Tòa án Hình sự Quốc tế ra lệnh bắt Putin vì tội ác ở Ukraina, Nga nói vô giá trị

(AFP & Reuters 17/03/2023) Tòa án Hình sự Quốc tế (ICC) hôm thứ Sáu 17/03/2023 cho biết đã ban hành lệnh bắt giữ tổng thống Nga Vladimir Putin vì tội ác chiến tranh, do đã cưỡng bức trẻ em Ukraina từ các vùng bị chiếm đóng sang Nga kể từ khi bắt đầu cuộc xâm lược. Kiev nói rằng « đây chỉ mới là khởi đầu », Matxcơva tố cáo một quyết định « vô nghĩa ».

ICC, có trụ sở tại La Haye, cũng đã ban hành lệnh bắt giữ Maria Lvova-Belova, ủy viên của tổng thống Nga phụ trách quyền trẻ em, với cáo buộc tương tự.

Tòa cho rằng Vladimir Putin phải chịu trách nhiệm cá nhân về việc về hành động bất hợp pháp trên. Công tố viên ICC, ông Karim Khan hồi đầu tháng này sau chuyến thăm Ukraina cảnh báo « đang ưu tiên điều tra » về các vụ bắt cóc, « trẻ em không thể bị coi là chiến lợi phẩm ».

Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Nga, Maria Zakharova nói rằng quyết định của ICC « không có nghĩa lý gì », vì Nga không phê chuẩn quy chế Roma. Tương tự, từ điện Kremlin, phát ngôn viên Dimitri Peskov khẳng định Matxcơva không công nhận thẩm quyền của Tòa án Hình sự Quốc tế. Cựu tổng thống Nga Dimitri Medvedev so sánh lệnh bắt giữ Vladimir Putin của ICC với « giấy vệ sinh ».

Về phía Ukraina, chánh văn phòng tổng thống Andrii Iermak trên Telegram khẳng định « Đây chỉ mới là khởi đầu », một viên chức khác là Mykhailo Podoliak nhận định với quyết định này « thế giới đã thay đổi ». Ngoại trưởng Dmytro Kuleba hoan nghênh « bánh xe công lý bắt đầu quay ».

Ngoại trưởng Anh James Cleverly lên tiếng hoan nghênh Tòa án Hình sự Quốc tế. Người đứng đầu ngành ngoại giao Châu Âu, Josep Borrell nhấn mạnh quyết định của ICC « chỉ là bước đầu của một tiến trình để buộc Nga và nhà lãnh đạo nước này phải trả giá cho những tội ác khủng khiếp đã phạm ở Ukraina ».

Tháng trước, các nhà nghiên cứu của đại học Yale công bố bản báo cáo, theo đó Nga đang giữ ít nhất 6.000 trẻ em Ukraina tại các cơ sở ở Crimée hiện do Nga kiểm soát. Công ước Liên Hiệp Quốc định nghĩa việc « cưỡng bức để đưa trẻ em từ một nhóm này sang nhóm khác » là một trong năm hành vi có thể bị khởi tố vì tội diệt chủng.

Cả Nga và Ukraine đều không phải là thành viên của ICC, nhưng Kiev đã chấp nhận quyền tài phán của tòa án trên lãnh thổ của mình và đang làm việc với công tố viên. Tòa án không cho biết cụ thể sẽ thực hiện lệnh bắt giữ như thế nào. Các chuyên gia cho rằng khó có khả năng các nghi phạm sẽ được giao nộp.

ICC, được thành lập vào năm 2002 để xét xử những tội ác tồi tệ nhất thế giới, đã điều tra hơn một năm qua về tội ác chiến tranh hoặc tội ác chống lại loài người trong cuộc xâm lăng của Nga.