Việc Triều Tiên thỏa thuận đàm phán với Hoa Kỳ có thể là một bước đột phá ngoại giao để đạt một giải pháp hòa bình cho cuộc khủng hoảng hạt nhân, hoặc một mưu mẹo để làm suy yếu các biện pháp chế tài áp đặt lên chế độ miền Bắc, hoặc cả hai.
Lãnh tụ Triều Tiên Kim Jong Un tỏ ý sẵn sàng đàm phán với Hoa Kỳ để chấm dứt chương trình vũ khí hạt nhân của nước ông, và hứa sẽ tạm ngưng các cuộc thử nghiệm hạt nhân và tên lửa trong thời gian tiến hành đàm phán, đã được ông Chung Eui-yong, người đứng đầu Văn phòng An ninh Quốc gia Hàn Quốc báo cáo, sau cuộc họp giữa ông với ông Kim Jong Un ở Bình Nhưỡng.
Những thông điệp mâu thuẫn
Chính quyền Triều Tiên vẫn chưa xác nhận lối diễn giải của miền Nam về bước đột phá ngoại giao tiềm tàng đó. Ngược lại, tờ báo của nhà nước Triều Tiên, tờ Rodong Sinmun, hôm 7/3 đăng một bài viết với những quan điểm dường như mâu thuẫn để biện minh cho sự cần thiết của khả năng răn đe hạt nhân của Triều Tiên để tự bảo vệ "chống lại các mối đe dọa hạt nhân từ Hoa Kỳ", và nói rằng đây không phải là một vấn đề để mang ra tranh cãi.
Bộ Thống Nhất của Hàn Quốc hôm thứ Tư bác bỏ lập trường không khoan nhượng của tờ Rodong Sinmun, nói rằng vị thế của chính quyền Kim Jong Un, như được trao đổi với đại diện của Hàn Quốc, là sẵn sàng chấm dứt chương trình hạt nhân của mình trong các điều kiện hợp lý.
Baik Tae-hyun, người phát ngôn của Bộ Thống nhất, nói: "Triều Tiên rõ ràng xác nhận rằng họ sẵn sàng phi hạt nhân hóa, và cũng nêu rõ rằng không có lý do gì để họ giữ vũ khí hạt nhân, nếu mối đe dọa quân sự chống lại Triều Tiên được giải quyết, và an ninh của chế độ được đảm bảo.
Tuy nhiên Triều Tiên đã phá vỡ những thỏa thuận đạt được trước đây để chấm dứt chương trình hạt nhân để đánh đổi trợ giúp kinh tế và đảm bảo an ninh. Trong hai năm gần đây, chính phủ Kim Jong Un đã tăng tốc các cuộc thử nghiệm tên lửa đạn đạo tầm xa và các cuộc thử nghiệm hạt nhân, đồng thời tỏ thái độ thách thức khi tuyên bố rằng Triều Tiên là một quốc gia có vũ khí hạt nhân và đang tiến gần tới chỗ có thể dùng tên lửa đạn đạo xuyên lục địa để tấn công các mục tiêu tại các thành phố của Hoa Kỳ.
Đồng minh hoài nghi
Tổng thống Mỹ Donald Trump phản ứng với một chiến lược tăng "áp lực tối đa" để buộc Bình Nhưỡng phải đình chỉ chương trình hạt nhân bằng cách áp đặt các biện pháp trừng phạt gắt gao, cấm các sản phẩm xuất khẩu của Triều Tiên trị giá hàng tỷ đô la như than, quặng sắt, hàng may mặc và thủy sản. Chính quyền của Tổng thống Trump còn tuyên bố sẵn sàng sử dụng sức mạnh quân sự, nếu cần, để loại bỏ mối đe dọa hạt nhân từ Triều Tiên.
Đặc sứ hàng đầu của Nam Triều Tiên sẽ cùng Giám Đốc Cơ quan Tình báo Quốc gia Suh Hoon lên đường sang Washington vào tuần tới để trao đổi với các quan chức an ninh Hoa Kỳ về những kết luận của họ. Hai nhân vật này cũng sẽ đi thăm Bắc Kinh, Moscow và Tokyo để trao đổi với các quan chức của các nước này.
Ông Trump nói Bắc Triều Tiên tỏ ra "thành thực" khi đề nghị hai bên tham gia đàm phán. Tuy nhiên, Phó Tổng thống Mike Pence nhấn mạnh rằng Hoa Kỳ sẽ duy trì áp lực của các biện pháp trừng phạt cho đến khi Bình Nhưỡng áp dụng những biện pháp có ý nghĩa để đình chỉ chương trình hạt nhân của họ.
