Bản quyền hình ảnh AFP

Tin tức không được Bình Nhưỡng xác nhận về 'tình hình sức khoẻ nghiêm trọng” của lãnh tụ Kim Jong-un đang được thế giới chú ý.

Hôm 21/04/2020, Tổng thống Donald Trump là nhân vật cao cấp hàng đầu của Phương Tây nói đến chuyện này.

Ca ngợi rằng “chúng tôi có quan hệ rất tốt”, ông Trump chúc ông Kim Jong-un “sức khoẻ, nếu như những tin báo chí nói là đúng”.

Hôm trước nữa, đài CNN trích các nguồn của họ gợi ý rằng nhà lãnh đạo Bắc Hàn có thể “ở trong tình trạng sức khoẻ mong manh sau phẫu thuật”.

Dù không có bất cứ ai chính thức xác nhận tin này từ Bắc Hàn và Nam Hàn, đồn đoán về “bệnh tình của Kim Jong-un” vẫn lan truyền trên truyền thông quốc tế.

Cùng lúc, một số báo châu Âu như The Guardian và Independent ở Anh tin rằng từ một thời gian qua, chế độ Bắc Triều Tiên đã chuẩn bị để em gái ông Kim Jong-un, bà Kim Yo-jong, đóng vai trò quan trọng hơn trong hệ thống chính trị.

Bản quyền hình ảnh KCNA

Đầu tiên là về sức khoẻ ông Kim Jong-un

Những lời đồn đoán đều xuất phát từ việc ông Kim, lãnh đạo tối cao của Bắc Hàn, không xuất hiện trong đại lễ 15//04 khi cả nước đáng ra phải mừng sinh nhật cố chủ tịch Kim Il-sung (Kim Nhật Thành), ông nội của Kim Jong-un.

Báo Hàn Quốc nói cả ông nội và cha ông Kim Jong-un là Jong-il, đều qua đời vì nhồi máu cơ tim cấp tính.

Ông Kim Jong-un có rủi ro sức khỏe tim mạch do tiền sử gia đình, bệnh béo phì – một số nguồn tin nói ông nặng tới 136 kg, và hút thuốc lá thường xuyên, theo một số báo Phương Tây.

Trang Daily NK đặt ở Hàn Quốc nói họ có một nguồn ở Bắc Triều Tiên cho hay Kim Jong-un đã trải qua phẫu thuật ngày 12/4 ở Trung tâm Y khoa Hyangsan gần khu vực núi Myohyang ở tỉnh Bắc Pyongan (Bắc Bình An).

Tin tức này không được chính phủ Hàn Quốc xác nhận, và một phát ngôn viên cho Phủ Tổng thống ở Seoul đến hôm 21/04 vẫn nói họ không hề thấy có gì khác thường từ miền Bắc.

Tuy nhiên, cựu phó đại sứ Bắc Hàn tại London, ông Thae Yong-ho, người đã trốn sang Nam Hàn và vừa trúng cử Quốc hội, nói “không có tin tức đều đặn từ Bắc Hàn về ông Kim chứng tỏ một điều bất thường”.

Ông Thae, nay đổi tên là Ku-min (Cứu dân), và nay là nghị sĩ từ một đảng tại Nam Hàn, nói hôm thứ Ba rằng “bộ máy tuyên truyền Bắc Hàn làm tất cả để chứng tỏ lãnh tụ mạnh khoẻ, để xóa đi mọi đồn đoán, tranh cãi” nhưng đã hơn một tuần qua mà họ không làm gì hết, theo trang Korea Times.

“Thật là điều bất thường vì sau một tuần rồi mà Bắc Hàn không ra phản ứng trước các tin gây tranh cãi về sức khoẻ Kim Jong-un.”

Bản quyền hình ảnh Reuters

Có hay không khả năng Kim Yo-jong 'kế vị'?

Nay thì sự chú ý của dư luận quốc tế dồn vào em gái ông Kim Jong-un là Kim Yo-jong.

Sinh năm 1987, từng cùng anh trai, Kim Jong-un học ở Thuỵ Sĩ, người phụ nữ này xuất hiện lần đầu trong cuộc bầu cử vào Quốc hội Bắc Hàn năm 2014.

Sau đó, bà trở thành cánh tay phải của Kim Jong-un trong các sứ vụ ngoại giao quan trọng, với Nam Hàn, và có mặt tại Hà Nội tháng 2/2019, cùng anh dự thượng đỉnh Mỹ - Triều.

Tại đây, Kim Yo-jong bắt tay tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump, và sau đó đi cách anh trai không xa khi hai ông Trump và Un đi vào phòng đàm đạo riêng,

Bản quyền hình ảnh Reuters

Leif-Eric Easley, phó giáo sư ngành quan hệ quốc tế tại Đại học Ewha, Seoul được báo Anh trích lời nói:

“Chế độ Bắc Hàn là công việc của một gia tộc (family business), nên Kim Yo-jong đã chứng tỏ năng lực hiện đại hóa 'thương hiệu' của chế độ, và có vẻ như nắm ngành tuyên giáo. Vai trò quan trọng nhất của bà ta là người được anh trai tin tưởng.”

Cũng một nhà quan sát khác, Leonid Petrov, từ Sydney, được trang The Guardian ở Anh trích thuật, nói rằng vì được anh trai tin tưởng, bà Kim Yo-jong “giúp Kim Jong-un xây dựng hình ảnh tích cực khi giải quyết các vấn đề quốc tế.

Một báo Anh, tờ The Independent thì đặt câu hỏi liệu bà Kim Yo-jong có thể lên thay khi ông Kim Jong-un “có mệnh hệ nào” hay không.

Bài báo trích lời các nhà bình luận nói rằng chính thức thì ông Kim Jong-un “không có con trai lớn” để nối nghiệp, và bà Kim Yo-jong là người duy nhất ở vị trí chính trị cao, lại “mang trong mình dòng máu Núi Paektu” của triều đại Kim, để kế vị anh.

Tuy thế, các ý kiến khác tin rằng Bắc Hàn là một xã hội trọng nam, bà Kim Yong-jo cùng lắm chỉ có thể làm lãnh đạo tạm quyền chứ không thể lên nắm chức vụ cao nhất nước một khi Kim Jong-un không đủ sức khoẻ hoặc qua đời.

Có vẻ như ở Nam Hàn cũng có cái nhìn tương tự.

Suk Ho-shin, viết trong bài 'Can Kim Yo Jong become successor of Kim Jong Un?' trên báo Donga-Ilbo ở Seoul (17/04/2020) cho rằng em gái Kim Jong-un đã đảm nhận các trọng trách như là đặc sứ với miền Năm từ 2018, và gần đây là chỉ đạo chống dịch Covid-19.

Bà không chỉ là em gái Kim Jong-un, và có thể đã xây dựng được phe cánh quyền lực trong hệ thống.

Thế nhưng, việc Kim Yo-jong có được công nhận là lãnh tụ hay không còn phụ thuộc vào cái nhìn của 'tầng lớp cầm quyền và công chúng Bắc Hàn”, một xã hội vẫn rất trọng các giá trị Khổng giáo, theo cây bút từ Nam Hàn.