Khi viết hoặc nói về người đã mất, người viết hoặc kể chuyện nên có thái độ tôn trọng sự thật, tôn trọng công chúng, nhà văn Vũ Thư Hiên từ Paris, Pháp bình luận về một số tư liệu viết hay nói được công bố gần đây về cố Chủ tịch Việt Nam Hồ Chí Minh.

Trước hết, trong một nhận xét về tác phẩm 'Đèn Cù' của tác giả Trần Đĩnh, đoạn cho rằng Chủ tịch Hồ Chí Minh của Việt Nam khi sinh thời có thể sử dụng tốt tiếng Hẹ, một ngôn ngữ dân tộc thiểu số tại Trung Quốc, tác giả của Hồi ký chính trị 'Đêm Giữa Ban Ngày' nói:

"Một cái nữa mà tôi thấy là tôi không tin, những chi tiết tôi không tin, thí dụ, nói là Hồ Chí Minh là người rất thạo tiếng Hẹ, tiếng Hẹ tức là tiếng khách gia, nó là một thứ tiếng của một dân tộc thiểu số, mà ngay cả tiếng của một dân tộc đa số ông còn chẳng biết nữa là.

"Thí dụ như là, ông ý gặp Tiêu Hán, Tiêu Văn với Lư Hán, hay Châu Vũ Thành, thì ông ý đều phải bút đàm, ông có nói được tiếng Quan Thoại (mà người ta gọi là Pẩy Chi Hoa 官話) đâu, khi nào mà ông ấy muốn gặp để nói chuyện dài hơi, thí dụ như thế thì ông phải đưa ông Thụy Tàu, là ông Nguyễn Đức Thụy đi dịch, hoặc ông Phạm Văn Khoa, là hai người biết tiếng Trung Quốc tốt.

"Cả hai người đó tôi đều biết, mà nhân tiện nói đây để... có thể là tìm hiểu một hậu duệ của ông Thụy hiện nay đang ở Hungary, nhà báo Nguyễn Hoàng Linh, là cháu của ông Thụy đấy. Con ông Thụy, tức mẹ của nhà báo đó, cũng ở Hungary đấy.

Bản quyền hình ảnh Other

"Tôi nghĩ rằng là khi mình viết hồi ký, tốt nhất là mình cố gắng trung thực. Cái gì mình biết thì nói, cái gì không biết thì bảo tôi nghe nói. Chứ còn nếu cứ khẳng định như thật, thì cái đó là không nên.

"Tuy thế thì phải nói rằng ông Trần Đĩnh viết được cuốn đó cũng là tốt. Nó mang lại một số hình ảnh thực của đời sống của lớp trên, tức là ở Báo Nhân Dân."

Nghiên cứu

Gần đây, cộng đồng mạng ở Việt Nam 'xôn xao' về một tư liệu video được nhiều người chia sẻ, được cho là của một học giả Việt Nam, Giáo sư Hoàng Chí Bảo, chuyên về lý luận chính trị và lịch sử Đảng, Hồ Chí Minh học, nói về năng lực sử dụng chữ Hán của cố Chủ tịch Hồ Chí Minh, khi còn hoạt động tại Paris, Pháp.

Theo tư liệu này, Hồ Chí Minh trong giai đoạn hoạt động cách mạng đó đã tận dụng khả năng ngoại ngữ và hiểu biết ngôn ngữ chữ Hán tốt của mình để vừa có thu nhập, nuôi thân, vừa tuyên truyền ái quốc và cách mạng tại Pháp.

Nhà văn Vũ Thư Hiên nói: "Cứ thử vào Aix-en-Provence hoặc là các viện nghiên cứu của Pháp ở đây xem, họ nghiên cứu đến nơi đến chốn. Đừng có nói là ông Hồ Chí Minh giỏi đến mức là cả nước Pháp không ai biết tiếng Hán để ông ấy viết lên cái bình, cái lọ giả cổ, mà viết lên cái hô hào độc lập, các thứ mà họ không đọc được."

"Như tôi ở đây tôi đã tiếp xúc với người Pháp, thì tôi hiểu rằng là mình phải kính trọng sự nghiên cứu của họ. Nó hơn hẳn cái phong thái nghiên cứu ở nhiều nước khác," nhà văn Vũ Thư Hiên nêu bình luận với BBC Tiếng Việt hôm 15/5/2018 từ Paris.

Bản quyền hình ảnh Getty Images

Tại Việt Nam hiện nay, Đảng Cộng sản đề cao "Đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh".

Nội dung học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh được đưa vào sinh hoạt thường kỳ của các chi bộ, cơ quan nhà nước.