Dựa trên các đoạn băng ghi âm của Nhà Trắng mới được công bố, Cơ quan Lưu trữ An ninh Quốc gia đặt tại Đại học George Washington ở thủ đô của Hoa Kỳ hôm 1/11 nhận định rằng hồi cuối năm 1963, Tổng thống John F. Kennedy “có khuynh hướng ủng hộ việc phế truất Tổng thống Việt Nam Cộng hòa Ngô Đình Diệm hơn người ta nghĩ trước đây”.
Tổ chức phi chính phủ trên đưa ra đánh giá như vậy đúng ngày đánh dấu 57 năm xảy ra cuộc đảo chính đã khiến ông Diệm và em trai mất mạng.
Theo Cơ quan Lưu trữ An ninh Quốc gia, quan điểm của ông Kennedy về việc loại bỏ ông Diệm trở nên rõ ràng hơn trong các đoạn thu âm cuộc gặp của nguyên thủ Mỹ và tân Đại sứ Hoa Kỳ ở Sài Gòn Henry Cabot Lodge Jr vào giữa tháng Tám năm 1963, ngay trước khi nhà ngoại giao mới được bổ nhiệm này lên đường đi nhận nhiệm vụ.
Cơ quan này nhận định thêm rằng cá nhân ông Kennedy biết về quan điểm ủng hộ ông Diệm của ông Frederick E. Nolting, người tiền nhiệm của tân Đại sứ Lodge.
Ngoài ra, viện nghiên cứu và lưu trữ tài liệu trên cho biết rằng đánh giá của họ cũng dựa trên các hồ sơ công bố ngày 1/11, trong đó có bản ghi cuộc họp của Hội đồng An ninh Quốc gia của Nhà Trắng và báo cáo từ miền Nam Việt Nam của CIA, cho thấy vai trò của các quan chức tình báo và ngoại giao Mỹ tại thực địa.
Hồi cuối tháng Mười năm 2017, hãng AP dẫn tài liệu được giải mật khi đó nói rằng Tổng thống Lyndon B. Johnson tin là người tiền nhiệm John F. Kennedy đứng đằng sau vụ ám sát ông Diệm vài tuần trước khi ông qua đời và vụ ám sát ông Kennedy là sự báo ứng.
Hãng Mỹ này trích tài liệu đưa tin rằng Giám đốc Cơ quan Tình báo Trung ương Hoa Kỳ Richard Helms cho biết trong một phiên lấy lời khai vào năm 1975 rằng ông Johnson "đã từng lan truyền tin tức nói rằng lý do ông Kennedy bị ám sát là vì ông ấy đã cho giết Tổng thống Ngô Đình Diệm và đây là sự công bằng của công lý".
Đây không phải là lần đầu tiên cái gọi là "thuyết Johnson" được nêu ra. Một cuốn sách của tác giả Max Holland, với tựa đề “Các đoạn ghi âm về vụ ám sát Kennedy”, có trích dẫn lời ông Johnson nói rằng ông Kenney đã chết vì "quả báo".
Theo AP, ông Johnson được cho là đã nói: "Ông ấy đã cho sát hại ông Diệm và sau đó chính mình lại bị giết.”
Theo ông Ken Hughes, nhà sử học ở Trung tâm Miller thuộc Đại học Virginia, vai trò của ông Kennedy trong vụ ám sát ông Diệm vẫn còn gây tranh cãi.
