Nguồn: “What was the Dreyfus affair?”, History.com (truy cập ngày 17/10/2015).
Biên dịch & Hiệu đính: Lê Hoàng Giang
Vụ án Dreyfus là một vụ bê bối đã làm chấn động nước Pháp vào cuối thế kỷ 19 và đầu thế kỷ 20, khi một đại úy pháo binh gốc Do Thái trong quân đội Pháp, Alfred Dreyfus (1859 – 1935), bị kết án oan tội giao nộp bí mật quân sự Pháp cho Đức. Năm 1894, sau khi một gián điệp của Pháp trong Đại sứ quán Đức ở Paris phát hiện một lá thư bị xé nát trong thùng rác có nét chữ được cho là giống của Dreyfus, vị đại úy này đã bị đưa ra tòa án binh, bị kết tội phản quốc và phải chịu án chung thân trên đảo Quỷ ngoài khơi vùng Guiana thuộc Pháp. Trong một buổi lễ công khai diễn ra ở Paris sau khi tòa tuyên án, Dreyfus bị xé phù hiệu khỏi quân phục, gươm của ông bị đập gãy và ông bị giải đi trước một đám đông liên tục gào thét “Tử hình Judas,[1] tử hình tên Do Thái”.
Năm 1896, chỉ huy mới của đơn vị tình báo quân đội, Georges Picquart, tìm thấy bằng chứng cho thấy một sĩ quan khác trong quân đội Pháp, Thiếu tá Ferdinand Walsin Esterhazy, mới là kẻ phản bội đích thực. Tuy nhiên, khi Picquart báo với cấp trên về phát hiện của mình, ông đã bị ngăn không được tiếp tục điều tra, bị thuyên chuyển sang Bắc Phi và về sau bị tống giam. Tuy nhiên, tin đồn về việc Esterhazy có thể có tội đã bắt đầu lan truyền. Năm 1898, Esterhazy bị đưa ra tòa án binh nhưng nhanh chóng được tuyên bố vô tội, và sau đó đã trốn khỏi Pháp. Sau khi Esterhazy được tuyên trắng án, một tờ báo Pháp đã đăng bức thư ngỏ có tiêu đề “Tôi kết tội… !” (“J’Accuse… !”) của tác giả nổi tiếng Emile Zola, trong đó ông bảo vệ Dreyfus và tố cáo quân đội đã che giấu thông tin về vụ án này. Kết quả là Zola bị kết tội phỉ báng, song ông đã trốn sang Anh và cuối cùng vẫn tìm được cách trở về Pháp.
Vụ án Dreyfus đã chia rẽ sâu sắc dư luận Pháp, không chỉ về số phận của nhân vật chính mà còn về nhiều vấn đề khác, bao gồm chính trị, tôn giáo, và bản sắc dân tộc. Năm 1899, Dreyfus bị đưa ra tòa án binh lần thứ hai và vẫn bị tuyên án có tội. Mặc dù vài ngày sau ông được tổng thống Pháp đặc xá, song phải đến năm 1906 Dreyfus mới chính thức được minh oan và phục chức trong quân đội.
——————-
[1] Ám chỉ Judas Iscariot, một trong 12 Tông Đồ của Chúa Jesus trong Kinh Thánh. Judas nổi tiếng vì đã phản bội Chúa Jesus và vì thế mà được coi như biểu tượng của sự xảo trá.
