Khi nhắc đến các kỳ quan kiến trúc, nhiều người thường không nghĩ đến những công trình cấp nước. Tuy vậy, tọa lạc ở trung tâm của New Delhi, thủ đô Ấn Độ, là một công trình kiến trúc tuyệt vời nằm dưới mặt đất và đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong việc cấp nước cho vùng đô thị xung quanh trong nhiều thế kỷ qua. Nó có tên là Agrasen Ki Baoli và được thiết kế để giúp nhân dân thu thập những giọt nước quý giá trong tiết trời khô hạn của vùng đồng bằng phía Bắc Ấn Độ. Ngày nay nó là một di sản được bảo vệ tại Ấn Độ và rất nổi tiếng với khách du lịch thập phương. Công trình cũng xuất hiện trong rất nhiều bộ phim của Bollywood và các chương trình quảng cáo.
Giếng bậc thang cổ đại
Kỳ quan dưới đất này thực chất là một giếng nước bậc thang, nơi người ta xây dựng các bậc thang xuống dưới lòng đất để tiếp cận với nguồn nước ngầm. Những “Baoli” này một thời đã từng rất phổ biến ở Ấn Độ, và là nơi để nhân dân tập trung lấy nước.
Chúng được thiết kế để mạch nước ngầm được tận dụng hiệu quả hết mức có thể. Các bậc thang được xây gần cạnh của giếng sao cho dù mực nước ngầm là bao nhiêu thì người dẫn vẫn có thể xuống lấy được. Với những bậc thang dài dằng dặc, công việc lấy nước đôi khi khá vất vả nặng nhọc, nhưng nhiều người không còn lựa chọn nào khác. Có nhiều Baoli ở Ấn Độ, và với kiến trúc độc đáo của mình, chúng minh chứng cho tài năng thiết kế và kỹ thuật xây dựng tiên tiến của người Ấn Độ xưa.
Agrasen Ki BaoLi có ba tầng và trên các bức tường là ba tầng hành lang hình vòm, một số có khoét các hốc vào trong tường. Từng có thời các hành lang đều dẫn tới các mạch nước, nhưng chúng đã khô cạn từ lâu. Người ta có thể đi bộ vào trong những hành lang này, và đôi lúc sẽ bắt gặp những hình điêu khắc khó hiểu.
Có 108 bậc thang dẫn vào trong Baoli, đưa người ta xuống tới một mạch nước ngầm đã khô cạn. Số lượng bậc thang và độ đốc của nó có thể khiến một số người chóng mặt khi nhìn xuống. Điều đáng ngạc nhiên là toàn bộ kết cấu này được làm hoàn toản thủ công.
Lâu nay người ta không còn dùng các Baoli cho việc cấp nước ở New Delhi, vậy nên Agrasen Ki Baoli giờ trở thành một địa điểm du lịch. Chính vì vậy, nó đang được duy tu bảo dưỡng trong tình trạng khá tốt nhờ vị trí đặc biệt nằm gần khu dân cư và nhờ sự quan tâm của chính quyền địa phương. Khu vực xung quanh giếng từng một thời xuống cấp nay đã được trang trí với rất nhiều tranh tường nhiều màu sắc. Mặc dù vậy, nhiều Baoli đặc sắc khác không may mắn bằng lại đang rơi vào tình trạng bỏ hoang vì thiếu sự quan tâm của con người.
Lịch sử của Agrasen Ki Baoli
Dường như các giếng bậc thang kiểu như thế này đã được xây dựng từ nhiều thế kỷ trước đây, kể từ nền Văn minh Thung lũng Indus thời kỳ Đồ Đồng. Mặc dù chúng rất quan trọng với sự tồn tại của các nền văn minh, nhưng không có nhiều tài liệu lịch sử đề cập đến nguồn gốc của chúng.
Giếng Agrasen Ki Baoli được đặt tên theo một vị vua huyền thoại sống hàng ngàn năm trước đây và là người đã dựng nên một vương quốc từ thương mại và công nghiệp. Vị vua này có liên hệ với Argawal – một nhóm người rất giỏi buôn bán. Có vẻ như những người Argawal địa phương đã đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng hoặc tái thiết lại Baoli này. Các thương nhân giàu có đã xây dựng các công trình công cộng như các giếng bậc thang để lấy lòng các vị vua thời bấy giờ.
Dựa trên các kiến trúc trong các hành lang hình vòm, có vẻ như công trình này được xây vào thời Trung Đại, khoảng thế kỷ 14 vào triều Tughlaq. Đây là một triều đại theo Đạo Hồi của người Thổ Nhĩ Kỳ; họ đã chiếm đóng Delhi từ năm 1320 tới năm 1410 và nổi tiếng là rất tàn bạo.
Những linh hồn trú ngụ tại Agrasen Ki Baoli
Có rất nhiều truyền thuyết về các linh hồn lảng vảng trong thành New Delhi. Agrasen Ki Baoli với sự tối tăm, những tiếng vọng và bóng hình từ lâu đã làm khiếp sợ những người yếu bóng vía. Bên cạnh đó, dơi còn trú ngụ ở đây vào bạn đêm.
Trong quá khứ nhiều người tin rằng thứ nước màu đen từng tràn ngập trong Baoli này đã bị yểm bùa. Các linh hồn trong nước sẽ quyến rũ con người vào trong giếng và khiến họ chết đuối trong đó.
Làm cách nào để đến được Agrasen Ki Baoli
Kỳ quan giếng nước Agrasen nằm gần quận Connaught Place tấp nập, trung tâm thành phố New Delhi của Ấn Độ. Du khách có thể đến thăm nơi này từ 9 giờ sáng tới 5 giờ chiều với một chút phí vào cổng. Nhưng đừng ghé qua vào buổi tối, vì có thể nguy hiểm đang rình rập đâu đó trong công trình tối tăm này…
Theo Ancient Origins
Hạ Chi biên dịch
