1. Sau hơn 5 tháng chống trả quyết liệt, hôm 17-02-2024, quân Ukraina cuối cùng cũng phải rút lui ra khỏi thành phố Avdiivka trước nguy cơ bị bao vây, chủ yếu do thiếu đạn cũng như quá mệt mỏi. Để lại sau lưng cho quân Nga tiến vào xâm chiếm một đống đổ nát, một thành phố chết. Putin từng tuyên bố rằng ông ta « muốn giúp những người dân Donbass » - trên thực tế, sự « giúp đỡ » của Putin như thế này:
Avdiivka after the Russian occupation
The city was completely destroyed by the Russian army
Putin calls this “help for the people of Donbass.” In fact, this is genocide of the people of Donbass.
But @TuckerCarlson won't tell you about it. pic.twitter.com/DaUck9HptL
— Денис Казанський (@den_kazansky) February 19, 2024
Tuy nhiên, một lần nữa tình hình lại giống y hệt như đã xảy ra tại Bakhmut. Tuy quân Ukraina buộc phải rút lui khỏi thành phố, quân Nga cũng không đủ sức để tiếp tục tiến lên, tạo ra đột biến, bởi cũng đã quá mệt mỏi sau những tổn thất trong suốt thời gian qua. Chiến trường lại chựng lại.
Bản đồ từ phía Nga cũng cho thấy điều này:
Cuộc rút lui của quân Ukraina tuy không thể nói là hoàn hảo, bởi một số binh sĩ bị thương đã sót lại, cũng như một số đạn dược và vũ khí hạng nhẹ. Nhưng có thể được tính vào thành công, bởi không có sự hỗn loạn nào xảy ra, cũng như tổn thất không lớn. Bên ngoài thành phố, họ đã kịp thời lập ra hai tuyến phòng thủ mới, cách chưa đầy 10 và 20 km. Bản đồ chiến trường lúc này từ nhiều nguồn:
Quân Ukraina rời khỏi Avdiivka:
Hình ảnh một xe bọc thép của Ukraina tấn công cản đường cho bộ binh rút lui:
Có thể thấy những người lính Ukraina không bỏ lại sau lưng đồng đội của mình:
Một nhóm lính Ukraina bị phục kích khi triệt thoái:
Lính Nga cắm cờ ở trung tâm thành phố:
Phía Nga tiếp tục tuyên truyền về việc « bao vây được 1.500 – 2.000 lính Ukraina ở bên trong Avdiivka », nhưng không trưng ra được bất kỳ bằng chứng nào. Dù tuyên bố « quân Ukraina đã bỏ chạy trong hoảng loạn », phía Nga cũng vẫn không đưa được ra bất cứ hình ảnh nào về việc quân Nga đã chiếm hay tiêu diệt được các loại vũ khí hạng nặng từ phía Ukraina, như những hình ảnh chúng ta từng nhìn thấy tại Kharkiv, Izium… khi hàng trăm khí tài được bỏ lại sau khi quân Nga « tổ chức rút lui để tìm những vị trí tốt hơn ».
Cũng như thường lệ, bộ máy tuyên truyền của Nga lại hoạt động hết công suất, ca ngợi « một chiến thắng vĩ đại » nhưng hoàn toàn lờ đi mọi tổn thất. Như chúng ta còn nhớ, khi chiếm được Bakhmut, cũng chỉ bởi cái giá phải trả quá lớn, lực lượng Wagner đã rút lui khỏi mặt trận rồi tìm cách nổi loạn, tuy không thành, mà theo tính toán từ các nhà phân tích, tổn thất của Nga tại Avdiivka còn lớn hơn. Phim dưới đây cho thấy chính xác 447 vũ khí hạng nặng của Nga đã bị phá hủy trong hơn 5 tháng qua tại Avdiivka.
Ngay cả một nguồn Nga, blogger Murz, phóng viên chiến trường, một người nổi tiếng theo chủ nghĩa dân tộc cực đoan và căm ghét Ukraina, đang có mặt tại đó, cũng đăng một bài cho biêtd: « Bản thân tôi không thể nào cảm thấy vui mừng sau khi chiếm được thành phố này, bởi tổn thất quá lớn ». Theo ông ta, phía Nga mất ít nhất 16.000 lính (chết, mất tích, bị thương nặng không còn có thể chiến đấu) cùng với 300 vũ khí hạng nặng, trong khi tổn thất của phía Ukraina chỉ là từ 5.000 tới 7.000 người và dưới 50 xe hạng nặng. Mà đây là nguồn Nga, với số liệu đã được tăng giảm để có lợi cho phía Nga khá nhiều.
