Đảng sâm hay còn gọi là đẳng sâm hoặc một số tên gọi khác như phòng đảng sâm, lộ đảng sâm, xuyên đảng sâm, đông đảng sâm, rầy cáy (Lạng Sơn), mần cáy... Mặc dù không có chất hóa học nào gọi là saponin chịu trách nhiệm về một số tác dụng của nhân sâm được tìm thấy ở đảng sâm nhưng loại thảo dược này được ví như "nhân sâm của người nghèo" là do có nhiều công dụng tốt đối với sức khoẻ, trong đó có một số lợi ích giống như nhân sâm.
Đảng sâm (hay còn gọi là đẳng sâm).
1. Đặc điểm của đảng sâm
Đảng sâm là loại dược liệu sống lâu năm, là cây thân leo và nhỏ. Rễ có hình trụ, dài và đường kính khoảng 1-2cm, đầu rễ phình to, trên rễ có nhiều vết sẹo lồi của phần thân cũ. Đặc biệt, rễ của đảng sâm thường có một rễ trụ mà không xuất hiện rễ phân nhánh, càng về phía đuôi càng nhỏ. Lúc tươi rễ có màu trắng, rễ sẽ chuyển sang màu vàng khi khô. Rễ cũng chính là bộ phận được sử dụng làm thuốc.
Thân cây có màu tím và một lớp lông thưa, phần ngọn không có lông. Lá mọc đối xứng, so le hoặc có khi mọc thành hình vòng. Hoa mọc độc ở kẽ lá, hoa hình chuông, có màu vàng nhạt. Quả nang hình cầu dẹt, trong quả có rất nhiều hạt.
Nghiên cứu hóa học thực vật cho thấy các thành phần hóa học chính của đảng sâm bao gồm: alkaloid, alkynes và polyacetylenes, flavonoid, lignan, steroid, terpenoid, axit hữu cơ, dầu dễ bay hơi, sacarit và các thành phần khác.
Ngoài ra, đảng sâm còn rất giàu axit amin, các nguyên tố vô cơ và nguyên tố vi lượng cần thiết cho cơ thể con người.
Hình ảnh về đảng sâm tươi và khô. (Ảnh: Internet).
2. Đảng sâm có tác dụng gì?
2.1. Theo y học cổ truyền
Theo y học cổ truyền, đảng sâm vị ngọt, có tính bình, vào 2 kinh phế và tỳ. Vị thuốc này có tác dụng điều hòa tỳ vị, giúp tiêu hóa, tăng sức lực, tăng bài tiết tân dịch, bồi dưỡng cơ thể, giải khát.
Đảng sâm còn tốt cho lá lách và phổi. Loại dược liệu này thường được sử dụng để giảm các triệu chứng mệt mỏi do suy nhược, chán ăn và tiêu chảy. Ngoài ra, đảng sâm cũng có thể được kết hợp với các loại thảo mộc khác như rễ hoàng kỳ để giảm các triệu chứng như ho, giọng trầm và khó thở.
Ngoài ra, đảng sâm là loại dược liệu có tác dụng bổ máu, giúp cải thiện tình trạng thiếu máu và làm triệu chứng do thiếu máu như tái nhợt, mệt mỏi, chóng mặt và đánh trống ngực.
2.2. Theo y học hiện đại
Theo nghiên cứu được đăng tải trên Tạp chí Frontiersin, đảng sâm được cho là có những lợi ích nổi bật sau:
- Bảo vệ thần kinh và cải thiện trí nhớ
- Bảo vệ niêm mạc đường tiêu hóa và chống loét dạ dày tá tràng. Chiết xuất nước của đảng sâm có thể làm giảm tổn thương niêm mạc dạ dày và giảm loét dạ dày ở chuột do căng thẳng và tăng hàm lượng polyamines (spermidine) trong niêm mạc dạ dày. Điều hoà miễn dịch cơ thể
- Chống các khối u. Đặc biệt, đảng sâm còn được nghiên cứu chi ra có thể chống tiền ung thư dạ dày bằng cách cải thiện tổn thương viêm dạ dày và ức chế có chọn lọc sự tăng sinh của các tế bào ung thư dạ dày chứ không phải các tế bào bình thường.
- Cải thiện chức năng tạo máu và bảo vệ tim mạch.
- Tác dụng kháng khuẩn và kháng virus. Chiết xuất từ đảng sâm có hoạt tính kháng khuẩn, chống lại các loại vi khuẩn như Bacillus catharticus, Staphylococcus cholermidis, Streptococcus hemolyticus type A và B, Bacillus subtilis...
- Chống lão hóa và chống oxy hóa.
Đảng sâm có thể giúp tăng cường miễn dịch. (Ảnh: Internet).
Ngoài ra, đảng sâm còn được sử dụng để điều trị nhiễm HIV và bảo vệ bệnh nhân ung thư khỏi tác dụng phụ của xạ trị bằng cách tăng hồng cầu và bạch cầu cũng như tăng cường miễn dịch. Thảo dược này cũng có tác dụng điều trị tình trạng suy nhược, chán ăn, tiêu chảy mãn tính, khó thở, nhịp tim nhanh, hen suyễn, ho, khát nước và tiểu đường.
