Trong Thông điệp Liên Bang hôm thứ Ba (4/2), Tổng thống Mỹ Donald Trump khoe các thành tựu kinh tế của chính quyền của mình, trong đó có việc giúp đỡ số dân nghèo nhất của nước Mỹ tăng thu nhập với tốc độ nhanh hơn gấp 3 lần so với giới nhà giàu chiếm 1% dân số trong vòng 3 năm nhiệm kỳ.
Trái với những chỉ trích của các đối thủ phe Dân chủ rằng ông Trump chỉ làm gia tăng khoảng cách giàu nghèo, tuyên bố trên của Trump là đúng, theo báo cáo mới nhất của Cục Dự trữ liên bang.
Tính trung bình, tài sản của các hộ gia đình Mỹ đã tăng 17% kể từ cuộc bầu cử của ông Trump hồi tháng 11/2016, trong khi đó tài sản của nửa dân số nghèo hơn tăng tới 54%.
“Đây là một sự bùng nổ của giới cổ xanh” – ám chỉ công nhân và giới lao động chân tay, ông Trump nói hôm thứ Ba. Theo Reuters, điều này chưa rõ ràng lắm, bởi con số thống kê cho thấy nhóm thắng lớn nhất về mặt thu nhập có đặc điểm là: da trắng, tốt nghiệp cao đẳng, và sinh ra trong giai đoạn “bùng nổ trẻ em” từ năm 1946 và 1964.
Trong tháng cuối cùng Tổng thống Barack Obama tại nhiệm, tổng số tài sản của các hộ gia đình Mỹ tăng lên 15,8 nghìn tỷ USD, tuy nhiên đại đa số tài sản này thuộc về những người đã giàu từ trước.
Theo Reuters, mặc dù tăng tài sản ròng 54% nhưng nửa số dân nghèo nhất nước Mỹ, khoảng 64 triệu gia đình, vẫn chỉ chiếm 1,6% tài sản ròng. Theo số liệu của FED tính đến cuối tháng 9/2019 (số liệu mới nhất), tài sản ròng của nửa số dân nghèo nhất nước Mỹ tăng 54%, từ 1,08 nghìn tỷ USD tới 1,67 nghìn tỷ USD, một phần nhỏ so với tổng số tài sản 107 nghìn tỷ đô của cả nước.
Điều này tuy thể hiện khoảng cách giàu nghèo ở nước Mỹ, nhưng nó cũng chứng minh rằng trong nền kinh tế Trump, khi người giàu giàu lên thì người nghèo cũng giàu lên, thậm chí còn giàu lên nhanh hơn.
Tài sản ròng bao gồm giá trị của các tài sản như tiền, bất động sản, chứng khoán trừ đi các khoản nợ như thế chấp ngân hàng và vay nợ thẻ tín dụng.
Báo cáo mới nhất của Bộ Lao động Mỹ cũng cho thấy lương của nhóm làm việc kỹ năng thấp gần đây tăng mạnh hơn nhóm việc làm cần kỹ năng cao hơn. Báo cáo việc làm phi nông nghiệp hồi cho tháng 1/2020 cho thấy tổng số tuyển dụng cao hơn kỳ vọng, được thúc đẩy nhiều bởi ngành xây dựng.
Reuters nhận định, cần có thời gian để thu nhập có thể được tiết kiệm và chuyển thành tài sản. Kể từ khi ông Trump nhậm chức, các gia đình có chủ hộ là người tốt nghiệp đại học chiếm tới 75% số tài sản ròng gia tăng, hay 11,88 nghìn tỷ USD. Số lượng các hộ gia đình này chiếm khoảng 1/3 của toàn nước Mỹ, theo khảo sát của FED.
Phân tích theo chủng tộc, dữ liệu cho thấy khoảng 84% tài sản tích lũy gia tăng nằm trong số 64% các gia đình da trắng – phù hợp với tỷ lệ tốt nghiệp đại học và cao đẳng ở nhóm sắc tộc này. 4,6% tài sản tăng thêm nằm ở 14,5% hộ gia đình da đen và 3,8% rơi vào 10,1% số hộ gia đình Mỹ-latinh còn lại.
Sự gia tăng dài hạn của nền kinh tế Mỹ cùng với tỷ lệ thất nghiệp liên tục thấp kỷ lục trong vòng nửa thế kỷ qua ngày càng khiến cho Đảng Dân chủ khó có thể thuyết phục cử tri bằng các chính sách xã hội chủ nghĩa và “cách mạng xã hội” của mình. Trong các tuyên bố tranh cử, các ứng viên Đảng Dân chủ như Bernie Sanders và Elizabeth Warren tranh luận rằng nước Mỹ cần có sự thay đổi về bản chất và cấu trúc để sửa chữa một nền kinh tế bóc lột và gạt bỏ quyền lợi của người lao động bình dân. Nhưng những số liệu kinh tế cho thấy giới lao động bình dân là những người gặt hái thành công nhanh nhất trong nền kinh tế Trump.
Ngoài ra, các thành tích kinh tế này còn gây nguy hiểm cho các ứng viên “ôn hòa” hơn trong đảng, như ông Joe Biden, bởi họ cũng đang truyền bá quan điểm rằng giới trung lưu Mỹ đang bị thu hẹp và phải vật lộn dưới sự điều hành của chính quyền Trump.
“Giới trung lưu đang bị tàn sát; giới trung lưu đang bị nghiền nát”, Biden nói. Tuy nhiên lập luận này cũng khó thuyết phục người Mỹ, khi xét về sự thật rằng giới trung lưu ở Mỹ còn đang sống tốt hơn về mặt kinh tế so với thời kỳ Obama, khi Biden làm phó tổng thống.
Trọng Đức