2. Thứ Sáu, 16-02-2024, Cơ quan quản lý Nhà tù tại Nga bất ngờ thông báo rằng ông Alexei Navalny, đối thủ chính trị đối lập lớn nhất của tổng thống Nga Putin đã « đột ngột » chết trong tù. Mẹ cùng luật sư của ông đã ngay lập tức bay tới Syberia, nơi ông bị đi đày nhưng ngoài giấy chứng nhận tử vong do « đột tử », họ không được nhận xác ông để mang về chôn cất. Thậm chí không ai biết xác ông được để tại đâu. Gia đình tiến hành tìm ở các nhà xác trong vùng nhưng không thấy. Viện Kiểm sát Nga sau đó ra quyết định « chưa bàn giao xác để phục vụ điều tra » và thông báo « việc điều tra có thể kéo dài ».
Ông Navalny mới 48 tuổi, từng bị chính quyền Putin đầu độc nhưng thoát chết. Sau khi được các bác sĩ Đức cứu sống, ông ta trở về Nga tháng 1 năm 2021 và bị bắt ngay vì tội « cực đoan », « chống chính quyền” » và bị kết án 9 năm tù.
Một điều « kỳ lạ » nữa là toàn bộ hệ thống camera của nhà tù đã hỏng, nên không ai có hình ảnh lúc ông Navalny « đột tử », dù trại giam thống báo rằng ông chết khi đang được đi dạo.
Trước khi bị bắt và đi đày, ông Navalny đã biết rõ rằng mình sẽ có thể bị giết, nhưng tuyên bố « vẫn sẽ đấu tranh cho một nước Nga tốt đẹp hơn ».
Vợ ông, bà Yulia Navalny vừa gửi một phim ngắn, thông báo sẽ tiếp tục con đường và các hoạt động của chồng, chiến đấu vì một nước Nga dân chủ, tự do hơn, bởi « Putin biết rằng không thể nào bẻ gãy được chồng tôi, nên đã giết hại anh ấy, bằng cách hèn hạ nhất ». Bà cùng các con hiện đang có mặt tại trụ sở EU ở Brussels, Bỉ, sau khi nghe tin dữ:
Nhiều cuộc tưởng niệm ông Navalny đã nổ ra tại nước Nga, nhưng nhanh chóng bị dập tắt. Khoảng 400 người bị bắt.
Chính quyền Nga thậm chí còn dẹp bỏ những nơi dân chúng đặt hoa tưởng niệm một cách vội vã, với một lũ người « giấu mặt »:
Không một truyền thông nào tại Nga đăng ảnh, đăng tin:
Không chỉ tại Nga, ở nhiều quốc gia thuộc EU, các cuộc biểu tình, tưởng niệm đã được tổ chức:
Hội đồng châu Âu (EU) thông báo quyết định đặt tên cho « Cơ chế luật trừng phạt dùng để bảo vệ quyền con người » tại châu Âu là « cơ chế Alexei Navalny » để tưởng nhớ ông.
Như thường lệ, cỗ máy tuyên truyền Nga lập tức ào lên dối trá rằng « Navalny là một kẻ phát xít ! ». Hình như chính quyền Putin ngoài việc chụp mũ cho tất cả những ai dám chống lại chúng đều là « phát xít » thì không có nghĩ thêm được cái gì khả dĩ hơn.
3. Hôm 08-02-2024, tổng thống Nga Putin đã có một bài trả lời phỏng vấn cho cựu phóng viên của Foxnews Tucker Carlson ở Moscow, lần đầu từ đầu cuộc chiến. Ông ta liên tục tuyên truyền rằng: « Nga sẽ chỉ dừng lại sau khi giải trừ phát xít tại Ukraina » – đồng nghĩa với việc ép buộc quốc gia này trên thực tế phải phụ thuộc hoàn toàn chính trị, quân sự kinh tế vào Nga – đồng thời cảnh cáo phương Tây « tại sao không chịu đàm phán ? ». Lên án chính quyền Ukraina của tổng thống Zelensky « không muốn hòa bình », rằng hòa bình chỉ có thể « nếu Mỹ không tiếp tục cung cấp vũ khí cho Ukraina » ; cũng như bẻ cong lịch sử, không công nhận sự tồn tại độc lập của nhà nước Ukraina « bởi sự gắn kết về lịch sử, văn hóa, tôn giáo cũng như ngôn ngữ ».
Theo Reuters, trong năm 2023, tổng thống Nga Putin, thông qua các nước Ả Rập, đã gửi tới chính phủ Mỹ một phương án ngừng bắn tại Ukraina, với điều kiện Nga sẽ giữ lại tất cả những vùng đã chiếm được. Phía Mỹ từ chối đề nghị này, sau khi thống nhất với chính phủ Ukraina.
