Thái tử Mohammed Ben Salman tham dự một sự kiện tại Học Viện Hàng Không Vua Faisal, Riyad, Ả Rập Xê Út, ngày 23/12/2018Bandar Algaloud/REUTERSVới biệt danh « MBS », thái tử Mohammed Ben Salman « nổi tiếng » trên thế giới sau vụ nhà báo đối lập Jamal Khashoggi bị ám sát và thủ tiêu thi thể trong toà lãnh sự của Ả Rập Xê Út tại Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ, hồi tháng 10/2018.
Nhưng trước khi uy tín bị sụp đổ vì nghi án này, MBS được Tây phương kỳ vọng là một nhà lãnh đạo thuộc thế hệ mới, là đồng minh đáng tin cậy trong khu vực.
Một năm trước đó, 2017, MBS cho thực hiện một cuốn phim tuyên truyền về uy lực của quân đội hoàng gia. Cũng tương tự như Kim Jong Un biểu dương lực lượng trên màn ảnh nhỏ tấn công vào Washington và Nhà Trắng, đoạn phim video của Ả Rập Xê Út bắt đầu bằng tuyên bố hùng dũng của thái tử nối ngôi : « Chúng ta không chờ chiến tranh lan tới Ả Rập Xê Út, chúng ta sẽ đánh trên đất Iran ». Hình ảnh tiếp theo là quân đội hoàng gia phản công, ngăn chận từng tên lửa của Vệ Binh Cách Mạng trên không, đánh tan từng hạm đội của Iran trên biển, ồ ạt đổ bộ phản công đến tận thủ đô Teheran, chế độ giáo quyền tháo chạy trong tiếng hò reo vui mừng của người dân Iran.
21 tháng sau, những gì xảy ra ở trung tâm lọc dầu Abqaiq và khu mỏ dầu Khourais gần đó là một cú đấm thôi sơn vào uy tín của quân đội Ả Rập Xê Út. Hệ thống phòng không để lọt lưới hàng chục máy bay tự hành và tên lửa gây thiệt hại nặng 50% cho con gà đẻ trứng vàng của vương quốc số một tại vùng Vịnh. Một doanh nhân nước ngoài chia sẻ nhận xét như trên với báo Le Monde. Tuy phe Huthi nổi dậy ở Yemen do Iran hỗ trợ lên tiếng nhận chiến công, nhưng Washington cũng như Riyad đoan chắc chính Iran là thủ phạm.
Đây là cơ hội bằng vàng để Riyad phản công khai chiến với Teheran.
Thế nhưng, thái tử MBS tỏ ra kín đáo không chỉ đích danh Iran, cho dù trong triều đình không ai nghĩ khác.
MBSđơn thương độc mã
Trong bài « MBS bất lực », nhật báo độc lập của Pháp đưa ra một số lý do. Trước hết, theo một nhà báo Ả Rập Xê Út xin được giấu tên, vương quốc của ông đã bị « Iran sỉ nhục một cách nặng nề », thế mà không có phản ứng : bởi vì thái tử Mohammed Ben Salman lâm vào thế « đơn thương độc mã » đối diện với Iran.
Ngoài thái độ do dự của tổng thống Mỹ Donald Trump, Ả Rập Xê Út cũng mất điểm tựa ở đồng minh thân cận nhất là Tiểu Vương Quốc Ả Rập Thống Nhất. Từ sau loạt tàu dầu bị tấn công ở vịnh Ba Tư, Abou Dhabi không tích cực ủng hộ chính sách « gây áp lực tối đa » của trục Washington-Riyad.
Nước Pháp, đồng minh quan trọng khác của Ả Rập Xê Út, đang đóng vai trò trung gian hòa giải Mỹ-Iran, cũng chọn thái độ thận trọng. Cho dù tổng thống Macron gọi điện ủng hộ vương triều, nhưng theo nhà phân tích Yasmine Farouk, viện nghiên cứu Carnegie, thì không một nước nào sẵn sàng khai chiến với Iran.
Trong bối cảnh này, một giải pháp quân sự, oanh kích ồ ạt Iran, được xem là « ít có xác suất » xảy ra. Riyad vừa lúng túng về chiến lược vừa không được hậu thuẫn chính trị quốc tế.
Mặc khác, trả đũa bằng quân sự sẽ đưa cả khu vực vào một cuộc xung đột không lối thóat và thế giới rơi vào một cuộc khủng hoảng năng lượng tương tự như năm 1979 vì cuộc cách mạng Iran và chiến tranh Iran-Irak.
Phản ứng trả đũa tối đa là « phản công mạng, phong toả hệ thống vi tính của chính quyền Iran » hay là mua thêm tên lửa phòng không.
Không ít nhà phân tích còn suy đoán nhân cơ hội này, quốc vương Salman sẽ thay thế hay răn đe người con được trao quá nhiều quyền lực. MBS biết đâu sẽ là nạn nhân « bị vạ lây » trong vụ oanh kích 14/09.
