Những cái chết đau lòng
Từ năm 2017 đến nay trên địa bàn tỉnh Nghệ An đã xảy ra nhiều vụ tự tử bằng lá ngón gây xôn xao trong cộng đồng. Những vụ tự tử này hầu hết đều nằm trên địa bàn có người Mông sinh sống. Nguyên nhân dẫn đến cái chết cũng chủ yếu xuất phát từ mâu thuẫn trong tình yêu, gia đình hay đơn giản hơn là tính cách tự ái, dễ tổn thương của phụ nữ Mông.
Cây lá ngón trên vùng cao Nghệ An. Ảnh: Đào Thọ
Ngày 28/2 vừa rồi cô gái người Mông Xồng Y P. (17 tuổi) ở bản Huồi Khe (xã Mường Ải - Kỳ Sơn) đã tìm đến cái chết khi vừa cưới chồng được 4 ngày. Nguyên nhân ban đầu được xác định do lấy chồng không được như ý, Xồng Y P. buồn lòng viết thư tuyệt mệnh để lại rồi tự vẫn.
Trước đó, sáng 6/9/2017, người dân ở bản Thăm Hón (xã Na Ngoi - Kỳ Sơn) cũng bàng hoàng khi phát hiện 3 học sinh: Xồng Bá D., Xồng Bá X. và Xồng Bá R. (đều SN 2009) là học sinh lớp 3 của trường Tiểu học Na Ngoi 1 ăn lá ngón tự vẫn. Sau đó 2 em được cứu sống còn Xồng Bá D. qua đời do trúng độc nặng. Nguyên nhân cũng rất đơn giản, chỉ vì bị cô giáo nhắc nhở về việc các em lấy đồ chơi ở trường mầm non. Sợ các cô báo với gia đình nên cả 3 em đã rủ nhau lên rẫy hái lá ngón ăn.
Nỗi đau của một gia đình có con gái ăn lá ngón tự vẫn tại xã Na Ngoi (Kỳ Sơn). Ảnh: Đào Thọ
Khi được hỏi về nguyên nhân này, anh Xồng Bá Dênh - Bí thư Đoàn xã Na Ngoi (Kỳ Sơn) cho biết: “Hầu hết người Mông sống trên vùng núi cao, cách xa các bệnh viện nên việc cứu chữa gặp nhiều khó khăn. Hơn nữa, thường người muốn tự vẫn lúc đi chỉ đi một mình, địa hình vắng vẻ ít người biết nên khi phát hiện ra thì đã quá muộn. Nguyên nhân chủ yếu cũng do những mâu thuẫn rất bình thường nhưng suy nghĩ nông cạn mới dẫn tới cái chết”.
Loại cây độc mọc đầy đồi núi
Theo anh Xồng Bá Dênh, tính từ năm 2015 đến nay có đến hơn chục trường hợp ăn lá ngón tự vẫn. Có người chết, có người may mắn được cứu chữa kịp thời. Chỉ cần 3 ngọn nhỏ thôi là đã đủ cướp đi sinh mạng một người. Nếu ăn nhiều, trong vòng 30 phút không được cấp cứu kịp thời thì coi như chẳng còn hy vọng gì nữa.
Cận cảnh lá ngón. Ảnh: Đào Thọ
Xồng Bá Dênh chỉ cho chúng tôi những cây lá ngón mọc tua tủa khắp nơi. Khắp các lối vào bản, lên rẫy, bìa rừng, ven đường đều có. Cây có thân dây nhỏ mọc lan trên mặt đất, hoa ngón màu vàng nom rất đẹp nhưng nếu ai không hay biết chỉ cần nhấm một lá sẽ ngay lập tức chất độc ngấm vào cơ thể, có thể gây ra cái chết trong vài chục phút. Chúng tôi thử cầm lên xem, Xồng Bá Dênh cảnh báo: “Các anh phải rửa tay cho kỹ nhé”.
Các già làng người Mông cho hay, nếu được phát hiện sớm, người ta sẽ dùng vòi đưa nước vào cơ thể người trúng độc để làm họ nôn ra. Nặng hơn sẽ phải dùng tới phân động vật hòa loãng rồi cho uống. Tuy nhiên, muốn cứu sống phải đưa ngay đến cơ sở y tế gần nhất.
Lá ngón có hoa màu vàng đẹp nhưng chứa chất kịch độc. Ảnh: Đào Thọ
"Hàng năm, đoàn thanh niên chúng tôi đã tổ chức nhổ hàng tạ cây ngón. Thế nhưng đó là cách làm không mang lại hiệu quả cao vì nhổ xong nó lại mọc như cỏ ấy. Hiện nay chúng tôi đang tập trung tuyên truyền, vận động nhằm nâng cao nhận thức của bà con và hướng dẫn họ các kỹ năng cấp cứu người ăn phải lá ngón” - anh Xồng Bá Dênh cho biết thêm.
| Theo Ths. BS Nguyễn Trung Nguyên - Phụ trách Trung tâm Chống độc Bệnh viện Bạch Mai: Khi ăn phải lá ngón, nếu không phát hiện sớm, sơ cứu, cấp cứu khẩn trương và điều trị kịp thời, bệnh nhân thường chết sau 1-7 giờ ngộ độc. Do vậy, khi phát hiện người bị ngộ độc cây lá ngón, phương pháp xử trí ban đầu hết sức quan trọng, phải nhanh chóng loại bỏ chất độc ra khỏi cơ thể bằng các biện pháp như gây nôn: uống đầy nước rồi móc họng để kích thích gây nôn, sau đó nhanh chóng chuyển đến cơ sở y tế gần nhất để loại bỏ độc chất, ngăn cản hấp thu độc chất bằng cách rửa dạ dày, uống than hoạt, truyền dịch. Sau đó khẩn trương vận chuyển bệnh nhân tới bệnh viện chuyên khoa có đầy đủ các trang thiết bị cấp cứu điều trị giải độc và tích cực tránh những biến chứng muộn nặng nề, nguy hiểm, nguy cơ dẫn đến tử vong. |