4. Hôm nay, thủ tướng Đan Mạch Mette Frederiksen tại Hội nghị An ninh tại Munich, Đức, đã đưa ra một quyết định bất ngờ, khi tuyên bố chuyển giao cho Ukraina trong thời gian ngắn nhất TOÀN BỘ hệ thống pháo binh mà quân đội Đan Mạch đang có. Bà nói: « Thưa những người bạn châu Âu, chúng ta vẫn còn rất nhiều đạn. Đây không phải vấn đề sản xuất, bởi chúng ta đang có vũ khí, đạn dược, các hệ thống phòng không mà lúc này không sử dụng. Và những thứ đó nên được chuyển ngay lập tức cho Ukraina ».
Trong khi đó, càng ngày càng nhiều vũ khí của Bắc Triều Tiên được quân Nga sử dụng để tấn công phía Ukraina – theo ISW.
5. Viện Nghiên cứu Chiến tranh ISW thông báo việc quân Nga đang tiến hành tấn công theo ba hướng: Kupyansk, gần Lugansk và Avdiivki. Báo cáo của viện cho rằng: « Sự chậm trễ của phương Tây trong việc hỗ trợ, nhất là đạn pháo và các hệ thống phòng không, đã khiến quân Ukrain không thể tiếp tục phòng thủ tại Avdiivka ». Đặc biệt, khả năng ngưng viện trợ hoàn toàn từ Mỹ khiến phía Ukraina phải tổ chức lại toàn bộ hệ thống phòng thủ của họ, khiến quân Nga sẽ có cơ hội tấn công ở nhiều nơi.
Tuy gói hỗ trợ cho Ukraina đã được Thượng viện Mỹ thông qua, cho tới nay, Hạ viện Mỹ vẫn chưa bỏ phiếu, mà ra thông cáo « nghỉ 2 tuần », bởi sự cản trở của chủ tịch Hạ viện Mike Johnson cũng như nhiều nghị sĩ thuộc đảng Cộng hòa. Đặc biệt, cựu tổng thống Mỹ Donald Trump liên tục phát biểu phản đối gói viện trợ này trong các cuộc vận động tranh cử gần đây, cho rằng « nước Mỹ không nên viện trợ cho bất kỳ quốc gia nào, cùng lắm là chỉ cho vay ». Ngược lại, Tổng thống Mỹ Joe Biden lại kêu gọi Quốc hội thông qua gói viện trợ này, đồng thời tỏ ý sẵn sàng gặp Chủ tịch Hạ viện để đàm phán, cũng như cho rằng chính quyền Nga phải chịu trách nhiệm trực tiếp về cái chết của ông Navalny.
Đúng như các nhận định từ trước từ nhiều nguồn, cả hai bên trong lúc này đều không có đủ lực lượng để tạo ra đột biến trên chiến trường, mà chuyển qua chiến tranh bào mòn lẫn nhau. Phía Nga cho rằng, với tiềm lực quốc gia lớn hơn, tiến hành chiến tranh kiểu như vậy sẽ khiến lợi thế thuộc về họ, bởi khả năng sản xuất nhiều vũ khí hơn, cũng như có thể huy động bổ sung được rất nhiều binh sĩ, trong khi Ukraina gần như hoàn toàn phụ thuộc vào các khoản hỗ trợ từ bên ngoài. Phía Ukraina cũng hiểu điều này nên cố gắng tiêu diệt nhiều kẻ địch nhất có thể cùng với việc giảm thiểu thiệt hại tối đa, để làm sao ngay cả việc tái tạo khí tài, nhân lực của kẻ thù - dù có lớn hơn - nhưng vẫn không đủ bù đắp. Điều này có thể thấy được ở Bakhmut, Avdiivka… khi họ không gửi thêm viện binh tới chiến trường, mà sẵn sàng rút lui khi thấy sự cố thủ có thể dẫn tới quá nhiều tổn thất.
Một điều có thể thấy nữa ở Avdiivka nữa vẫn là lợi thế khổng lồ của phía Nga về không quân, khi mỗi ngày có khoảng 70 quả bom các loại được ném xuống thành phố. Các F-16 của Ukraina vẫn chưa xuất trận, trong khi quân đội Ukraina không có đủ các hệ thống phòng không cần thiết, mà không một công sự nào có thể chịu nổi sự ném bom dày đặc của các loại bom 500 – 1.500 kg mà Nga liên tục ném xuống. Thế nên, việc trụ vững tại Avdiivka trong hơn 5 tháng cũng là một kỳ tích mà quân đội Ukraina đã làm nên.
Tuy quân Ukraina phải rút khỏi Avdiivka nhưng trong điều kiện hiện nay, rất có thể khó nói đó là một « thất bại thảm hại » đối với Ukraina hay « một chiến thắng huy hoàng » đối với Nga. Một số phân tích còn cho rằng « mong sao Nga có thêm nhiều chiến thắng kiểu này nữa, bởi sẽ giúp cho Ukraina và NATO có thêm thời gian để giải quyết những vấn đề nội bộ lúc này ». Để xem.
Viva Ukraina !
PHAN CHÂU THÀNH 19.02.2024
