Bản quyền hình ảnh Boeing Corporation

Hơn 50 năm trước, chiếc 747 khổng lồ lần đầu ra mắt, định danh lại kích cỡ sân bay và trở thành người hùng thầm lặng của dòng máy bay vận tải.

Trình làng

Chiếc Boeing 747 được ra mắt trước đám đông hàng ngàn người vào hôm 30/9/1968, tại xưởng Everett mới mở ở gần Seattle, là địa điểm được dựng lên chỉ để nhằm lắp ráp chiếc phi cơ mới.

Kỷ nguyên của chiếc 'jumbo jet' - chiếc phi cơ phản lực khổng lồ - bắt đầu.

Công suất cực lớn

Bản quyền hình ảnh Getty Images

Chiếc phi cơ mới được thiết kế cho các chuyến bay đường dài, như nối New York tới London, với công suất mang được gấp đôi lượng hành khách so với chiếc 707 tiên phong của Boeing.

Chiếc phi cơ có trọng lượng tối đa khi cất cánh là trên 333 tấn. Để nâng trọng lượng khổng lồ trên không là lực đẩy tới 16,8 tấn.

Đuôi cao

Chiếc 747 lớn hơn đáng kể so với bất kỳ máy bay nào khác từng được sản xuất tính đến thời điểm đó.

Nó dài hơn 63,6m và có sải cánh là 59m.

Và các hãng hàng không thường phải tính cách làm sao để có thể chứa được chiếc phi cơ khổng lồ này - điểm cao nhất của phần cánh đuôi đứng cao tương đương toà nhà sáu tầng tính từ mặt đất lên.

Hấp dẫn toàn cầu

Các hãng hàng không xếp hàng để đặt mua chiếc phi cơ khổng lồ. Với loại phi cơ mới này, các hãng sẽ bay xa được tới 8.560km mà không cần tiếp thêm nhiên liệu. Khác với bất kỳ chiếc phi cơ nào khác đã ra đời, chiếc 747 là chiếc máy bay tiên phong bay đường trường.

Sự thành công khiến Boeing thở phào nhẹ nhõm - hãng đã phải chịu những khoản nợ lên tới hơn 1 tỷ đô la, mà phần lớn là để đổ vào dự án làm chiếc 747, và phải đi vay vốn từ bảy ngân hàng khác nhau.

Đơn hàng từ Anh Quốc

Hãng hàng không Anh Quốc, British Airways (BA) qua năm tháng đã trở thành khách hàng lớn nhất đối với 747, với đội bay có 101 chiếc thuộc các dòng khác nhau.

Trong năm 2018, BA vẫn là hãng đang sử dụng nhiều chiếc 747 nhất, với 36 chiếc đời 400 hoạt động trên các tuyến bay đường trường.

Nặng nề cất cánh

Việc có thể chuyên chở được bao nhiêu hành khách trên một chiếc 747 thì tuỳ thuộc vào sự lựa chọn của từng hãng hàng không - hầu hết các hãng chọn cách sắp xếp nhiều hạng ghế ngồi khác nhau, trong đó ghế hạng nhất và hạng thương gia được dành cho không gian rộng rãi hơn.

Nếu dùng cách sắp xếp này thì một chiếc 747-400 có thể chuyên chở được khoảng 416 hành khách. Tuy nhiên, trong trường hợp đưa người Do Thái ở Ethiopia đi hồi đầu thập niên 1990 do Không lực Israel thực hiện thì một chiếc 747 đã vận chuyển được 1.122 người và trở về Israel an toàn.

Chim sắt

Chiếc 747 đã trở thành đồng nghĩa với việc di chuyển đường trường và là sự thành công to lớn trong cả vai trò máy bay chở khách lẫn máy bay vận tải - hơn 1.500 chiếc đã được sản xuất kể từ 1968 tới nay.

Sau 50 năm kể từ ngày ra mắt, có khoảng 545 chiếc hiện vẫn đang hoạt động, trong đó có nhiều chiếc sau khi nghỉ hưu khỏi hoạt động chở khách đã được chuyển đổi sang làm máy bay vận tải.

Có một chiếc 747 được gia cố và chỉnh sửa đặc biệt, nhằm mục đích chở chiếc Tàu Con thoi Vũ trụ của Nasa. Chiếc phi thuyền được đặt phía trên thân máy bay tại căn cứ tiếp đất của nó, và được đưa tới địa điểm phóng phi thuyền ở Cape Canaveral.

Chiếc Phi cơ Chở Phi thuyền hoạt động cho tới năm 2012, thực hiện chuyến chuyên chở cuối cùng với chiếc Tàu Con thoi trên lưng trước khi giao chiếc phi thuyền cho một bảo tàng ở Los Angeles.

Máy bay vận tải trong tương lại

Sự xuất hiện của những động cơ mạnh hơn khiến các nhà thiết kế máy bay tạo ra những phi cơ đường trường với động cơ kép, như dòng 777 và 787 của Boeing, và chiếc A350 của hãng Airbus.

Những phi cơ này không thể chuyên chở được nhiều người như chiếc 747 hay đối thủ cạnh tranh của nó là Airbus 380, nhưng rẻ hơn khi bay.

Điều này có nghĩa là nhiều chiếc 747 đã bị rút khỏi nhiệm vụ vận tải hành khách để chuyển sang vận tải hàng hoá.

Thiết kế ban đầu của Joe Sutter với một cửa máy bay mở ra ở phía đầu phi cơ, cho phép hàng hoá được đưa vào bên trong máy bay một cách thuận tiện hơn.

Sải cánh khắp thế giới

Những chiếc máy bay Boeing 747 được cho là chuyên chở tổng số 3,5 tỷ lượt khách hàng trong suốt thời gian hoạt động của chúng - gần bằng một nửa tổng dân số toàn cầu.

Boeing nói hãng trông đợi là các dòng máy bay 747 làm nhiệm vụ vận tải hàng hoá sẽ còn hoạt động ít nhất là 20 năm nữa.

Bài tiếng Anh đã đăng trên BBC Future.