Sự ra đi của Thượng Nghị Sĩ Mỹ John McCain đã được nói đến nhiều trong những ngày qua, với tất cả niềm mến tiếc và kính trọng. Nhiều người đã viết rồi, song mình vẫn cảm thấy viết về ông như một nhu cầu, một thôi thúc của trái tim.
Cuộc đời của John McCain cho chúng ta thấy rõ một điều, đó là tình yêu thương con người rất đỗi thiêng liêng, vượt ra ngoài mọi biên giới của đời sống. Từ một tù binh bị đọa đày chốn ngục tù, bị làm nhục đủ kiểu, McCain trở về cuộc sống bình thường, lòng không thù hận, góp phần hàn gắn những vết thương chiến tranh đã là kỷ niệm buồn của cả hai dân tộc. Ông tích cực tham gia vào quá trình kết nối hai đất nước từng ở hai chiến tuyến đối đầu nhau và một trong những điều quan trọng nhất ông đã làm là góp phần lớn vào việc cứu vớt tương lai của hàng trăm ngàn gia đình, hàng triệu trẻ em Việt Nam có nguy cơ sống vất vưởng và bị kỳ thị ngay trên quê hương của mình.
Chương trình HO cho phép xuất cảnh những công chức, quân nhân VNCH từng bị tù cải tạo từ 3 năm trở lên sau 30.4.1975 đã tạo cơ hội đổi đời cho hàng trăm ngàn gia đình Việt Nam, và nay là hàng triệu những người trẻ tuổi thuộc thế hệ con cháu họ đang có những chỗ đứng xứng đáng trong một xã hội văn minh và nhân bản. Tôi có những người bạn từng vượt biển trên ranh giới mong manh giữa sự sống và cái chết, những người từng sống trong các trại cải tạo, là đối tượng của chương trình HO do McCain góp phần xây dựng, nay hầu hết con cháu họ đã là bác sĩ, nha sĩ, luật sư …, chí ít cũng là những người lao động lương thiện và có năng lực trong một xã hội Mỹ không kỳ thị, biết trân trọng những đóng góp tích cực cho sự phát triển chung của cộng đồng. Tôi cho rằng chính 5 năm nằm trong ngục thất Hỏa lò Hà Nội đã hun đúc cho McCain niềm thương cảm đó đối với những phận người không chung dòng máu với ông, nhưng sau 30.4.1975 đã chung chịu số phận như ông trước đó.
Khi lắng lòng nghĩ về sự ra đi của một con người chính trực như TNS John McCain, tôi tâm đắc với câu của nhạc sĩ Tuấn Khanh (Khanh Nguyen) “anh hùng là tính cách chứ không phải là sự kiện”, có những kẻ thất bại, thậm chí ngã gục trên chiến trường, muôn đời sau vẫn xem họ là những anh hùng. Lịch sử của nước Mỹ cho chúng ta thấy rất rõ điều đó: sau cuộc nội chiến những năm 1860-1865, người lãnh đạo đạo quân thất trận phương Nam Robert E. Lee trở về trong sự kính trọng của những người thắng cuộc phương Bắc, những binh sĩ dưới quyền ông được an nghĩ vĩnh viễn trong nghĩa trang quốc gia Arlington, nơi dành cho mọi người con yêu của đất nước, không phân biệt thành phần xuất thân trong xã hội. Bức tường đá đen ngay thủ đô Washington ghi tạc danh sách 58.245 người con của đất nước đã ngã xuống trong cuộc chiến Việt Nam luôn là biểu tượng làm rung động tấm lòng hàng triệu người trong và ngoài nước Mỹ mỗi khí đứng chiêm ngưỡng cái vĩ đại của sự hi sinh vì đại cuộc.
Ở đất nước chúng ta, một Trần Bình Trọng hiên ngang chửi vào mặt kẻ thù, “ta thà làm quỷ nước Nam, không thà làm vương đất Bắc” rồi chịu chết, một Nguyễn Thái Học cất tiếng hô dõng dạc “Không thành công thì thành nhân” trước khi lên máy chém, và gần chúng ta hơn, trong những ngày tháng tư 1975 đáng nhớ của cả dân tộc, những Nguyễn Khoa Nam, Lê Văn Hưng … đã chọn cái chết để thể hiện khí tiết và tinh thần trách nhiệm trước dân tộc, trước những binh sĩ dưới quyền họ. Dù thất trận, họ vẫn là biểu tượng tinh thần bất khuất của người chiến sĩ.
Thượng Nghị Sĩ John McCain đã nằm xuống trên một đất nước sẽ luôn vinh danh ông, trong lòng những người Việt Nam đang là công dân Mỹ đã nhờ có ông mà tìm được cuộc sống xứng đáng trong một xã hội công bằng và nhân bản, trong tâm tưởng của mọi người Việt nói chung, bởi vì dù xuất thân từ đâu, chúng ta vẫn luôn biết yêu lẽ công bằng và tình nhân ái giữa Người với Người.
An nghỉ nhé John, rất thương tiếc và kính trọng ông.
