Cách đây nhiều năm, nhân một chuyến công tác tôi được hân hạnh ghé thăm một chiến hạm Nga thuộc Hạm Đội Phương Bắc đóng ở gần thành phố cực bắc của Liên Bang Nga, Murmansk, nơi có 6 tháng ngày và 6 tháng đêm huyền hoặc và kỳ diệu.
Đón tiếp là một sĩ quan còn trẻ chức Phó Hạm Trưởng. Anh ấy mặc đồ đại lễ của Hải Quân Nga và bên hông mang một thanh kiếm ngắn, biểu tượng của cấp chỉ huy.
Khi biết tôi là công dân Mỹ thì vị sĩ quan trẻ đó rất vui và lộ vẻ thân thiện rõ rệt. Ảnh cám ơn Hoa Kỳ đã giúp Liên Xô trong Thế Chiến Thứ Hai đánh bại Đức Quốc Xã. Lúc đó mình lúng túng vì kiến thức lịch sử về thế chiến rất dốt, hỏng biết nhiều về vụ Hoa Kỳ giúp Liên Xô đánh bại Đức Quốc Xã, nên ngậm tịt miệng cho an toàn. Ngu thì dựa cột mà nghe.
Chúng tôi được mời đi thăm nơi làm việc và nơi trú ngụ của Hạm Trưởng và Phó Hạm Trưởng. Sau đó được mời vào phòng khách của sĩ quan. Đi qua một hành lang hẹp của chiến hạm thấy một hàng thủy thủ Nga đứng nghiêm. Họ liếc mắt nhìn tôi tò mò nhưng tỏ vẻ kính trọng vì đang đi với Phó Hạm Trưởng.
Nhìn thủy thủ Nga gầy gò và tia nhìn lấm lét buồn buồn mà thấy thương thương. Họ không mập mạp cười tươi và chào hỏi tự nhiên như binh sĩ Mỹ. Thương những người lính nghĩa vụ nghèo nàn, không hề phân biệt giới tuyến và ý thức hệ.
Trong phòng khách chúng tôi ngồi vào bàn có khăn bàn trắng tươm tất sạch sẽ nhưng cũ kỹ. Một nhân viên hỏa đầu vụ xuất hiện mặc đồ nhà bếp màu trắng nhưng ngã màu vàng úa. Nhân viên ấy nhận lịnh rồi lui vào phía sau nhà bếp.
Món ăn trưa đạm bạc được dọn ra. Một dĩa có một vài cục thịt tròn (meat ball) rất phổ thông của đồ ăn Nga. Và vài lát bánh mì và nước trà. Chỉ vậy thôi. Không ngon cho lắm. Nhưng phải cố ăn vì lịch sự.
Trong câu chuyện, vị Hạm Phó kể trong những chuyến hải hành ngoài khơi họ thường gặp chiến hạm Hoa Kỳ và thủy thủ Nga ra dấu chào hỏi người Mỹ. Vị Hạm Phó trẻ cho biết “Ở biển cả chúng tôi là bạn”. Nghe cảm thấy cảm động vì đó là tình cảm giữa người với người.
Những năm trước chính quyền Hoa Kỳ có gởi một vài đơn vị nhỏ qua Mạc Tư Khoa tham dự cuộc diễn hành mừng chiến thắng Thế Chiến Thứ Hai, vì người Nga vẫn nhớ Hoa Kỳ là đồng minh trong cuộc chiến đánh bại Đức Quốc Xã.
Không chối cãi là binh sĩ Liên Xô đã chiến đấu vô cùng gan dạ và họ có số thương vong thường dân và binh sĩ cao nhứt:
- Liên Xô: 24.000.000
- China: 20.000.000
- Đức: 8.000.000
- Nhật Bản: 3.000.000
- Ba Lan: 5.600.000
- Hoa Kỳ: 418.000
- Anh Quốc: 450.000
Tuy nhiên binh sĩ Liên Xô cũng đã rất dã man với người Đức là tài liệu lịch sử có ghi lại rất chi tiết. Tù binh Đức bị đày qua Tây Bá Lợi Á và chết ở đó luôn. Khi Hồng Quân tiến vào Đức, họ đã hãm hiếp phụ nữ Đức khắp nơi để trả thù.
Khi Thế Chiến 2 kết thúc, nhiều lính Đức chỉ muốn ra đầu hàng quân đội đồng minh vì tù binh Đức biết họ sẽ được đối xử nhân đạo hơn.
Ngày hôm nay lịch sử lập lại. Binh sĩ Nga khi tiến vào Ukraine đã bắn phá trộm cướp và giết hại nhiều thường dân. Nhiều phụ nữ Ukraine đã bị lính Nga hãm hiếp. Có nạn nhân chỉ mới 14 tuổi.
Ngày lễ chiến thắng của quân đội Nga hôm nay bỗng nhớ lại khoảng thời gian gặp gỡ thân tình và nhân văn với sĩ quan Nga năm nào. Những thân ái đó không còn nữa vì tình báo Hoa Kỳ đã cung cấp tin tức để Ukraine bắn chìm Soái hạm Nga.
Bạn bỗng hóa ra thù, và trở thành bạn lại như những chu kỳ quái dị của con người. Mỗi lần đổi thay là sẽ có hàng triệu người mạng vong.
BÔNG LAU 09.05.2022
