Tối qua nhân mưa gió rét mướt, một đội bèn tụ tập nhau ở nhà ông Nguyễn Hoài Bắc, uống rượu luận bàn chuyện thế sự trong...sử xưa ! Là bởi ông đại doanh nhân này bỗng nhiên mê sử, đòi mình đem tặng ông ấy cả bộ ba tiểu thuyết sử Trần vừa in lại.
Không hiểu do chủ nhà mở chai rượu Mao Đài 29 năm hay sao, mà cả đội hôm qua rất hứng bàn về sử Tàu ! Ví như cái chuyện Tần Thủy Hoàng đế hồi những năm 200x trước công nguyên, khi sống oai hùng, quần thần xung quanh, chư hầu bốn phương khiếp vía thần phục. Vậy mà, khi chết chưa lạnh người bọn thân tín Lý Tư, Triệu Cao nó đã sửa béng di chiếu, phế trưởng lập thứ lên ngôi, tiện bề thao túng, mở đầu cho sự diệt vong của nhà Tần.
Việt Nam ta, chuyện tranh giành ngôi vua dẫn đến loạn nước nhân khi vị quân chủ ốm chết cũng na ná. Ngô Vương Quyền ốm chết, em vợ là Dương Tam Kha giành quyền với cháu Ngô Xương Ngập, Ngô Xương Xí...loạn đả trong nhà, rồi dẫn đến loạn nước: 12 sứ quân cát cứ ! Khiến cho sau này Đinh Tiên Hoàng đế phải đánh dẹp mãi mới xong.
Ông vua khai triều Lý, đức ông Lý Thái Tổ công đức là vậy mà khi chết năm 1028 cũng dẫn đến loạn "tam vương", suýt tiêu vong sớm cơ nghiệp ! May mà có ngài Lê Phụng Hiểu oai hùng chống đỡ nên nhà Lý mới ổn mà truyền được tám đời.
Còn chuyện Trần triều, không bàn ! Bởi các ông vua họ nhà mình vốn có truyền thống coi cái ngai vàng như cái áo cũ, không hơn ! Bằng cớ là ông nào cũng trao quyền lại cho con sớm. Đó là chưa kể chuyện ông vua cuối triều Trần Nghệ Tông còn bảo Hồ Quý Ly: "Khanh cứ tự mình lĩnh lấy ngôi vua" !
Xét cả sử ta lẫn sử tàu thấy rằng những lúc quân chủ nằm xuống là dễ loạn nước nhất ! Bởi thế, nhiều ngài die, hãy đắp chiếu nằm đó, đợi quần thần chia chác quyền lực, định xong ngôi cao rồi mới phát tang. Phát ngay khi ngôi cao chưa có chủ, quần thần toàn hổ báo cáo chồn, xông vào cắn xé, giành nhau là loạn nước, khổ dân chứ ích lợi gì đâu.
Đấy là chuyện phong kiến phương Đông.
Còn ở Tây (!), họ rút kinh nghiệm chuyện này từ lâu: Không để quyền lực tập trung vào một cá nhân nào - "độc tài". Họ xây dựng thiết chế dân chủ, đa nguyên đa đảng, tam quyền phân lập. Nên việc ông nào dù có oách đến như Joe Biden, chẳng may gió máy lăn quay ra, cũng chẳng hề hấn gì mấy: lại bầu ông khác lên thay trong "phút mốt" ! Dân vẫn yên, nước vẫn vững !
Thế thôi, sao mà cứ để cả quốc gia đại sự phải phụ thuộc vào sống chết của một người như xưa xửa xừa xưa mãi thế nhỉ ?
TRẦN THANH CẢNH 12.01.2024
