Chú thích của TM : Thật ra chuyện không đơn giản, bà Aung San Suu Kyi sau này lại thân Trung Quốc, qua thăm được Bắc Kinh trải thảm đỏ đón tiếp. Bà bảo vệ nạn diệt chủng người Rohingya khiến Tòa Đô chánh Paris đành rút lại danh hiệu Công dân danh dự đã trao tặng. Việc bà Suu Kyi bị đảo chánh khiến Trung Quốc tương đối bất lợi, ngoài mặt họ ủng hộ chính quyền quân sự nhưng mặt khác xúi giục phiến quân phá rối.
Tình hình Miến Điện hiện đang rất nát. Phiến quân ở hai bang giáp Trung Quốc hiện đang áp đảo quân chính phủ. Quân đội Miến Điện đang dần mất quyền kiểm soát ở đây.
Điều đáng nói là khu vực này là nơi sẽ xây tuyến đường sắt Vành đai con đường của Trung Quốc. Là khởi đầu tuyến đường để miền Tây Trung Quốc ra Ấn Độ Dương, tránh bị phụ thuộc vào tuyến hàng hải qua Biển Đông và eo Malacca có nguy cơ xung đột. Miền Tây Trung Quốc (cụ thể là Côn Minh) ra biển gần nhất là đi qua cửa khẩu Lào Cai rồi về cảng Hải Phòng của Việt Nam.
Chính vì tuyến giao thông chiến lược đó nên thực dân Pháp mới đầu tư tuyến đường sắt Vân Nam - Hải Phòng - Hà Nội - Lào Cai - Côn Minh. Tuyến này được Pháp gán cho chính quyền Tưởng Giới Thạch trong hiệp định Trùng Khánh, cùng với Quảng Châu loan, để đổi lấy quyền thay quân Tưởng giải giáp quân đội Nhật ở Bắc Đông Dương.
Tuyến đường thứ hai ra biển sẽ qua Miến Điện ra Ấn Độ Dương, tiết kiệm rất nhiều quãng đường trên biển vòng qua Singapore, nếu cần chuyển hàng sang phía châu Âu và bờ Đông nước Mỹ.
Chính vì vị trí chiến lược đó nên Trung Quốc sẽ o bế Bắc Việt Nam và Miến Điện bằng mọi giá. Do điểm yếu của sự phát triển phía Tây Trung Quốc là quá xa biển (họ phải đi tuyến nội địa qua Quảng Đông xa hơn nhiều).
Chính vì vậy nên Bắc Kinh luôn là đối tác hỗ trợ chính quyền quân sự Miến Điện từ xưa tới giờ. Nếu không có Trung Quốc và Nga hỗ trợ, mà Trung Quốc là vai chính, thì chính quyền độc tài quân sự không thể tồn tại do bị phương Tây cấm vận.
Trung Quốc rất khôn ngoan khi sẵn sàng bắt cá hai tay với các nhóm có quyền lực ở Miến Điện, bao gồm cả chính quyền dân sự của bà Aung San Suu Kyi. Tuy nhiên, chính quyền dân sự vốn thân Tây và đề phòng Trung Quốc, dẫn tới sự hợp tác làm đường kia không suông sẻ. Vì lẽ đó mà Trung Quốc hỗ trợ việc đảo chính khiến bà Suu Kyi phải ngồi tù.
Nhưng mọi sự không chỉ đơn giản vậy. Hiện tại, nhóm phiến quân ở hai bang giáp Trung Quốc chính là người Hoa kiều, thậm chí nói tiếng Hoa và dùng SIM Tàu luôn! Nhóm này ngày xưa còn được coi là Maoist, luôn thân Tàu. Hai bang này có thể hiểu như vùng Donbas ở Ukraine, là vùng đệm của Trung Quốc, Hoa kiều ở đông và có rủi ro bị sáp nhập nếu chính phủ Miến Điện không ngoan với Bắc Kinh.
Nhóm phiến quân này cũng được Trung Quốc hỗ trợ bí mật, bất hợp pháp. Họ còn được các nhóm xã hội đen người Hoa hỗ trợ trực tiếp, để biến hai bang kia thành dạng miền Tây hoang dã, với các hoạt động phi pháp kiểu buôn ma túy. Lưu ý là Miến Điện cũng là thiên đường của cây anh túc. Nên các nhóm phiến quân đều có xu hướng buôn chất trắng để kiếm tiền duy trì sự sống. Khá giống Taliban.
Nhìn tấm gương Miến Điện để ngẫm đến ta, khi có mối quan hệ tương tự với Trung Quốc. Thân thiết với Tàu thì muôn đời nát, đừng hy vọng sẽ được như họ. Họ nuôi đồng minh như xã hội đen nuôi đàn em, nuôi con nghiện mà thôi.
Bài của Trung Quốc sẽ là giả đạo đức để đứng ra dàn xếp cho các bên xung đột đàm phán hòa bình, nhưng lại cố tình duy trì sự chia rẽ, sẽ không có bên nào có thể thống nhất được Miến Điện. Như thế thì các bên đều phải lụy Trung Quốc để tồn tại, và Bắc Kinh sẽ đạt được mong muốn của họ là Vành đai con đường được duy trì.
Nhìn tấm gương Việt Nam đó. Ngay buổi tiệc đầu tiên ăn mừng ký hiệp định Geneva. Chu Ân Lai đã nói với Ngô Đình Luyện (em ông Diệm và bạn học của ông Bảo Đại) là Trung Quốc sẵn sàng mở sứ quán ở miền Nam Việt Nam, chơi với cả hai nước Việt Nam. Trung Quốc cũng không ủng hộ Bắc Việt thống nhất cả nước. Nhưng Lê Duẩn đã không tuân mệnh thiên triều.
DƯƠNG QUỐC CHÍNH 29.11.2023
