Cụ thể, theo số liệu của Bộ Nội vụ và Truyền thông Nhật Bản, tính đến ngày 1/4/2018, có 15,53 triệu trẻ em dưới 14 tuổi ở nước này, giảm 170.000 em so với năm ngoái. Theo đó, kể từ năm 1981, số trẻ em Nhật Bản liên tục suy giảm.
Trong nhóm này, thành phần dân số chiếm tỷ lệ cao nhất lại chính là những em lớn tuổi nhất: 3,26 triệu em ở độ tuổi 12-14. Điều này cho thấy xu hướng giảm số lượng trẻ em ở Nhật Bản sẽ không sớm dừng lại - hãng thông tấn CNN nhận định.
Bất chấp mọi nỗ lực từ phía chính phủ của Thủ tướng Shinzo Abe nhằm khuyến khích người dân sinh thêm con, chỉ Thủ đô Tokyo là nơi có số lượng trẻ em tăng lên so với năm ngoái.
Tổng dân số Nhật Bản hiện đạt khoảng 126 triệu người. Trong đó, tỷ lệ trẻ em chỉ chiếm 12,3%. So với nhiều quốc gia phát triển khác, tỷ lệ này là tương đối thấp: Mỹ (18,9%), Trung Quốc (16,8%), Ấn Độ (30,8%).
Theo tờ Japan Times, chính phủ Nhật Bản đã thực hiện nhiều biện pháp nhằm tăng tỷ suất sinh (số trẻ em trung bình mỗi phụ nữ có trong đời) của nước này lên 1,8 vào cuối năm 2025, từ mức 1,45 của năm 2015. Các biện pháp này bao gồm hỗ trợ tiền mặt một lần và hàng loạt ưu đãi khác.
Nhật Bản đã phải vật lộn với tỷ lệ sinh thấp trong hàng thập kỷ qua. Tuy nhiên, không giống nhiều nước công nghiệp hóa khác có tỷ lệ sinh thấp, quốc này không thể cải thiện tình hình bằng cách tăng số lượng người nhập cư.
Bộ Y tế Nhật Bản mới đây dự báo: Đến năm 2060, tổng dân số của nước này thậm chí sẽ giảm xuống chỉ còn 86,74 triệu người, so với con số 126,26 triệu của hiện tại.
Do ngày càng ít số người trong độ tuổi lao động đóng thuế, trong khi dân số ngày càng già đi cần tới lương hưu và các dịch vụ chăm sóc sức khỏe, nền kinh tế Nhật Bản đang đối mặt với một thách thức lớn chưa từng có.
Theo số liệu của Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) gần đây nhất (năm 2013), tỷ lệ người nước ngoài trong tổng dân số Nhật Bản chỉ đạt 1,3%, so với 7% ở Mỹ hay 16,1% tại Estonia.
Việc thiếu hụt nhân công càng trở nên trầm trọng bởi mức độ bất bình đẳng giới ở Nhật Bản, báo cáo của OECD cũng cảnh báo. Chênh lệch tiền lương theo giới tính tại nước này lên tới 25%, trong khi phụ nữ không được khuyến khích đi làm bởi sự thiếu hụt người chăm sóc trẻ, tình trạng phân biệt đối xử và nạn quấy rối tình dục.
"Bởi tỷ lệ người cao tuổi Nhật Bản được dự đoán sẽ đạt gần 3/4 dân số trong độ tuổi lao động của nước này vào năm 2050, việc sử dụng mọi nguồn lực sẵn có trong thị trường lao động sẽ là chìa khóa để khắc phục tình trạng thiếu nhân công" - báo cáo của OECD nhấn mạnh.
Theo OECD, giải pháp này đòi hỏi tạo điều kiện việc làm tốt hơn cho thanh thiếu niên, khuyến khích người cao tuổi đi làm, thu hút lao động nước ngoài và xóa bỏ chênh lệch tiền lương theo giới tính nhằm lôi kéo phụ nữ tham gia làm việc.
Trọng Sang
