Ngân hàng Thế giới trống chỗ lãnh đạo, cơ hội cho chính quyền Trump ? ( Một trong 4 Tử huyệt cuả TQ là đây )

Hiện chưa rõ lý do ông Jim Yong Kim quyết định từ chức, song theo một số nguồn thạo tin thì nguyên do có thể phần lớn là bất đồng giữa người đứng đầu World Bank với chính quyền của Tổng thống Mỹ Donald Trump, liên quan đến các khoản cho vay dành cho Trung Quốc. Là nước góp vốn nhiều nhất trong Ngân hàng Thế giới, Mỹ từng tuyên bố chỉ đồng ý tăng vốn cho World Bank nếu ngân hàng này giảm các khoản vay cho Trung Quốc.

Hồi cuối năm 2017, Nhà Trắng đã từng chỉ trích gay gắt World Bank khi ông Kim đấu tranh đòi tăng vốn cho định chế, để có thể đáp ứng nhu cầu phát triển. Đơn giản vì Bộ Tài Chính Mỹ khi đó không muốn nguồn vốn của định chế tài chính này được dùng để hỗ trợ cho kinh tế Trung Quốc. Giới chức Mỹ đã gây áp lực để WB cho Trung Quốc vay ít hơn. Dư nợ cho Trung Quốc vay đã giảm 30% trong năm 2018 xuống còn 1,8 tỉ USD.

Việc ông Kim từ chức mở ra cơ hội để chính quyền Mỹ tìm một nhân vật đứng đầu có quan điểm « hiếu chiến », mở ra « mặt trận » mới cho cuộc chiến thương mại với Trung Quốc, theo nhận định của Reuters. Từ khi phát động cuộc chiến thương mại với Trung Quốc, Nhà Trắng đã tìm nhiều phương sách tạo áp lực tối đa với Bắc Kinh, thông báo nâng mức thuế với hàng trăm tỉ hàng hóa Trung Quốc, liên tục tung ra các cuộc điều tra các vụ việc đánh cắp sở hữu trí tuệ hay gián điệp thương mại liên quan đến người Trung Quốc.

Đã thành thông lệ từ lâu nay, Hoa Kỳ vẫn luôn được quyền ưu tiên chọn một người Mỹ để lãnh đạo Ngân hàng Thế giới, Châu Âu thì được đặc quyền bổ nhiệm một người của họ cho Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF). Quy tắc bất thành văn « độc quyền » nắm hai định chế tài chính lớn nhất thế giới này vốn bị nhiều chỉ trích từ nhiều nước khác, và các tổ chức phi chính phủ.

Chọn người lãnh đạo World Bank lúc này là một cơ hội nhưng cũng không phải là việc dễ dàng cho Washington, nhất là khi uy tín quốc tế của tổng thống Trump đang rất thấp. « Nếu đưa ra một ứng cử viến không đủ tiêu chuẩn hoặc có quan điểm thù nghịch với WB thì Mỹ có thể mất đi đặc quyền và có nguy cơ gây ra chống đối từ các đại diện những nước khác », chuyên gia Scott Morris, một cựu quan chức của Bộ Tài Chính Mỹ từng làm việc tại WB nhận định. Dù Mỹ có quyền chỉ định, nhưng ứng viên đó vẫn phải qua biểu quyết của các thành viên là đại diện của nhiều quốc gia, khu vực.

Ông Jim Yong Kim, 59 tuổi, là người Mỹ gốc Hàn Quốc được tổng thống Barack Obama chỉ định làm lãnh đạo WB năm 2012, sẽ chính thức rời định chế từ ngày mùng 1 tháng Hai tới. Quyền lãnh đạo Ngân hàng Thế giới tạm thời sẽ do bà tổng giám đốc Kistalina Georgieva, người Bulgari đảm nhiệm, theo thông báo của World Bank.

Phát ngôn viên bộ Tài Chính Mỹ đã nhanh chóng lên tiếng đánh giá cao sự phục vụ của ông Jim Yong Kim, và cho biết bộ trưởng Steven Mnuchin đang khẩn trương làm việc để chỉ định một lãnh đạo mới. Song có một thực tế rõ ràng là chính quyền Trump không ưa gì Ngân hàng Thế giới, và nhất là viện trợ phát triển không còn là vấn đề ưu tiên của vị tổng thống tỉ phú được bầu lên cùng khẩu hiệu « Nước Mỹ trước tiên ».

Hiện tại, Hoa Kỳ không có cả đại diện trong hội đồng quản trị của Ngân hàng Thế giới và cũng chưa đưa ra dấu hiệu nào về người kế nhiệm ông Kim. Chuyên gia Scott Morris nhận định vị trí này hiện không quan trọng đối với Nhà Trắng bằng việc lấp vào những chiếc ghế trống của một loạt quan chức chính quyền vừa bỏ đi. Nhưng ông Morris nhấn mạnh, ông Trump sẽ có thể thấy trong việc bổ nhiệm lãnh đạo WB cơ hội chứng tỏ quyền lực, và cách làm của ông sẽ còn gây bất ngờ.