Một số nguồn tin cho thấy Taliban đang săn lùng kho báu nổi tiếng bậc nhất Afghanistan - "Bactrian Treasure". Đây là bộ sưu tập hơn 20.000 hiện vật, trong đó có nhiều hiện vật vàng.
Với việc Taliban tiếp quản Afghanistan, các di tích khảo cổ của đất nước phải đối mặt với một tương lai nghiệt ngã, ngay cả khi nhóm này quyết định không cướp phá hoặc cố tình tiêu hủy chúng.
Một số nguồn tin cho thấy Taliban đang săn lùng một trong những kho báu nổi tiếng nhất Afghanistan. Kho báu được gọi là "Bactrian Treasure", gồm một bộ sưu tập hơn 20.000 hiện vật, trong đó có nhiều hiện vật làm bằng vàng.
Vương miện vàng - một trong những cổ vật bằng vàng trong kho báu Bactrian Treasure của Afghanistan. (Nguồn: Getty)
Bactrian Treasure được tìm thấy trong ngôi mộ 2.000 năm tuổi tại Tillya Tepe vào năm 1978. Kho báu từng lưu giữ trong Bảo tàng Quốc gia của Afghanistan, sau đó trưng bày trong dinh tổng thống. Tuy nhiên hiện vẫn chưa xác định vị trí chính xác của báu vật này.
Các di tích khảo cổ khác có thể bị đe dọa bởi Taliban bao gồm Mes Aynak, một thành phố Phật giáo phát triển mạnh mẽ vào khoảng 1.600 năm trước. Thành phố nằm dọc theo Con đường Tơ lụa và có nhiều hoạt động thương mại cũng như tâm linh.
Khi cai trị Afghanistan từ năm 1996 đến 2001, Taliban đã phá hủy nhiều hiện vật Phật giáo, trong đó có hai bức tượng khổng lồ tạc vào một vách đá có từ thế kỷ VI - được gọi là "Các vị Phật của Bamiyan".
Lực lượng này đã sử dụng tên lửa, đạn pháo xe tăng và thuốc nổ để phá hủy các bức tượng cao chót vót.
Tương lai của Mes Aynak đặc biệt ảm đạm khi tất cả thiết bị được sử dụng để khai quật và bảo tồn tại khu vực này đã không còn nữa.
Cho đến nay, chưa có báo cáo nào về việc Taliban cố tình phá hủy các hiện vật. Ban lãnh đạo Taliban tuyên bố sẽ bảo vệ các địa điểm khảo cổ; tuy nhiên, vẫn chưa biết liệu Taliban có thực sự giữ lời hứa hay không.
Cùng với nhóm của mình, Gil Stein - giáo sư tại Viện Phương Đông của Đại học Chicago, người lãnh đạo tổ chức Đối tác Lập bản đồ Di sản Afghanistan - đã sử dụng hình ảnh vệ tinh để lập bản đồ và giám sát hàng nghìn địa điểm khảo cổ ở Afghanistan.
Ông Stein ước tính họ đã tìm ra vị trí của khoảng 25.000 địa điểm khảo cổ ở Afghanistan cho đến nay.
Lấy trộm cổ vật là một vấn đề ở Afghanistan, nhưng ông Stein không tìm thấy bằng chứng nào cho thấy Taliban đã hỗ trợ hoạt động này.
Ông Stein cho rằng chỉ có thời gian mới biết được Taliban thực sự có kiềm chế cướp bóc hoặc phá hủy các địa điểm khảo cổ hay không. Ông cho biết có một điểm đáng khích lệ đó là Taliban đã bố trí lính canh bên ngoài Bảo tàng Quốc gia Afghanistan.
Điều thú vị là trong hai thập niên qua, một số hiện vật bị cướp hoặc bị đánh cắp từ Afghanistan đã được tìm thấy ở Mỹ. Sau đó Mỹ đã trả lại chúng về Afghanistan và các hiện vật này vẫn đang nằm trong Bảo tàng Quốc gia Afghanistan.
