Mọi người Việt Nam yêu nước đang tưởng nhớ và ghi ơn 64 chiến sĩ đã hy sinh anh dũng trong lúc chống lại quân xâm lược Trung Quốc tại đảo Gạc Ma ngày 14/03/1988.
Tôi vừa đọc xong cuốn Hồi ký của cố thủ tướng Nhật Shinzo Abe. Trong sách nầy có đoạn kể những nỗ lực của ông trong việc thương lượng với Nga để đòi lại 4 đảo phía Bắc mà Liên Xô đã bất ngờ chiếm ngày 09/08/1945, một hành động mà Nhật cho là chiếm đoạt phi pháp vì trước đó Nhật đã chấp nhận đầu hàng qua Tuyên ngôn Posdam (ngày 26/7/1945).
Từ giữa thập niên 1950 Nhật đã thương lượng với Liên Xô rồi Nga đề nghị trả lại cho họ nhưng không thành công.
Suốt thời gian gần 8 năm làm thủ tướng trong thập niên 2010, nỗ lực của Shinzo Abe là tìm một hướng mới, một cách tiếp cận mới với hy vọng sẽ thành công. Trong đó một mặt đưa ra các kế hoạch chủ động hợp tác kinh tế với Nga, và mặt khác cá nhân Abe tạo quan hệ tin cậy với tổng thống Nga Putin. Trong những năm đó, Abe đã hội đàm với Putin tới 27 lần.
Nhưng kết cuộc Abe đã thất bại. Nga vẫn chủ trương 4 đảo phía bắc của Nhật là thuộc Liên Xô trước đây và Nga hiện nay. Từ kinh nghiệm cay đắng này, Abe đã nói về tình hình đảo Senkaku (phía Trung Quốc gọi là Điếu Ngư) như sau: Nhật phải cương quyết giữ đảo Senkaku, không để Trung Quốc chiếm đoạt. Trung Quốc mà chiếm thì không bao giờ đòi lại được.
Đọc đến đoạn đó tôi nghĩ về trường hợp của Việt Nam chúng ta. Đảo Gạc Ma và Hoàng Sa chắc sẽ không bao giờ đòi lại được. Vấn đề của ta hiện nay là không để mất thêm một tấc đất, một hòn đảo nào nữa.
Tưởng nhớ các anh hùng, liệt sĩ hy sinh 35 năm trước nhưng đồng thời phải cảnh giác cao độ trước tham vọng của người láng giềng phương bắc, và nhất là phải xây dựng một đất nước giàu mạnh.
TRẦN VĂN THỌ 13.03.2023
