Sau gần 1 thập niên doanh số bán tăng trưởng mạnh, ngành điện thoại thông minh (smartphone) trị giá 423 tỉ USD không còn có thể trông chờ người tiêu dùng sẽ nâng cấp điện thoại cứ mỗi 2 năm. Dấu hiệu cảnh báo về một thị trường xanh xao đã “lộ diện” trong nhiều tháng trời nhưng chỉ mới trở nên rõ ràng vào cuối tháng 4 vừa qua khi Apple cho biết doanh số bán hằng quý đã giảm lần đầu tiên trong 13 năm qua.
Ngày 26.4, Tổng Giám đốc Tim Cook của Apple đã nói rằng 9 năm sau ngày ra mắt iPhone, thị trường đã “ngừng tăng trưởng”. Ngày tiếp theo, công ty nghiên cứu thị trường Strategy Analytics cho biết lượng smartphone bán ra đã giảm 3% trong quý I năm nay. Đây là lần sụt giảm đầu tiên từ trước đến nay. “Bạn không thể không tự hỏi tiệc vui này bao giờ sẽ tàn”, Giáo sư David Hsu thuộc Trường kinh doanh Wharton nhận xét.
Trước thực tế người tiêu dùng ít thường xuyên nâng cấp smartphone hơn và người mua lần đầu tiên cũng không dễ tìm kiếm, các nhà sản xuất smartphone dường như đứng trước kết cục doanh số bán sụt giảm nhiều năm như đã xảy ra với các nhà sản xuất máy tính cá nhân. Ngành cũng chưa tìm thấy được “điều vĩ đại kế tiếp” nào có thể thay thế smartphone. Hiện tại, các nhà phát triển đang tích cực nhảy vào lĩnh vực thiết bị thực tế ảo, ôtô không người lái và những phần mềm, thiết bị có kết nối internet được biết đến cái tên chung là Internet of Things. Tuy nhiên, có lẽ phải mất nhiều năm trước khi những công nghệ này trở thành xu hướng chủ đạo.
Trước khi điều này xảy ra, ngành có thể sẽ trải qua vài năm nếm mật nằm gai. Trước mắt, có thể thấy các công ty sản xuất chip di động, cảm biến và các linh kiện khác đang gặp nhiều khó khăn. Sony đã báo cáo mức lỗ hằng quý do nhu cầu giảm đối với cảm biến hình ảnh. Nhà sản xuất màn hình Sharp (Nhật), nhà sản xuất chip bộ nhớ SK Hynix Inc (Hàn Quốc) và nhà cung cấp linh kiện quản lý điện năng Dialog Semiconductor Plc ở châu Âu tất cả đều khuyến cáo nhu cầu đang suy yếu. Murata Manufacturing Company, vốn cung cấp thiết bị cho Apple và các nhà sản xuất smartphone khác, đã dự báo lợi nhuận cả năm sẽ giảm 13%.
“Sự chấm dứt siêu chu kỳ Apple đang đè nặng lên chúng ta. Điều đó cũng đang xảy ra trong chuỗi cung ứng cho Samsung”, Neil Campling, chuyên gia phân tích tại Aviate Global, nhận xét.
 |
| Lượng smartphone bán ra đã giảm 3% trong quý I năm nay |
Một số người trong ngành cho rằng lượng smartphone bán ra sẽ tăng, vì hầu hết người sử dụng smartphone hiện tại đều dùng công nghệ cũ, nên họ rồi sẽ phải thay chiếc mới để tận hưởng lợi ích từ dữ liệu tốc độ cao. Nhà sản xuất chip Qualcomm cho rằng chỉ 16% smartphone có thể kết nối dữ liệu tốc độ cao sử dụng công nghệ 4G LTE. Công ty này cũng cho rằng vì quá nhiều người sử dụng điện thoại cả ngày nên các thiết bị sẽ nhanh chóng hư hao và vẫn cần phải thay điện thoại mới thường xuyên.
Nhưng đừng đặt cược rằng smartphone sẽ có ngày trở lại, theo Neil Campling, Aviate Global. Ông dự kiến các nhà sản xuất smartphone bắt đầu “vắt kiệt” các nhà sản xuất linh kiện để có thể cải thiện biên lợi nhuận.
