Tựsự của một trí thức người Việt ở Thụy Sĩ về một người bạn Nga, nhưng câu chuyện của anh không là riêng tư. Hãy suy ngẫm điều anh nói:
“Những duyên nợ giữa người Nga và người Ukraine chưa bao giờ được giải tỏa một cách thỏa đáng. Vết thương lịch sử đối với người Ukraine chưa bao giờ được hàn gắn, trong khi giấc mơ bá quyền của người Nga dưới thời Putin lại càng rõ ràng đối với những quốc gia từng nằm trong Liên bang Xô Viết.
Với thời gian, bạn tôi trở nên cực đoan và dân túy hơn. Cái gì cũng Nga và Putin. Mọi xấu xa đều do Phương Tây và Mỹ. Tôi hiểu, vết thương nội tâm nơi bạn tôi, khi mà Nga không còn vị thế nào nữa trên thế giới, đã khiến bạn tôi thay đổi, theo chiều hướng tiêu cực và nguy hiểm.
Anh cũng như Putin, chỉ muốn tìm về những ánh hào quang của thời Xô-viết, của Chiến tranh Lạnh. Ít ra, thế giới phải tôn nể Liên Xô. Đó là mong mỏi của không ít người Nga, vốn còn quyến luyến và hoài niệm về một chế độ, dẫu tàn bạo nhưng mang lại vị thế cho họ."
Không chỉ người Nga, nhiều người Việt vẫn hoài niệm vị thế "thế giới phải tôn nể thời Liên Xô", thời mà Việt Nam có thể co ro dưới bóng. Kể cả những người lớn tuổi dường như cũng đã quên người dân Việt Nam đã phải khốn khổ khốn nạn thế nào khi phải áp dụng mô hình Xô Viết cả kinh tế và chính trị.
Lãnh đạo Việt Nam từng ở trong hoàn cảnh, định làm gì cũng sợ Liên Xô, trước mỗi Đại hội đều phải bay qua xin... phê chuẩn. Gorbachev có thể thất bại nếu xét về sự nghiệp cá nhân (khi để mất quyền lực), nhưng nếu không có Gorbachev Việt Nam liệu có dám đổi mới. Cựu phó Thủ tướng Trần Phương, một trong những "bộ óc của Lê Duẩn" từng nói, "Cho đến trước khi Liên Xô sụp đổ, đầu óc của chúng tớ vẫn bị cầm tù trong chủ nghĩa giáo điều Marx - Lenin".
Thử tưởng tượng liệu chúng ta có đủ cơm ăn, áo mặc hay không nếu Liên Xô không sụp đổ.
Cùng là thân phận nhược tiểu, chúng ta phản đối bá quyền hay hả hê khi một kẻ cũng nhược tiểu như mình bị bá quyền làm nhục?
HUYĐỨC 23.02.2022
