Một nhà ngoại giao hàng đầu của Mỹ nói rằng ông Trump ra quyết định việc gửi viện trợ quân sự cho Ukraine phải dựa trên điều kiện nước này cam kết họ sẽ điều tra đối thủ chính trị của ông.
Đại sứ Mỵ tại Ukraine Bill Taylor vừa có lời khai trước một cuộc điều tra luận tội rằng ông được cho biết ông Trump muốn Ukraine điều tra các thỏa thuận của cựu Phó Tổng thống Joe Biden.
Đại sứ Taylor cho biết quan hệ với Ukraine bị "làm suy yếu cơ bản" vì "lý do chính trị trong nước".
Tổng thống Trump khẳng định không có sự trao đổi nào trong chính sách đối ngoại với Ukraine.
Phản ứng trước lời khai mới nhất tại Quốc hội, Thư ký Báo chí Nhà Trắng Stephanie Grisham nói trong một tuyên bố: "Tổng thống Trump không làm gì sai - đây là một chiến dịch bôi nhọ phối hợp từ các nhà lập pháp cực đoan và các quan chức cực đoan gây chiến với Hiến pháp" .
Nhà ngoại giao kỳ cựu Bill Taylor, đặc phái viên Hoa Kỳ tại Ukraine kể từ tháng 6, là nhân vật mới nhất ra làm chứng trước các nhà lập pháp trong cuộc điều tra của đảng Dân chủ về nghi ngờ lạm quyền của Tổng thống Trump.
Một bản ghi chép cuộc gọi mà ông Trump đã gửi cho Tổng thống Volodymyr Zelensky của Ukraine vào ngày 25 tháng 7 cho thấy ông Trump kêu gọi ông Zelensky điều tra các cáo buộc tham nhũng bị cho là không có căn cứ của cựu Phó Tổng thống Biden và con trai ông, Hunter Biden.
Trong khi ông Biden có một vai trò quan trọng trong chính sách của Hoa Kỳ đối với Ukraine với tư cách là phó tổng thống, Hunter Biden đã gia nhập hội đồng quản trị của công ty khí đốt Burisma của Ukraine.
Công ty này đã bị công tố viên Ukraine Viktor Shokin điều tra.
Đại sứ Bill Taylor nói gì?
Ông Taylor nói với các nhà lập pháp rằng tổng thống Trump đã nói rõ rằng ông muốn có một cuộc điều tra được công bố công khai về cáo buộc can thiệp của Ukraine trong cuộc bầu cử năm 2016 của Hoa Kỳ.
"Mối quan hệ của chúng ta với Ukraine cơ bản đã bị hủy hoại bởi một kênh bất thường, không chính thức của Hoa Kỳ, hoạch định chính sách và bằng cách từ chối cung cấp viện trợ an ninh quan trọng vì lý do chính trị trong nước", ông Taylor nói trong bài phát biểu khai mạc được truyền thông Mỹ tường thuật.
Kênh "không chính thức" này bao gồm đặc phái viên Hoa Kỳ tại Ukraine Kurt Volker, Đại sứ tại EU Gordon Sondland, Bộ trưởng Năng lượng Rick Perry và luật sư riêng của ông Trump, Rudy Giuliani.
Đến giữa tháng 7, ông Taylor cho biết, rõ ràng cuộc gặp mà ông Zelensky muốn có với ông Trump "tùy thuộc vào điều kiện phải điều tra công ty Burisma và cáo buộc can thiệp Ukraine trong cuộc bầu cử Mỹ năm 2016".
"Rõ ràng là điều kiện này được thúc đẩy bởi kênh chính sách bất thường mà tôi đã hiểu được ông Giuliani lãnh đạo."
Ông Taylor cũng lưu ý rằng ông đã nghe một nhân viên quản lý và ngân sách của Nhà Trắng nói rằng bà được lệnh không cấp tiền viện trợ cho Ukraine và nhận ra rằng "một trong những trụ cột chính của sự hỗ trợ mạnh mẽ của chúng ta đối với Ukraine đã bị đe dọa".
Tôi đã nói vào ngày 9/9 trong một văn bản gửi Đại sứ Gordon Sondland rằng việc từ chối viện trợ an ninh để đổi lấy sự giúp đỡ với một chiến dịch tranh cử trong nước ở Hoa Kỳ sẽ là điều 'điên rồ' ", ông Taylor nói. ''Tôi lúc đó đã có quan điểm như thế, và bây giờ vẫn quan niệm như vậy.''
Khẳng định của ông Taylor dường như mâu thuẫn với tuyên bố trước đó của ông Sondland trước các nhà lập pháp, khi ông Sondland nói rằng ông đã "không thảo luận" với các quan chức nhà nước hoặc Nhà Trắng về việc điều tra gia đình Bidens.
