Việt Nam đang phải đối mặt với sự giám sát chặt chẽ hơn của Mỹ về lao động cưỡng bức Trung Quốc, nước này đứng thứ hai sau Malaysia về các lô hàng bị Mỹ kiểm soát và từ chối. 

Theo hãng tin Reuters, kể từ khi được áp dụng vào tháng 6 năm 2022, các quy định chặt chẽ hơn của Hoa Kỳ nhằm giải quyết các vi phạm nhân quyền ở khu vực Tân Cương của Trung Quốc đã dẫn đến việc kiểm soát hơn 6.000 chuyến hàng chở hàng hóa trị giá hơn hai tỷ USD cho đến tháng 9, tháng gần nhất mà dữ liệu hải quan Hoa Kỳ có sẵn.

Dữ liệu chính thức từ Cục Hải quan và Biên phòng Hoa Kỳ công bố hôm 14/11 cho thấy, Việt Nam có 2.070 lô hàng bị kiểm soát chỉ trong năm tài chính 2023 với trị giá gần 550 triệu USD. 

Có hơn 1.100 lô hàng trong số đó bị từ chối nhập khẩu (chiếm tỷ lệ 57%) với trị giá hơn 230 triệu đô la, 330 lô hàng chờ được phê duyệt (chiếm 16%) và 554 lô hàng được thông quan.

Trong số lô hàng bị từ chối nhập cảnh, có 50% thuộc về danh mục vật liệu công nghiệp và sản xuất; 30% là mặt hàng điện tử; 19% là quần áo, giày dép và dệt may; 1% còn lại là lô hàng máy công nghiệp và sản phẩm tiêu dùng. 

Đỉnh điểm là vào tháng 9/2022, 126 lô hàng của Việt Nam trị giá hơn 42 triệu USD bị kiểm soát, gần 98% bị từ chối nhập cảnh hoặc bị giữ lại để kiểm tra gồm hàng điện tử và giày dép và dệt may. 

Cơ quan hải quan Hoa Kỳ không có bình luận ngay lập tức về các dữ liệu này. 

Cũng theo hãng tin Reuters, hơn 2/3 số hàng hóa bị từ chối hoặc bị giữ lại đến từ Malaysia hoặc Việt Nam, những nước xuất khẩu lớn các tấm pin mặt trời và chất bán dẫn sang Hoa Kỳ. 

Việt Nam cũng là nhà cung cấp hàng đầu về dệt may, da giày và may mặc.

Tân Cương là nơi sản xuất bông và polysilicon lớn, được sử dụng trong các tấm quang điện và chất bán dẫn.

Không rõ liệu các công ty có tạm dừng giao hàng vì những vấn đề đau đầu về việc tuân thủ đạo luật của Mỹ hay không.

Bộ công nghiệp Việt Nam không trả lời yêu cầu bình luận của Reuters. 

Các chuyên gia trong ngành và chính phủ Việt Nam cho biết họ không biết về vấn đề này hoặc họ chưa nghe thấy bất kỳ mối lo ngại nào. 

Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng hôm 16/11 đề nghị Hoa Kỳ xem xét lại việc Việt Nam bị liệt trong nhóm nước mà Washington đã hạn chế xuất khẩu chip, chất bán dẫn.

Theo số liệu của Tổng cục Hải quan Việt Nam công bố hồi tháng 10, xuất khẩu hàng hoá sang Hoa Kỳ từ đầu năm gặp khó khăn do nhu cầu thị trường suy giảm, nên kim ngạch xuất khẩu giảm khoảng 15 tỷ USD so với cùng kỳ năm ngoái (cùng kỳ đạt 85,2 tỷ USD). Tuy nhiên, Hoa Kỳ vẫn là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam.

Washington đã cáo buộc Trung Quốc diệt chủng người Duy Ngô Nhĩ, trong khi các nhóm nhân quyền lên án việc sử dụng rộng rãi các trại giam và lao động cưỡng bức. Trung Quốc đã phủ nhận mọi cáo buộc lạm dụng.

Kể từ khi Đạo luật bảo vệ lao động cưỡng bức người Duy Ngô Nhĩ (UFLPA) của Hoa Kỳ ban hành, các nhà xuất khẩu phải chứng minh sản phẩm của họ không bao gồm bất kỳ nguyên liệu thô hoặc thành phần nào đến từ Tân Cương.