KAMEL DAOUD, nhà văn Algérien viết tiếng Pháp nổi tiếng nhất, tới nói chuyện tại vài đại học Đài Loan, Hongkong. Daoud, bình luận gia của Le Point, The New York Times, nhận xét: Khi người Á Châu nói về quá khứ thuộc địa, họ không bộc lộ căm thù. Họ bình tĩnh rút tỉa những bài học quá khứ, để xây dựng hiện tại, hướng về tương lai.
Họ không ngần ngại nhìn nhận cả những điều tốt chế độ thuộc địa để lại. Trái hẳn với những người Phi Châu, hay Bắc Phi nơi Kamel Daoud sinh sống, chỉ ngồi khơi lại mối thù xưa, đổ hết lỗi cho quân thuộc địa, đã rời xứ từ hai phần ba thế kỷ. Dùng quá khứ thuộc địa để bào chữa cho tình trạng chậm tiến của đất nước, cho sự bất lực, thối nát, thiếu khả năng và tinh thần vô trách nhiệm của chính mình. “Le colonialisme a bon dos”: Quá khứ thuộc địa có cái lưng đủ dài, để cõng tất cả những thất bại thê thảm của hiện tại.
Daoud nghĩ đó là cái túi khôn của người Á Châu, biết vứt bỏ gánh nặng của quá khứ, để nhẹ nhõm bước tới, khiến họ tiến bộ nhanh chóng, bắt kịp, đôi khi vượt qua những ông chủ thực dân ngày xưa, trong khi các nước Bắc Phi vẫn lẹt đẹt, ì ạch chạy đằng sau. Về nhận xét này, Kamel Daoud lầm.
Không phải Á Châu nơi nào cũng như vậy. Bên cạnh Á Châu thông minh, cũng có Á Châu tối dạ, dốt nát. Chẳng hạn Việt Nam.
Đảng Cộng Sản dành hết nỗ lực trong việc nhồi vào đầu óc người dân, từ khi biết nói, đủ mọi huyền thoại về những cuộc chiến tranh thần thánh, không quên tưởng tượng , bịa đặt, một cách lố bịch, những hành động phi thường của phe ta, thí dụ đậu máy bay, ngồi trên mây, chờ máy bay địch, về tội ác của “địch”, thí dụ lính miền Nam ăn thịt người.
Khi thực tế đen tối, bệ rạc, người ta đánh bóng quá khứ, đem quá khứ mài ra ăn thay cơm, uống thay nước. Quanh năm suốt tháng lễ hội kỷ niệm chiến thắng, vinh danh anh hùng.
Khi dân bất mãn, người ta dựng kẻ thù ngày xưa dậy để dân có đối tượng căm thù. Khi nhục nhã trước sự xâm lấn của “người nước lạ”, người ta lôi quá khứ đánh Tây, diệt Mỹ ra liên hoan, đánh trống thổi kèn, để “tự sướng”.
Gần một nửa thế sau khi gây ra cuộc nội chiến tương tàn, thay vì hàn gắn vết thương, để cùng nhau đưa đất nước đi lên, người ta vẫn hăng say ăn gan, uống máu quân thù.