Điều đó được gọi là 'quid pro quo'
Phân tích của Anthony Zurcher, phóng viên Bắc Mỹ
Những tin nhắn cho thấy Đại sứ Bill Taylor có vấn đề với cách Nhà Trắng tiến hành chính sách đối ngoại đối với Ukraine. Hôm thứ Ba, ông Taylor giải thích với Quốc hội tại sao - với những chi tiết gây tổn hại.
Phần lớn tuyên bố mở đầu của ông Taylor chứng thực những tố cáo khác về nỗ lực của Nhà Trắng bắt Ukraine mở các cuộc điều tra có thể gây tổn hại cho đảng Dân chủ và đặc biệt là Phó Tổng thống Joe Biden. Tuy nhiên, vị quyền Đại sứ Mỹ tại Ukraine đã làm cho bức tranh thêm rõ nét, và đưa ra những điều mới.
Đặc biệt trong một đoạn, ông Taylor kể về cuộc trò chuyện của ông với Gordon Sondland - một trong những điều phối viên của cái ông gọi là "kênh bất thường, không chính thức của chính sách Hoa Kỳ".
Ông Sondland, ông nói, nói với ông "tất cả mọi thứ" - bao gồm viện trợ quân sự và chuyến thăm Nhà Trắng - phụ thuộc vào việc tổng thống Ukraine có đưa ra tuyên bố công khai là ông sẽ ra lệnh điều tra hay không.
Điều này, trong tiếng Latin, gọi đó là "quid pro quo".
Những người bênh vực tổng thống sẽ cố gắng làm suy giảm uy tín của ông Taylor, mặc dù nhà ngoại giao kỳ cựu này là một nhân chứng thuyết phục. Cuối cùng họ cũng có thể khẳng định rằng ngay cả khi những tuyên bố của ông Taylor là đúng, thì nó vẫn nằm trong quyền hạn chính sách đối ngoại của tổng thống.
Tất nhiên, điều đó sẽ tùy thuộc vào các thành viên của Hạ viện - và, có lẽ, các thượng nghị sĩ trong một phiên tòa luận tội - quyết định.
Tại sao có cuộc điều tra luận tội?
Ba ủy ban trong Hạ viện do Dân chủ kiểm soát đang điều tra các cáo buộc về hành vi sai trái của tổng thống.
Đảng Dân chủ cáo buộc ông Trump gây áp lực bất hợp pháp cho Ukraine để đào bới tin xấu về một đối thủ chính trị.
Nhưng đang có một cuộc tranh luận gay gắt về việc liệu ông Trump có phạm tội không thể chối cãi hay không - bản thân ông Trump nói rằng không làm gì sai.
Nếu Hạ viện tìm thấy đủ bằng chứng, các bài viết luận tội sẽ được đưa ra bỏ phiếu. Nếu chúng được chấp thuận, các thủ tục tố tụng sẽ chuyển sang xét xử tại Thượng viện, nơi đang ược kiểm soát bởi đảng Cộng hòa của ông Trump.
Dư luận phản ứng ra sao?
Nữ dân biểu đảng Dân chủ Debbie Wasserman Schultz mô tả lời khai của ông Taylor là "lời chứng đáng sợ nhất mà tôi từng nghe".
"Ông ấy đã vẽ một gạch nối trực tiếp rất cụ thể từ Tổng thống Trump đến việc từ chối viện trợ nước ngoài và từ chối một cuộc họp [tổng thống]."
Các thành viên đảng Dân chủ đã lặp lại ý tưởng này và ca ngợi việc ghi chú "tỉ mỉ" của ông Taylor.
Dân biểu Tom Malinowski nói rằng đó là lời chứng "kỹ lưỡng nhất" chứa đầy "chi tiết mà một số nhân chứng khác, bằng cách nào đó, đã quên".
Nhưng nghị sĩ đảng Cộng hòa Mark Meadows, một đồng minh trung thành của Trump, nói với các phóng viên rằng ông không nghe thấy "bất cứ điều gì gọi là quid pro quo hay lời hứa về bất cứ điều gì với viện trợ nước ngoài".
"Không có ai có thể trung thực về mặt trí tuệ và ra khỏi buổi điều trần đó mà có nhận định khác."
Trước đó hôm thứ Ba, ông Trump đã gây tranh cãi khi gọi cuộc điều tra là "một đòn giang hồ" - một thuật ngữ đề cập đến vụ giết người lịch sử của đám đông trắng chủ yếu chống lại người Mỹ da đen.
Trong cuộc họp nội các tại Nhà Trắng hôm thứ Hai, ông Trump nói rằng đảng Cộng hòa nên "cứng rắn hơn và chống lại" các thủ tục luận tội.
