thời Trung Đường vua Đường Minh Hoàng có bà phi là Dương Quí Phi chỉ thích ăn trái lệ chi" tức trái vải " thành ra vào mùa vải tháng 6 âm lịch hàng năm , nứớc Việt Nam chỉ cần cho xe bò kéo khoảng 10 cần xé Vải tới biên giới giao cho quan phủ sở tại là xong , và ngay lập tức Tàu cho đóng yên cương Thiên Lý Mã chạy cấp kỳ ngày đêm về kinh đô cho Bà Phi Dương Quý Phi và đức vua thưởng thức , thành ra cái công chuyện " Vác Ngà Voi" là chuyện công vụ , không có tính cách cá nhân ? thành ra cái chuyện Khôn hay Ngu không nên đặt ra ở đây ?
Chu Vương Miện ( HNPD )