Ngay cả Qualcomm, dù tin rằng doanh số bán smartphone sẽ tăng, nhưng Công ty cũng rất năng nổ nghiên cứu các lĩnh vực mới như máy bay không người lái, ôtô và các thiết bị có kết nối internet. Theo Qualcomm, các lĩnh vực này sẽ tạo ra hơn 2,5 tỉ USD doanh số bán năm nay. Tuy nhiên, chúng chiếm chỉ 11% tổng doanh thu dự kiến của Công ty. Điều này một phần lý giải vì sao Qualcomm lại mất đi 26% giá trị thị trường trong năm vừa qua, so với mức sụt giảm chỉ 3% của cả ngành công nghệ thông tin. Doanh số bán tại Qualcomm đã giảm 19% trong quý vừa qua so với cùng kỳ năm ngoái, chỉ còn 5,5 tỉ USD.
Apple cũng đang tìm cách bù đắp doanh số bán iPhone sụt giảm bằng cách phát triển doanh thu từ các dịch vụ như App Store, iCloud và Apple Music. Doanh thu từ các mảng này đã tăng 20% trong quý gần nhất. Tuy nhiên, dịch vụ chỉ chiếm 12% tổng doanh số bán của Apple, vốn chứng kiến giá cổ phiếu đã giảm 27% trong 12 tháng qua. Apple cũng đang khám phá ngành ôtô. Tuy nhiên, một chiếc xe Apple có thể còn phải mất nhiều năm mới thành hiện thực và một số chuyên gia phân tích tự hỏi liệu chiếc xe này có thể lăn bánh.
Samsung, dù mới đây báo cáo doanh số bán khả quan của chiếc Galaxy S7, nhưng cũng đang tìm cách bành trướng khỏi lĩnh vực smartphone, khi các nhà đầu tư lo ngại không rõ “sản phẩm vĩ đại kế tiếp” của Samsung là gì. “Câu hỏi mà thị trường đang đặt ra là cái gì có thể thay thế smartphone và câu hỏi này cũng chưa có câu trả lời thỏa đáng”, Lee Seung Woo, chuyên gia phân tích tại IBK Securities, nhận xét. Samsung đang bán các thiết bị thực tế ảo và đang đẩy mạnh vào lĩnh vực Internet of Things khi xây dựng các nhà bếp được kết nối web và các dịch vụ đám mây để quản lý chúng.
Flex, một hãng lắp ráp lâu năm các thiết bị smartphone cho những thương hiệu như BlackBerry và Motorola, cũng nằm trong số những doanh nghiệp đang đưa lĩnh vực hoạt động của mình bành trướng xa hơn. Ngoài linh kiện ôtô, thiết bị, dụng cụ y tế và vòng đeo tay Fitbit, Flex đã bắt đầu sản xuất quần áo và giày đế mềm theo đơn đặt hàng cho Nike.
Rất khó để tưởng tượng cái gì có thể thay thế cho smartphone, theo Neil Mawston, chuyên gia phân tích tại Strategy Analytics. Công ty của ông ước tính, đến năm 2020, sẽ có 5 tỉ thiết bị Internet of Things được sử dụng, so với 4 tỉ chiếc smartphone. Nhưng hầu hết các thiết bị Internet of Things sẽ có giá chỉ từ 1-2 USD và sẽ không cần phải thay trong 5-10 năm. Vì thế, các công ty phải nhảy vào rất nhiều lĩnh vực như máy bay không người lái, robot tiêu dùng, thiết bị đeo tay, nhà thông minh, ôtô và những thứ khác. “Tổng hợp những thứ này là làn sóng tiếp theo sau smartphone, thay vì một phân khúc lớn và mới”, ông Mawston dự báo.
Trong ngắn hạn, dù có đa dạng hóa mạnh mẽ cũng chưa chắc sẽ bảo vệ được các nhà cung cấp smartphone khỏi số phận bi đát. Doanh thu quý I của Texas Instruments đã giảm 4,5% mặc dù nhu cầu linh kiện đang tăng lên từ phía các nhà sản xuất ôtô, thiết bị công nghiệp và các mạng di động. Theo một phân tích chuỗi cung ứng của Bloomberg, khách hàng lớn nhất của Texas Intrusments chính là Apple.
Theo Genk
