Tân Thủ tướng Israel Bennett được cho là không có ý định hòa giải với Palestine, thậm chí còn có quan điểm cực đoan hơn người tiền nhiệm Netanyahu.
Quốc hội Israel ngày 13/6 phê chuẩn chính phủ liên minh mới do lãnh đạo đảng Yamina Naftali Bennett dẫn dắt, sau cuộc bỏ phiếu với kết quả 60 phiếu thuận, 59 phiếu chống và một phiếu trắng. Bước thay đổi này đã chấm dứt 12 năm cầm quyền liên tục của cựu thủ tướng Benjamin Netanyahu.
Theo thỏa thuận thành lập chính phủ liên minh của tân Thủ tướng Bennett và chủ tịch đảng Yesh Atid, Yair Lapid, hai lãnh đạo này sẽ cùng nhau chia sẻ 4 năm làm thủ tướng, trong đó Bennett đảm nhận hai năm đầu nhiệm kỳ.
Naftali Bennett phát biểu trước quốc hội Israel hôm 30/5. Ảnh: Reuters.
Việc "lật đổ" được Netanyahu được coi là một chiến thắng với Bennett, nhưng chính phủ mới của ông sẽ lập tức đối mặt với vô số vấn đề trong nước cần giải quyết, từ việc làm sao để vực dậy nền kinh tế đang bị tàn phá bởi Covid-19 đến duy trì lệnh ngừng bắn mong manh với nhóm dân quân Hamas ở Dải Gaza.
Tuy nhiên, vấn đề quan trọng nhất vẫn là tiến trình hòa bình với người Palestine. Giới chuyên gia nhận định dưới chính quyền mới, căng thẳng Israel - Palestine thậm chí có thể trở nên gay gắt hơn.
Mahmoud Dodeen, phó giáo sư luật tại Đại học Qatar, đánh giá tân Thủ tướng Israel có quan điểm cực đoan hơn về xung đột Israel - Palestine so với người tiền nhiệm.
"Đây sẽ không phải là sự tiếp nối chính sách của chính quyền Netanyahu. Ngược lại, chính quyền mới có thể rất cực đoan. Bennett tin vào ý tưởng di chuyển người Palestine sang Jordan và sáp nhập các phần lãnh thổ lớn ở khu vực Bờ Tây", Dodeen nói.
Trong 12 năm cựu thủ tướng Netanyahu cầm quyền, các cuộc đàm phán hòa bình không có tiến triển đáng kể, khi lãnh đạo mỗi bên đều cáo buộc bên kia gây cản trở tiến trình hòa đàm.
Với nhiều người dân Palestine, việc thay thế Netanyahu không phải một bước tiến. Bennett, người từng giữ chức chánh văn phòng của cựu thủ tướng Netanyahu, ủng hộ việc sáp nhập các khu vực Bờ Tây và mở rộng xây dựng những khu định cư cho người Palestine. Ông hoàn toàn bác bỏ việc công nhận nhà nước Palestine.
"Các chính sách của Israel sẽ không thay đổi nhiều vì một chính phủ liên minh mới lên nắm quyền", Hasan Awwad, chuyên gia về chính trị Palestine và Israel tại Đại học Bridgeport ở Connecticut, Mỹ, nhận xét.
Awwad thêm rằng liên minh mới, dù bên ngoài trông có vẻ đa dạng thành phần, vẫn bị chi phối bởi phe cực hữu.
"Không có hy vọng về bất kỳ sự thay đổi lớn nào từ chính quyền Israel mới. Theo tôi, họ thậm chí còn quyết liệt hơn chính quyền cũ và sẽ không thỏa hiệp với người Palestine", ông nói.
Sau cuộc xung đột chết chóc kéo dài 11 ngày hồi tháng trước giữa Israel và Hamas ở Dải Gaza, nhóm dân quân Hồi giáo này đã gia tăng đáng kể ảnh hưởng trong cộng đồng người Palestine ở Dải Gaza, trong khi tín nhiệm của chính quyền Tổng thống Palestine Mahmoud Abbas tại khu Bờ Tây đang rơi xuống mức thấp nhất lịch sử.
"Chính quyền Palestine đã đánh mất tất cả các quân bài của mình, vì thế họ không còn lựa chọn nào khác là dựa vào Mỹ và cộng đồng quốc tế", Awwad cho hay.
Mỹ đã nối lại phần lớn viện trợ cho Palestine, vốn bị cắt dưới thời cựu tổng thống Donald Trump, thổi luồng sinh khí mới cho chính quyền ở Bờ Tây. Tuy nhiên theo Dodeen, chính quyền Biden "không có ý định giải quyết dứt điểm xung đột mà chỉ muốn quản lý nó".
"Chúng ta đều biết giải pháp hai nhà nước gần như không thể áp dụng trong thực tiễn. Chính quyền cánh hữu mới sẽ không từ bỏ Jerusalem, cũng như không cho phép người tị nạn quay trở lại hay dỡ bỏ các khu định cư", ông nói.
Mối quan tâm chính của cộng đồng quốc tế, bao gồm cả Mỹ, đối với xung đột Israel - Palestine chỉ là "duy trì ổn định và bảo tồn nguyên trạng", Dodeen lưu ý.
Chuyên gia này tỏ ra bi quan về mối quan hệ tương lai giữa Israel và Palestine, cho rằng tân Thủ tướng Bennett, trong nỗ lực kéo dài "tuổi thọ" của chính quyền mới, sẽ phải tìm mọi cách để xoa dịu những thành phần cực đoan nhất bên phía cánh hữu.
Điều này có nghĩa các chính sách hiện nay của Israel vẫn sẽ được duy trì và nguy cơ xung đột quân sự bùng phát vẫn hiện hữu, Dodeen nhấn mạnh.
Trong cuộc xung đột vũ trang hồi tháng 5, hơn 250 người Palestine đã thiệt mạng, bao gồm 66 trẻ em, và hơn 1.900 người bị thương. Tại Israel, một binh sĩ thiệt mạng cùng 12 dân thường, trong đó có hai trẻ em.
Dodeen cho rằng cuộc xung đột tiếp theo, nếu nổ ra, sẽ tồi tệ hơn nhiều. "Theo tôi, mọi thứ sẽ dẫn đến một cuộc đối đầu quân sự mới, thậm chí nguy hiểm hơn những lần trước đây, có thể biến thành một cuộc chiến tranh khu vực", ông nói.
