(Philippe Gélie, LeFigaro 25/08/2023) Trong nước Nga của Vladimir Putin, cái chết thê thảm của một « kẻ phản bội » chỉ là vấn đề thời gian.
Từ tổng thống Mỹ cho đến một công dân Nga bình thường, không ai nói rằng « ngạc nhiên » cả. Đối với Yevgeny Prigozhin và các đồng đội Wagner, thiệt mạng tối thứ Tư trong vụ chiếc máy bay đi từ Matxcơva đến Saint-Pétersbourg bị rớt, thì mất đúng hai tháng, sau vụ nổi loạn gần như là đảo chánh.
Với ông chủ điện Kremlin, sự trừng phạt dường như tùy theo tội đã phạm : gu-lắc cho đối lập chính trị, thuốc độc cho những kẻ đào tẩu, té chết hay « tự tử » đối với các tài phiệt thiếu trung thành...Về phần Prigozhin, người chiến binh cơ hội thì được dành cho một sự dàn cảnh thời chiến, chiếc phi cơ có vẻ như đã bị một trong những hỏa tiễn phòng không - mà ông ta đòi hỏi cho đội quân của mình - bắn trúng.
Dấu ấn cuối cùng cho sự ngạo mạn của Prigozhin là lên máy bay cùng với toàn bộ ban tham mưu của Wagner, cứ như là không hề ngán ngại con người mới đây đã bị ông sỉ nhục. Rõ ràng là không hiểu gì về người đã khai sinh ra mình.
Lực lượng lính đánh thuê được triển khai từ Ukraina đến Syria, các phòng thí nghiệm cho việc thao túng, bóp méo thông tin trên mạng nhằm gây bất ổn cho phương Tây, việc cướp bóc tài nguyên mỏ ở châu Phi và cả những hợp đồng béo bở cung cấp thực phẩm cho quân đội Nga, đó là cả một ban lãnh đạo mafia đa quốc gia đã bị trảm cùng một lúc.
Chỉ riêng một « cơ hội » như vậy đã có thể chứng minh cho sự kiên nhẫn của Sa hoàng. Nhưng nhất là khoảng thời gian này cho phép dự tính các hậu quả : sử dụng lại những lính đánh thuê, trấn an khách hàng châu Phi, tái kiểm soát những hoạt động nhiều lợi lộc dưới những cái tên khác...Còn mặt trận Nga ở Ukraina trong những tháng gần đây thì đã cho thấy vẫn vững chắc, mà không có các chiến binh Wagner và những phát biển ồn ào của thủ lãnh lực lượng này.
Prigozhin là ví dụ điển hình cho chủ nghĩa Putin, lúc sống cũng như lúc chết. Những hành động tội phạm của ông ta làm lợi cho ông chủ điện Kremlin mà không cần phải trực tiếp nhúng tay vào.
Cái chết của Prigozhin khiến những ai ngỡ rằng mạnh mẽ trong quỹ đạo quyền lực sẽ phải kín tiếng hơn. Nhưng có thể nói gì về một đất nước mà thủ lãnh lính đánh thuê được biết đến nhiều hơn là thủ tướng, và một chế độ chỉ muốn xé xác các thành viên của mình ?