Nhật Bản cũng lên tiếng mạnh mẽ ủng hộ việc duy trì các biện pháp trừng phạt kinh tế đối với Triều Tiên trong khi tiến hành bất cứ cuộc đàm phán nào.
Chánh Văn phòng Nội các Nhật Bản Yoshihide Suga nói:
"Nếu chúng ta muốn có một cuộc thảo luận có ý nghĩa, thì Triều Tiên phải cam kết thực thi một kế hoạch phi hạt nhân hoá có thể được kiểm chứng và không thể bị đảo ngược, họ cần phải có hành động cụ thể."
Trung Quốc khuyến khích các nỗ lực hòa giải, nhưng tờ Hoàn Cầu Thời báo của nhà nước Trung Quốc hôm thứ Tư 7/3 lại đăng một bài xã luận, nhấn mạnh rằng Trung Quốc, Nga và Hội đồng Bảo an LHQ phải được tham gia đàm phán để giải quyết vấn đề hạt nhân tại Triều Tiên.
Những tiến bộ thận trọng
Giới phân tích có phản ứng lẫn lộn, vừa lạc quan vừa hoài nghi trước đề nghị của Triều Tiên, muốn mở các cuộc đàm phán hạt nhân trong khi đình chỉ các vụ thử nghiệm mang tính khiêu khích, với sự pha trộn của sự lạc quan thận trọng và hoài nghi.
Trong khi tham gia đàm phán có thể là một bước tích cực, hiện không rõ Hoa Kỳ và Triều Tiên thậm chí có đồng ý với nhau về thế nào là phi hạt nhân hóa hay không. Washington muốn tháo gỡ toàn bộ chương trình hạt nhân của Bình Nhưỡng, trong khi lập trường của Triều Tiên từ lâu là phi hạt nhân hoá phải bao gồm việc rút toàn bộ lực lượng Mỹ ra khỏi bán đảo Triều Tiên, đồng thời Mỹ phải rút lại cam kết sẽ sử dụng kho vũ khí hạt nhân để bảo vệ các đồng minh trong khu vực.
Bất cứ điều gì có thể làm suy yếu hoặc giảm tác động của các biện pháp trừng phạt kinh tế hiện hành đối với Triều Tiên, sẽ là một sai lầm lớn.
Ngoài ra còn có quan ngại cho rằng chính quyền Kim Jong Un chỉ mời Mỹ tham gia đàm phán để đạt được những sự nhượng bộ của miền Nam và Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in khi lãnh tụ hai miền gặp nhau vào cuối tháng 4.
Thoả thuận tổ chức hội nghị thượng đỉnh liên Triều tại làng đình chiến Bàn Môn Điếm ở khu vực phi quân sự ở biên giới trên phần lãnh thổ của Hàn Quốc, cũng được đưa ra trong chuyến đi thăm Bình Nhưỡng của đặc sứ Hàn Quốc. Nếu diễn ra, thì đây sẽ là cuộc gặp mặt đầu tiên giữa lãnh đạo của hai miền Bắc-Nam, tính từ năm 2007.
Một số người lo lắng rằng Tổng Thống Nam Triều Tiên Moon Jae-in có thể yêu cầu miễn áp dụng các biện pháp chế tài, và đề nghị những biện pháp ưu đãi kinh tế cho Triều Tiên khi ông gặp lãnh tụ Triều Tiên Kim Jong Un vào tháng 4, như mở lại khu công nghiệp Kaesong chung giữa hai nước, nơi 5.000 công nhân Bắc Triều Tiên làm việc cho tới khi khu phức hợp này bị đóng cửa sau vụ thử hạt nhân năm 2016 của Bình Nhưỡng.
Ông Bong Young-shik, một nhà phân tích chính trị thuộc Học viện nghiên cứu Bắc Triều Tiên ở Seoul, nói:
"Bất cứ điều gì có thể làm suy yếu hoặc giảm tác động của các biện pháp trừng phạt kinh tế hiện hành đối với Triều Tiên, sẽ là một sai lầm lớn.
Hãng thông tấn Yonhap của Hàn Quốc hôm 7/3 dẫn lời Tổng thống Moon Jae in, khẳng định ông không có kế hoạch nới lỏng các các biện pháp chế tài liên quan tới hội nghị thượng đỉnh liên Triều.
