Tác giả: David Leonhardt, Ian Prasad Philbrik và Stuart A Thoumpson
Dịch giả: Thạch Đạt Lang
Hiệu đính: Trần Văn Minh
14-12-2017
Sau khi đăng tải bảng tổng kết những lời nói dối của Tổng thống Trump vào mùa hè vừa qua, chúng tôi được nghe ý kiến chung chung của những người ủng hộ ông Trump. Họ nói rằng: Vâng, nếu quý vị lập một danh sách tương tự với các tổng thống trước đây, thì họ cũng tệ hại không kém.
Chúng tôi quyết định lập danh sách đó (*). Đây, độc giả sẽ thấy nỗ lực của chúng tôi khi tổng kết toàn bộ những điều không thật mà tổng thống Barack Obama đã nói khi ông làm tổng thống. (Chúng tôi cũng thảo luận về tổng thống George W. Bush ở phần bên dưới, mặc dù do sự thiếu sót trong việc kiểm chứng trên thực tế các dữ kiện xảy ra vào nhiệm kỳ tổng thống của ông, khiến một danh sách toàn diện không thể thực hiện được).
Chúng tôi áp dụng cùng tiêu chuẩn để đánh giá Obama và Trump, chỉ tính những tuyên bố sai trái rõ ràng đã được công khai. Kết quả cho thấy ông Trump không giống bất kỳ vị tổng thống nào gần đây. Ông có vẻ thật sự dửng dưng với thực tế, thường nói bất cứ điều gì có thể, để biện minh cho lập trường của mình.
Trong 10 tháng đầu của nhiệm kỳ, ông đã nói 103 điều không thật, nhiều điều được lặp đi lặp lại. Ông Obama nói 18 điều không thật trong suốt thời gian 8 năm làm tổng thống. Tính trung bình khoảng 2 lần trong một năm đối với Obama và 124 lần/ năm đối với Trump.
Mặt khác, chúng tôi đã cập nhật danh sách trước đây về những lời nói dối của Trump, bao gồm những lời nói dối được lặp đi lặp lại. Bài báo này chỉ kể những lời nói dối rõ ràng của cả Trump và Obama.
Nếu chúng tôi dùng một tiêu chuẩn ít khắt khe hơn thì Trump sẽ còn tệ hại hơn trong sự so sánh. Ông ta đưa ra những tuyên bố dễ gây hiểu lầm và thêm chút thêu dệt – về thống kê kinh tế, các đối thủ chính trị và nhiều vấn đề khác – thường xuyên hơn Obama. Chúng tôi bỏ qua một bên những tuyên bố dễ dàng bào chữa, cho dù nhiều người không đồng ý với lời giải thích của tổng thống. Chúng tôi cũng bỏ ra những sai số định lượng khiêm tốn, chẳng hạn như sự không chính xác thường xuyên của Trump với những con số.
Chúng tôi dùng từ “nói dối” một lần nữa ở đây, như đã làm trong bài viết ban đầu. Tuy nhiên, từ này là không công bằng với Obama và Bush. Khi họ nhận ra rằng họ đã nói điều gì đó không đúng, họ ngừng ngay. Ví dụ, Obama đã không tiếp tục tuyên bố rằng tất cả người Mỹ có thể giữ bảo hiểm y tế hiện tại của họ theo Obamacare, và Bush đã thay đổi cách ông nói về tiềm lực vũ khí của Iraq.
Trump thì khác. Khi bị bắt quả tang nói dối, ông ta thường cố gắng làm mất uy tín những người nói lên sự thật, dù họ là thẩm phán, các nhà khoa học, viên chức F.B.I. hoặc C.I.A., nhà báo hoặc các thành viên Quốc hội. Trump cố gắng làm cho sự thật trở nên không thích đáng. Điều này cực kỳ nguy hại đến dân chủ, và không phải là một sự vô ý. Đây là cốt lõi trong chiến lược chính trị của ông ta.
Đối với Obama: Những sai lầm của ông có vẻ như cố gắng làm cho chính sách của mình hấp dẫn hơn hoặc nói hơi quá về vấn đề mà ông đang tìm cách giải quyết. Trong một vài trường hợp, chúng có vẻ như sự phóng đại bất cẩn mà ông tránh lặp lại.
Về tổng thể, Obama hiếm khi nói những lời không thật khi làm tổng thống. Và có vẻ như ông trở nên thận trọng hơn theo thời gian. Chúng tôi ghi nhận 6 điều sai lầm thẳng thừng trong năm đầu làm tổng thống. Trong suốt nhiệm kỳ thứ hai của ông, chúng tôi đếm cũng chỉ có sáu, trong đó chỉ có một lần xảy ra vào năm cuối cùng của nhiệm kỳ tổng thống.
Tổng cộng, chúng tôi tìm thấy 18 điều sai lầm rõ ràng của Obama trong suốt thời gian làm tổng thống. Trump nói điều không thật thứ 18 trong tuần làm việc thứ ba từ khi nhậm chức, và danh sách vẫn tiếp tục gia tăng.
Thực ra, ông Trump nói láo về Obama và nội các của ông thường xuyên hơn là Obama nói láo về tất cả các vấn đề. Từ khi nhậm chức, ông Trump đã nói 10 điều sai về Obama, kể cả vu khống Obama chuyện nghe lén ở khách sạn Trump Tower và sự diễn tả sai lạc về Obamacare. Chúng tôi chỉ thấy có 2 lần Obama nói sai về ông Bush.
Nói thêm về George Walker Bush
Như đã đề cập ở trên, chúng tôi không thể tạo ra một danh sách tương tự đối với George W. Bush, bởi vì các nhóm kiểm tra sự thật khác nhau – mà tài liệu của họ được dùng ở đây rất nhiều – không hoạt động liên tục khi ông ta trở thành tổng thống vào năm 2001.
Nhưng nhiều nguồn đã cố gắng đánh giá một số tuyên bố của ông vào thời điểm đó. Công trình của họ cho thấy, ông Bush đôi khi nói với những điều sai trái nhưng về cơ bản khác với Trump. Thay vào đó, Bush dường như ở nơi nào đó trong thời kỳ Trump trước khi nhậm chức tổng thống.
Ví dụ, vào năm 2001, ông Bush nói rằng có nhiều dòng tế bào gốc hơn con số thực sự tồn tại. Đáng lưu ý nhất, ông Bush và các cố vấn của ông đã biện minh cho chiến tranh Iraq bằng cách nói về vũ khí hủy diệt hàng loạt của Iraq, mà không hề có. Nhưng cũng tốm kém như những lời tuyên bố này, Bush rõ ràng tin tưởng như vậy vào thời điểm đó. Và phần lớn, một khi các tuyên bố của ông trở nên sai lầm, ông đã ngừng, không nói nữa.
____
(*) Độc giả biết tiếng Anh, có thể bấm vào đường link này để đọc bảng liệt kê, so sánh những điều nói không đúng sự thật của Trump và Obama.
© Copyright Tiếng Dân – Bản tiếng Việt
